Tientallen jaren na haar daad van verzet heeft Rosa Parks een groep activisten ertoe aangezet om tegen hun eigen omstandigheden te protesteren, en hoewel de reikwijdte van haar nalatenschap voor hen nog steeds duidelijk is, blijft deze net zo krachtig.
Ze vochten voor toegang voor gehandicapten en gebruikten, net als Parks, het openbaar vervoer als springplank.
De beweging voor de rechten van gehandicapten kreeg vorm tegen de achtergrond van de burgerrechtenbeweging in de jaren zestig en groeide elk jaar in omvang. In de jaren tachtig had hij grote vooruitgang geboekt, met succes wetgeving aangenomen en de zichtbaarheid van mensen met een handicap vergroot.
Maar op het gebied van wegen en spoorwegen heeft de weinige vooruitgang die door de jaren heen is geboekt op het gebied van de toegankelijkheid van bussen weinig bijgedragen aan de behoeften van pendelaars met een beperking, wier gebruik van het openbaar vervoer ernstig beperkt was. Ze werden vaak gedegradeerd tot het gebruik van volledig gescheiden diensten, waarbij ze vertrouwden op ritdiensten zoals Dial-a-Ride, waarbij passagiers een pick-up moesten aanvragen en die vaak onbetrouwbaar waren.
In 1984 veranderde er iets. In Chicago stonden ongeveer een dozijn rolstoelactivisten van de gehandicaptenrechtengroep ADAPT voor stadsbussen om te protesteren tegen het besluit van de Chicago Transit Authority om meer dan 350 bussen aan te schaffen, die voor hen niet toegankelijk waren vanwege de weigering van de stad om te betalen voor rolstoelliften.
De demonstratie deed denken aan het protest van Parks ruim 1100 kilometer zuidelijker en bijna dertig jaar eerder, toen hij weigerde zijn stoel op te geven voor een blanke passagier. Toen wetshandhavers ter plaatse arriveerden, stond op het naamplaatje van elke demonstrant een enkele zin gedrukt: “Mijn naam is Rosa Parks.”
“We gebruikten veel van de tactieken die Dr. King en Gandhi gebruikten en werden geïnspireerd door het feit dat Rosa Parks, als zwarte vrouw, niet eens voorin de bus kon zitten en degenen onder ons die rolstoelen gebruiken niet eens in de bus konden stappen”, zegt Anita Cameron, minderheidsdirecteur bij Not Dead Yet, een groep voor gehandicaptenrechten. Cameron is vrijwilliger bij ADAPT en heeft tientallen jaren in de transportsector gewerkt.
De relatie van ADAPT met Parks was complex. Jaren na dat noodlottige protest in Chicago werd ze uitgenodigd voor een evenement van de organisatie in Detroit, een aanbod dat ze afsloeg.
(Bettmann-archief/Getty Images)
“We hebben geprobeerd Rosa Parks over te halen zich bij ons aan te sluiten, maar dat lukte niet en dat maakte veel mensen van streek”, zei Cameron. “Het maakte me niet van streek omdat ik het gevoel had dat Rosa Parks haar ding al had gedaan, geweldige dingen had gedaan… Weet je, als gehandicapte zwarte vrouw kon ik zeker niet boos worden op Rosa Parks, boos op een andere zwarte vrouw die haar contributie betaalde en doormaakte wat zij heeft meegemaakt.”
De invloed van Parks was echter cruciaal in de beweging voor de rechten van gehandicapten.
Het protest in Chicago vormde het startschot voor een jarenlange strijd om de rechten van gehandicapten. Na een stortvloed aan wetgeving, formele klachten en verdere demonstraties door het hele land culmineerde dit uiteindelijk in de goedkeuring van de American with Disabilities Act (ADA) in 1990.
Een groot deel van het werk en de overtuiging dat dit mogelijk is, komt van de burgerrechtenbeweging en individuen als Rosa Parks.”
Anita Cameron
“Het is interessant omdat Rosa Parks vooral bekend staat als burgerrechten- en burgerlijke ongehoorzaamheidsactiviste en haar steun voor segregatie en rassenscheiding in bussen en transport”, zegt Alex Elegudin, medeoprichter van Wheeling Forward, een belangenorganisatie voor mensen met een handicap. “Het is verbazingwekkend hoe dit het toekomstige werk van pleitbezorgers van gehandicapten heeft geïnspireerd, getransformeerd en geleid.”
In de jaren die volgden op het protest van Parks boekten andere bewegingen, waaronder de LGBTQ+-rechtenbeweging, hun eigen vooruitgang – een prestatie waarvoor Elegudin ook Parks de eer geeft.
“Veel van het werk en de overtuiging dat dit mogelijk is, komt van de burgerrechtenbeweging en individuen als Rosa Parks”, zei hij.
Steun de 19e
Vrouwen en LHBTQ+-mensen worden lange tijd buitenspel gezet in het reguliere nieuws. Bij The 19 concentreren we hun ervaringen met de diepgang en nuance die ze verdienen, en jouw donatie helpt ervoor te zorgen dat zij een gelijkwaardigere rol spelen bij het vormgeven van de toekomst van Amerika.
Doneer vandaag nog
Nu het land afstand neemt van de progressieve maatregelen van mensen als Parks, vertelde Cameron dat mensen met een handicap enorme schade zullen lijden. “Ik wil zeggen dat onze rechten niet zomaar worden weggenomen”, zei hij. “Ze zouden vervangen kunnen worden door buitengewoon repressieve en onderdrukkende maatregelen – sommige maatregelen zouden ertoe kunnen leiden dat velen van ons, gehandicapten, omkomen.”
Toen Cameron werd geboren, was de Voting Rights Act nog niet aangenomen en konden mensen met een handicap geen onderwijs volgen. Toen ze volwassen werd en werd geïnspireerd door figuren als Parks, raakte ze nauw betrokken bij de belangenbehartiging van gehandicapten.
“Als zwarte persoon, als gehandicapte, kijk ik naar de dingen die Rosa Parks heeft gedaan en de strijd die ze heeft gevoerd, en ik ben vooral dankbaar omdat we aan het verliezen zijn”, zei ze.
De rechten waar ze ooit voor vocht, worden haar langzaamaan ontnomen.
‘Ik heb genoeg geschiedenis meegemaakt’, zei hij. “Ik maakte deel uit van de strijd voor de ADA. Ik maakte deel uit van de overname van het Capitool, de overname van de rotonde, ik maakte deel uit van de strijd voor Medicaid in 2017 en dat soort dingen. Ik kan je niet vertellen hoe vaak ik mezelf aan het hek van het Witte Huis heb vastgeketend en in het Witte Huis ben gearresteerd tijdens de Democratische en Republikeinse regeringen die vochten voor de rechten van gehandicapten… En om dit allemaal te zien verdwijnen is buitengewoon beangstigend. Maar we moeten blijven vechten.”
Zijn moed inspireerde ons.”
Anita Cameron
Voor haar is de invloed van Parks op de beweging voor gehandicaptenrechten en de burgerrechtenbeweging een paradigma van burgerlijke ongehoorzaamheid, iets wat ze hoopt voort te zetten.
“Zijn moed inspireerde ons”, zei hij. “Rosa Parks kon doen wat zij deed in een tijd waarin zwarte mensen geen rechten hadden. Wij mensen met een handicap konden het doen in een tijd waarin we op zijn minst minimale mensenrechten hadden.”
Naarmate hij verder komt, hoopt Cameron het belang van het leven van Parks te blijven delen. “Ik kan niets anders doen dan haar eren als voorouder en haar nagedachtenis eren.”
