WDoor verbrandingsmachines konden vrouwen saaie klusjes doen die hun vrije tijd in beslag namen. Sociale media bezorgden de wereld een revolutie, voordat ze overal democratieën destabiliseerden. Nu is kunstmatige intelligentie er en het lijkt erop dat de voornaamste taak het vervangen van scenarioschrijvers is. Het is gemakkelijk om in techno-pessimisme te vervallen, maar de nieuwe documentaire Seeing into the Future (zondag 23 november, 20.00 uur, BBC Two) neemt een ander perspectief in. Voor mensen met een beperking heeft de technologie al levensveranderende ontwikkelingen teweeggebracht. En we hebben nog niets gezien.
Het wordt gepresenteerd door de komiek en Strictly winnaar Chris McCausland, die blind is. Enkele van de meest terloops verrassende scènes vinden al vroeg plaats en laten zien hoe hij zijn telefoon gebruikt – in wezen een oog met een mond. “Welk overhemd is dit?” vraagt hij, terwijl hij een kledingstuk omhoog houdt. ‘Een grijs T-shirt met een grafisch Deftones-logo,’ suggereert zijn telefoon. Het kan hem ook vertellen of het overhemd gestreken moet worden. Maar het is precies waar dit allemaal toe zal leiden dat McCausland fascineert, dus vertrekt hij naar de VS om te zien wat er wordt ontwikkeld in de huizen van onze technische opperheren.
Kom langs bij een Meta-faciliteit om een slimme bril uit te proberen. Naar mijn mening kan hij net zo goed naar het hol van de Witte Worm gaan of macarons gaan eten in het kasteel van Dracula. Maar dat komt deels omdat ik dergelijke technologie niet direct nodig heb, en het is de taak van de documentaire om de mogelijkheden te benadrukken, en niet om in de valkuilen te springen. Het is niet zo dat Zuckerberg persoonlijk in het laboratorium een kat aait en ronddraait in een eierstoel.
Ik hou ervan om mijn perspectief te veranderen. Een glazen scherm zonder knoppen lijkt het meest hoogwaardige apparaat dat je je maar kunt voorstellen, erkent McCausland, maar toch is zijn telefoon het meest toegankelijke hulpmiddel geworden dat hij ooit heeft gebruikt. Hij is net zo enthousiast over de Meta Specs – ik geloof niet dat ze zo heten – die altijd aan staan en live video-interpretatie bieden, die je vertelt waar je naar kijkt. Als een telefoon, maar vooral draagbaar. ‘Het enige dat blinde mensen nooit hebben, zijn vrije handen’, merkt hij op.
Bij MIT legt een nanotechnoloog hem uit hoe moleculaire apparaten cellen in ons lichaam kunnen repareren. Probeer Bionic Gait Assist, een apparaat dat aan de kuit wordt vastgemaakt, waardoor de drager meer kracht krijgt. Het lijkt op de kniebrace die Bruce Wayne gebruikt De donkere ridder staat op het doorbreken van een bakstenen muur als hij ontdekt dat hij geen kraakbeen in zijn knie heeft. Het meest ontroerende in alle opzichten is de reis in een auto zonder bestuurder. Het is de eerste keer dat McCausland een solo-roadtrip maakt.
Auto’s zonder bestuurder zullen volgend voorjaar in Groot-Brittannië arriveren. (Het is een lange reis.) Ik ben wat ik een instinctief NEE zou noemen. Maar “Het is niet veel anders dan een chauffeur vertrouwen die ik niet ken”, reflecteert McCausland. Ze zijn buitengewoon: ze zijn uitgerust met roterende radars en voeren berekeningen uit met de snelheid van het licht om de omgeving in realtime in 3D te modelleren. Ze kunnen ook vleugeldeuren hebben. Het feit dat het stuur uit zichzelf beweegt, is het favoriete ding van McCausland, en dat is fascinerend. Koelte is zeker het op één na beste wat technologen kunnen nastreven, na gelijke toegang tot waardige en onafhankelijke levens. Ter verdediging: het is niet alleen dat ik de technologie niet vertrouw. Feit is dat ik er niet op vertrouw dat grote, op winst gerichte technologiebedrijven zich gedragen voor het algemeen belang of enige verantwoordelijkheid dragen.
Er schuilt een parallel plezier in documentaire: transatlantische culturele verschillen. Dit zijn niet alleen Amerikanen, onthoud dat. Dit zijn de San Franciscaanse futuristen. De onbedoelde komedie wordt versterkt door de toevoeging van het droge McCausland. Een man die zo Brits is dat, zelfs als hij een nanotechnoloog interviewt over door bloed overgedragen computers die mogelijk zijn gezichtsvermogen zouden kunnen herstellen, het lijkt alsof hij je onmiddellijk dertig Engelse bankbiljetten zou geven als je hem in plaats daarvan naar de pub zou kunnen teleporteren.
Ook de technologie is onmiskenbaar Amerikaans. “Hoor ik een vliegtuig?” suggereert McCausland, terwijl hij de bril van Zuckerberg past. “Ja, je kunt een vliegtuig zien in de helderblauwe lucht”, antwoordt de serieuze toeschouwer. Later kijkt onze presentator ironisch naar zijn cameraploeg. “Zien ze eruit alsof ze weten wat ze doen?” provoceert. “Afgaande op hun uitrusting zijn het inderdaad professionals.” Go-go-gadget-mist-de-lijn. Computers kunnen in toenemende mate de rol van God spelen, maar de ironie gaat nog een stap verder. Zelfs met een Batman-beenbrace.
