In zijn nieuwe boek gaat de fotograaf de donkere kamer binnen met behulp van verschillende soorten papier, chemicaliën, lichtbronnen en een iPhone, om zich af te vragen wat fotografie is. kan zijn
Google afbeeldingen zoeken Erik Gustafsonen je zult vooral foto’s vinden van de Zweedse professionele ijshockeyspeler. “Dit is mijn vijand”, grapt Erik Gustafsson, de Zweedse fotograaf wiens werk veel sporadischer verschijnt.
Hoe zinloos het ook mag zijn dat Google Image zijn foto’s in fragmenten presenteert, het lijkt vaag gepast. Het oeuvre van Gustafsson wordt niet begrepen via gedefinieerde projecten of verhalen. In plaats daarvan stelt het een voortdurende verkenning voor van wat foto’s kunnen zijn, meer begrepen door hun context dan door hun verhaal, en door de sensatie die ontstaat wanneer de ene naast de andere wordt geplaatst. Sommigen zijn gemanipuleerd, gebogen naar zijn wil of die van de donkere kamer. Sommige zijn enigszins onleesbaar; anderen storten in chemische Rothkos in. En velen blijven prozaïsch. Zij aan zij gaan het abstracte en het alledaagse met elkaar in dialoog. Het is absoluut analoog, maar betere SEO zou leuk zijn. “Geef mij nog een paar jaar.”
Gustafsson spreekt van buiten een bar in een drukke straat in Parijs en is in de stad voor Paris Photo met zijn vader op sleeptouw. Hij staat op het punt een nieuw boek te lanceren bij Études Books, Zie meten zal deelnemen aan de opening van een tentoonstelling met zijn werk in het Institut Suédois, het Zweedse culturele instituut in Parijs, het enige dat in het buitenland bewaard is gebleven. “Het is dit prachtige paleis dat de overheid in de jaren zeventig heeft gekocht en dat fungeert als een soort culturele brug tussen Frankrijk en Zweden”, zegt hij. “Ik heb lang op dit moment gewacht. En toen zei mijn vader ook: ‘Oké, ik kom ook.'”
Net als in zijn eerdere boeken en tentoonstellingen is het werk in beide een tapijtwerk van oud en nieuw: beelden van tien jaar geleden en andere van de afgelopen maanden. “Het enige concept dat mij eigenlijk interesseert, is dat het oké is dat er nooit echt een einde aan komt”, zegt hij. “Soms zijn foto’s die je tien jaar geleden niet leuk vond, nu ineens prachtig.” Bekende verdraaiingen en rekwisieten uit eerdere werken keren terug, zoals de kromme sierpompoen die op het voorhoofd van een vrouw rust in Seeing with (aanvankelijk gekocht omdat het in het seizoen was en verkocht bij de Lidl vlakbij haar universiteit, wat misschien een herinnering is om niet elk aspect van het werk te intellectualiseren).
Maar continuïteit ontkent evolutie niet. Na negen jaar in Göteborg woonde hij onlangs in Berlijn, eerst dankzij een beurs van de Zweedse Kunstraad, en daarna omdat hij nog niet klaar was om te vertrekken. Door de verhuizing werd het moeilijker om toegang te krijgen tot een kleurendoka – een soort tweede huis voor hem. Zwart en wit wordt daarom de focus. “Het was zo goedkoop en zo toegankelijk, dus ik ben ermee aan de slag gegaan en heb bijna het hele jaar in zwart-wit gemaakt. In zekere zin ben ik helaas echt afhankelijk van de kleur van de donkere kamer als werkruimte. Ik zou tekenen en het enige dat ik nodig had was een stuk papier en een pen. Ik probeer manieren te vinden om af te komen van de afhankelijkheid van die plek, maar tegelijkertijd is het mijn favoriete plek.”
Meer dan andere fotografen fungeert de donkere kamer als partner van Gustafsson. “Ik zou zeggen dat het 50/50 is wie de uitkomst van een foto bepaalt: ik of de donkere kamer”, zegt hij. “Omdat ik in sommige gevallen heel duidelijke ideeën heb, terwijl ik in andere gevallen geen idee heb wat ik doe. Het is gewoon teamwerk met chemie.” Ook hier staat de menselijke fout, namelijk het blootleggen van de naden, centraal. “Ik hou ervan als je de sporen ziet van het maken van een afbeelding, de gescheurde randen van een stuk papier, of kleine vlekjes of een vingerafdruk, weet je, het zijn deze dingen die een ander soort realiteit toevoegen.”
Bovendien begon het tijdens zijn evolutie een telefoon in het proces te integreren. “Ik heb deze manier gevonden om het scherm als negatief te gebruiken. In plaats van het negatief in de vergroter te plaatsen, draai ik gewoon het scherm van mijn iPhone om.” Wanneer ingezoomd, creëert het pixelraster van de telefoon een fijn raster dat bijna op een zeefdruk lijkt. “Het is dus niet alleen dit materiaal (het papier, de chemicaliën…), het is ook de bron van het beeld die het potentieel heeft om een oneindige verscheidenheid aan beelden te produceren.”
Met oneindige mogelijkheden zal Gustafssons ondervraging wellicht nooit tot een conclusie komen. Maar misschien zal zijn tijd in Berlijn dat wel doen. Göteborg is in zekere zin zijn eeuwige donkere kamer. “Het zijn allebei geweldige plekken om je los te koppelen van de rest van de wereld.”
Zie met van Erik Gustafsson wordt uitgegeven door Études Books en is nu verkrijgbaar.
