TOKIO– TOKIO (AP) — Sanae Takaichi ze schreef geschiedenis door in oktober de eerste vrouwelijke premier van Japan te worden. Nu moet ze beslissen of ze nog een barrière wil doorbreken: het taboe dat vrouwen verbiedt deel te nemen aan de sumo-ring.
De winnaar van het Kyushu Grand Sumo Toernooi dat zondag eindigt, ontvangt de Premier’s Cup. Enkele van haar mannelijke voorgangers, waaronder voormalig premier Junichiro Koizumi, kwamen de ring binnen om de beker uit te reiken.
Takaichi, een fervent conservatief die de traditionele paternalistische en gendergerelateerde waarden van Japan hooghoudt, zal het taboe wellicht niet doorbreken. In ieder geval hoeft hij deze keer niet te beslissen of hij in de sumo-ring stapt, want hij komt de volgende dag terug van de Groep van 20-top in Zuid-Afrika.
Zijn volgende kans om een beslissing te nemen is tijdens het oudejaarstoernooi in Tokio.
Maar het debat over het taboe op vrouwen zal waarschijnlijk grotendeels voortduren, omdat Japan nu aan het hoofd staat van een vrouw. Er is ook kritiek dat het verbod op sumo en andere religieuze plaatsen niet aansluit bij de veranderende positie van vrouwen in de Japanse samenleving.
De sumoring dat is slechts een deel van de controverse.
In Japan zijn vrouwelijke aanbidders eeuwenlang verbannen uit bepaalde heilige bergen, religieuze trainingen, tempels, heiligdommen en festivals.
Op andere plaatsen in de wereld gelden vergelijkbare taboes, maar de Japanse taboes komen voort uit het geloof in vrouwelijke ‘onzuiverheid’ dat verband houdt met menstruatie en bevalling, en uit bepaalde vrouwonvriendelijke boeddhistische opvattingen, zegt Naoko Kobayashi, professor aan de Aichi Gakuin Universiteit en een expert op het gebied van religie en gender.
Het verbod op vrouwen op heilige bergen, waaronder de berg Fuji, en in religieuze instellingen is in de loop der jaren grotendeels opgeheven. Maar het blijft in sommige heiligdommen en festivals.
Veel van deze verboden dateren uit het 19e-eeuwse Meiji-tijdperk of later, zei Kobayashi, en het taboe is moeilijk te doorbreken omdat vrouwen door de jaren heen ook zijn uitgesloten van de politieke en religieuze besluitvorming.
De oorsprong van Sumo is verbonden met de rituelen van de inheemse religie van Japan Shintoïstdie grotendeels geworteld is in animisme en het geloof dat duizenden kami, of geesten, in de natuur leven. De eerste sumowedstrijden dateren van 1500 jaar geleden en waren een ritueel gewijd aan de kami, met gebeden voor overvloedige oogsten, dansen en andere optredens bij heiligdommen.
De dohyo waarin sumo plaatsvindt, is een verhoogde ring gemaakt van speciale klei, waarvan de rand wordt gemarkeerd door een cirkel van rijststro die het binnenste heiligdom scheidt van de buitenwereld van onzuiverheid. Het is verboden voor vrouwen in professionele sumo.
Sommige deskundigen zeggen dat sumo het Shinto-geloof in vrouwelijke onreinheid volgt.
De Japan Sumo Association heeft ontkend dat het vrouwenverbod gebaseerd is op het Shinto-geloof in onzuiverheid.
“Deze interpretatie is een misverstand”, zei het hoofd van de vereniging, Nobuyoshi Hakkaku, in 2018. Hij zei dat sumorituelen verband houden met volksovertuigingen zoals dankbaar zijn voor een goede oogst, en niet over strikte religieuze principes gaan.
“We hebben seksistische bedoelingen consequent ontkend”, zei Hakkaku. “De regel die de dohyo tot een serieus strijdtoneel voor mannen maakt, komt van nature voor bij de worstelaars, waardoor de dohyo een uitsluitend mannelijke wereld wordt en (leidend tot) het doorgeven van de praktijk om vrouwen daar niet toe te laten.”
Onder verwijzing naar een zevende-eeuws document met de titel ‘Ancient Chronicles of Japan’ zeggen historici dat hofvrouwen de eersten waren die sumo uitvoerden op verzoek van een keizer. Er zijn documentaire verslagen van vrouwelijke sumoworstelaars in documenten uit de 16e eeuw.
Sumo kreeg prestige toen keizer Meiji de wedstrijden bijwoonde in 1884, en kreeg later de nationale sportstatus met de voltooiing van de oorspronkelijke Ryogoku Arena in 1909.
In 1978 protesteerde Mayumi Moriyama, een bureaucraat van het ministerie van Arbeid, nadat de sumovereniging een meisje dat een lokale sumo-kwalificatiewedstrijd voor kinderen had gewonnen, ervan weerhield door te gaan naar de finale in een echte sumo-ring.
In 1990 sprak Moriyama, als woordvoerder van de regering, de wens uit om de ring te betreden voor de uitreiking van de Premier’s Cup, maar werd afgewezen door de sumovereniging.
In 2018 heeft de burgemeester van Maizuru in het noorden van Kyoto stortte hij in tijdens een toespraak in een sumoring. Twee medische experts stormden naar binnen en begonnen eerste hulp te verlenen terwijl verschillende sumo-functionarissen toekeken. Nog twee vrouwen probeerden zich bij de reddingsactie aan te sluiten voordat aankondigingen de vrouwen vroegen de ring te verlaten. Sumo-functionarissen gooiden later zout, een zuiveringsgebaar.
Dagen later weigerde de vereniging Tomoko Nakagawa, de toenmalige burgemeester van Takarazuka City, de dohyo binnen te laten om een toespraak te houden op een oefentoernooi. Nakagawa, die vanaf de eerste rang moest spreken, zei dat ze zich schaamde omdat ze werd afgewezen alleen maar omdat ze een vrouw is.
Het hoofd van de sumovereniging bood zijn excuses aan wegens “het niet nemen van passende maatregelen in een levensbedreigende situatie” en omdat hij Nakagawa een ongemakkelijk gevoel gaf, en vormde hij een panel van externe experts om het vrouwenverbod te herzien. Zeven jaar later is de beslissing nog steeds hangende.
“Het uitsluiten van vrouwen op basis van op mannen gerichte tradities en gebruiken kan niet langer gerechtvaardigd worden in het licht van de waarden van die tijd”, zegt professor Kobayashi.
Takaichi ze wordt niet als een feministe beschouwd. Hij steunde paternalistische familiewaarden en hield de opvolging van de Japanse monarchie alleen open voor mannen. Hij verzet zich ook tegen het wijzigen van een 19e-eeuwse wet die getrouwde stellen de mogelijkheid zou bieden om afzonderlijke achternamen te behouden.
Takaichi probeert de steun terug te winnen van rechtse kiezers die zich tijdens de recente verkiezingen aangetrokken voelden tot opkomende populistische groeperingen. Een poging om de trofee in de ring te presenteren zou worden gezien als een uitdaging voor de Sumo-tradities en zou het imago ervan bij de kiezers kunnen schaden.
Hij heeft geen commentaar gegeven op hoe hij de trofee-uitreiking zal aanpakken, maar zijn belangrijkste regeringswoordvoerder heeft aangegeven dat Takaichi niet overweegt de ring te betreden.
“Premier Takaichi is van plan de traditie van de sumocultuur te respecteren”, zei stafchef Minoru Kihara tegen verslaggevers.
