A een paar jaar geleden schreef ik over de opkomst van de ‘Zachte’ en ‘harde’ lancering op sociale mediadie samengestelde berichten die een nieuwe relatie aankondigden. Onlineplatforms waren een verlengstuk van het romantische plot geworden, een publiek podium waar intimiteit een test van waarde was en het stel nog steeds het ultieme statussymbool was.
Uit mijn onderzoek bleek destijds dat veel mensen het gevoel hadden dat hun leven pas echt was begonnen toen ze iemand ontmoetten. Single zijn was niet alleen een relatietoestand; het was een existentiële pauze. ‘Een nieuw leven opbouwen’, zoals het oude gezegde luidde, betekende het vinden van een partner. De Romantiek was het platform voor individualiteit.
Maar er is iets veranderd. Anno 2025 lijkt het romantische plot aan de randen te rafelen. Vogue vroeg onlangs in een virale kop: Is het hebben van een vriendje nu gênant? Hij stelt dat de term ‘vriendje’ op sociale media een vreemd gedateerde, zelfs ongemakkelijke toon aanneemt, vergelijkbaar met de manier waarop ‘Facebook-officieel’ nu vreemd klinkt. Het idee om je identiteit rond een relatie te centreren lijkt voor velen achterhaald.
Platformen zoals TikTok ze wemelen van jonge vrouwen die zichzelf publiekelijk ‘#boysober’ noemen – een snelgroeiende beweging die daten, de hookup-cultuur, exen en zelfs het idee van emotionele afhankelijkheid van mannen verwerpt. Wat begon als een meme is uitgegroeid tot een mondiaal gesprek over grenzen, burn-out en lichamelijke autonomie.
In mijn onderzoek naar de #boysober trend ontdekte ik dat het veel meer is dan een virale uitdaging. Het is een collectief experiment in feministische heronderhandelingen. Vrouwen herformuleren onthouding niet als morele zuiverheid, maar als zelfbehoud, een doelbewuste weigering om deel te nemen aan een datingeconomie die hen maar al te vaak uitgeput, onzeker of digitaal bewaakt achterlaat. Veel makers van #boysober spreken openlijk over de cumulatieve vermoeidheid van datingapps, de meedogenloze emotionele arbeid van het omgaan met de kwetsbaarheid van mannen, en de alomtegenwoordigheid van door technologie gefaciliteerd misbruik.
De cijfers bevestigen het: de berichten over door technologie gefaciliteerd geweld zijn wereldwijd omhooggeschoten. Vrouwen beschrijven partners die spyware installeren, GPS-tracking gebruiken of dreigen intieme beelden te lekken; allemaal vormen van dwangcontrole aangepast aan het digitale tijdperk. In deze context is het weglopen van de datingmarkt geen kwestie van bescheidenheid; het is een daad van overleven.
Toch bestaat #boysober, net als elke online feministische beweging, in spanning. Sommige critici zien echo’s van neoconservatisme, een regressie naar individualisme en een zuiverheidscultuur gekleed in feministische taal. Anderen zien het als een radicale afwijzing van op mannen gerichte validatie, een manier om emotionele bandbreedte en eigenwaarde terug te winnen. Zoals ik elders heb betoogd, ligt de waarheid waarschijnlijk ergens in het midden. Het is zowel een reactie op het patriarchaat als een product ervan: een beweging gevormd door dezelfde digitale architecturen die het verlangen tot koopwaar maken.
TikTok is de agora geworden waar deze genderonderhandelingen in realtime plaatsvinden. Het platform dat ooit dorstlessen en ‘maak je klaar met mij’-video’s populair maakte, organiseert nu een confrontatie tussen de generaties. De hashtags zeggen het allemaal: #datingfatigue, #romanceless, #heterofatalism. Beiden drukken op verschillende manieren hun vermoeidheid uit over de heteronormatieve scripts en de emotionele asymmetrie van moderne dating.
‘Heterofatalisme’, een term die steeds meer terrein wint in online en offline kringen, beschrijft een soort berustende wanhoop ten aanzien van heteroseksuele relaties: de overtuiging dat deze per definitie gedoemd zijn omdat het patriarchaat te diepgeworteld is om ze eerlijk te maken. Het is niet zo dat vrouwen geen verbinding willen; het is dat ze steeds vaker niet geloven dat emotionele dingen kloppen.
Dit cynisme (of realisme, afhankelijk van je standpunt) gaat ongemakkelijk samen met onze culturele obsessie met liefdesverhalen. Romantische komedies hebben een bescheiden terugkeer gemaakt, maar komen nu met een knipoog, zich bewust van hun eigen onwerkelijkheid. Ondertussen begint het sociale kapitaal dat ooit voortkwam uit online ‘paardoelen’ te krimpen. Waar de harde lancering ooit succes betekende, kan het nu een beetje basaal lijken.
Misschien is wat er gebeurt niet de dood van de liefde, maar de decentralisatie ervan. Het oude verhaal – vind ‘die ene’, publiceer het, ga sociaal stijgen – past niet langer bij een generatie die te maken heeft met onzeker werk, een huizencrisis en een digitale burn-out. Liefde lijkt moeilijker vol te houden en minder essentieel voor zelfbepaling. Het nieuwe romantische plot verwijst naar zichzelf: “verliefd worden op mezelf”, “energie van de hoofdpersoon”, “samenwerking met zichzelf”. Met andere woorden, het vriendje is vervangen door het zelf als hoofdrolspeler.
Hopelijk betekent dit niet dat we een koud, liefdeloos tijdperk ingaan, maar eerder een tijdperk waarin intimiteit opnieuw wordt uitgevonden. De collectieve terugtocht die het einde van het heterofatalisme vertegenwoordigt, weerspiegelt bredere veranderingen in de manier waarop jongeren denken over zorg, gemeenschap en veiligheid. Misschien is het niet een totale afwijzing van verbinding, maar een herconfiguratie ervan, waarbij we afstand nemen van het paar als indicator van volwassenheid en naar iets meer pluralistisch en zelfbepaald.
Maar zoals de feministische cultuurtheoreticus Angela McRobbie ooit waarschuwde, kunnen zelfs daden van weigering worden gecoöpteerd. De postfeministische mediacultuur heeft het vermogen om rebellie om te zetten in een merk. Het risico is dat een uit uitputting geboren beweging een andere vorm van consumptie wordt, ‘zelfzorg’ die aan vrouwen wordt doorverkocht als het zoveelste onbetaalde project.
Maar ondanks deze tegenstrijdigheden is er op dit moment iets stilletjes revolutionairs aan de hand. Het idee dat het leven van een vrouw compleet en zelfs vreugdevol kan zijn zonder een romantische partner zou een generatie geleden radicaal zijn geweest.
Het is nu trending.
-
Dr. Lisa Portolan is een academicus. Zijn doctoraat over dating-apps en intimiteit, van het Institute for Culture and Society van Western Sydney University, werd in 2024 gepubliceerd. Zijn nieuwste boek is 10 manieren om liefde te vinden… en hoe je het kunt behouden.
