Intieme portretten van mensen in hun huizen door Diane Arbus

Diana Arbus’s levendige zwart-witfoto’s zijn rijkelijk psychologisch en soms verontrustend. Zijn onderwerpen kijken vaak intens naar zijn lens. Veel van zijn foto’s zijn op straat gemaakt, maar een nieuwe tentoonstelling bij David Zwirner in Londen neemt kijkers mee naar het heilige rijk van de persoonlijke, huiselijke ruimte. Het is de eerste tentoonstelling in zijn soort die zich volledig richt op Arbus’ benadering van privé-interieurs, met foto’s uit de jaren zestig tot 1971 uit New York, Californië, New Jersey en Londen. In het voorjaar van volgend jaar verhuist de tentoonstelling naar de Fraenkel Gallery in San Francisco en is er een monografie verschenen in een joint venture tussen de twee ruimtes en het landgoed van de kunstenaar.

De wilde expressiviteit van zijn beroemdste foto’s is diep doorgedrongen in de stukken die erin staan Heilige der Heiligenvan de naam van het concept van heilige kamer of interne kamer. De koppels worden naakt en seksueel met elkaar verbonden getoond; alleenstaande vrouwen zitten glamoureus op bedden bedekt met fijne juwelen; een vrouwelijke imitator kruipt op een gestreept matras, bijna naakt, op een blonde pruik met kapsel en sierlijke hakken na. De afbeeldingen zijn meestal intiem van schaal en volgden tot 1961 een formaat van 9 x 6 voordat ze in 1962 overgingen op het kenmerkende vierkante formaat van 14 x 14 van Arbus. Alle werken zijn gedrukt in een rijk inktzwart zwart-wit. Zoals James Green, directeur van de Londense galerie Zwirner, mij vertelt: “Het excentrieke karakter van de prent draagt ​​bij aan de beelden.”

De tentoonstelling viert Arbus als een kunstenaar die een groot vertrouwen bij haar onderwerpen heeft weten op te bouwen, waardoor ze toegang kreeg tot hun privéruimtes en hen uiteindelijk autonomie en empowerment kon bieden. Hoewel op veel van zijn foto’s personen te zien zijn die in het openbaar worden gefotografeerd, stelt Green zich voor dat hij soms instinctief de wens voelde om bij iemand in huis te trekken. ‘Ik denk dat ze meteen voelde dat er meer te bereiken was als ze met hen in zee kon gaan.’

Op veel afbeeldingen zijn zijn onderwerpen te zien die op of rond het bed liggen. Dit universele meubelstuk wordt afwisselend gepresenteerd als uitnodigend, luxueus, sober en sensueel. “Er was altijd een element dat het onderwerp zijn eigen context en zijn eigen ruimte liet vinden”, zegt Green. ‘Dus ik denk niet dat ze mensen naar bed leidde. Maar ik weet zeker dat het een gelukkige uitkomst voor haar was, omdat dit het meest besloten deel van de privéruimte is.’ Mae West in haar slaapkamer, Santa Monica, Californië. 1965 toont de iconische actrice in een moment van pure glamour, gekleed in maraboe-veren en stroken pure stof, naast haar bed, net zo goed gekleed in zijden lakens. Het echtpaar met tienerdochter in hun slaapkamer in een nudistenkamp, ​​NJ 1963 is daarentegen bijna ongemakkelijk intiem en toont een naakt gezin dat alleen sokken en sportschoenen draagt, naast twee gammele metalen bedden.

Veel van de onderwerpen in deze beelden kijken rechtstreeks naar Arbus – en naar ons. Ze lijken hun eigen ruimte en imago te domineren, in plaats van pervers te worden waargenomen. Ze zijn bewust en verwelkomend naar zowel de toeschouwer als de kunstenaar, ze glimlachen vaak niet maar zijn volledig aanwezig. De uitgebreide selectie werken onthult een liberale visie op de samenleving, gekenmerkt door natuurlijke en comfortabele naaktheid, transgenders en travestietkunstenaars. Het weerspiegelt het sociale leven van Arbus en haar wortels in de rijke creatieve scene van New York.

“Het New York van de jaren zestig was zijn canvas”, zegt Green. “Opgroeien in Manhattan beïnvloedde zijn wereldbeeld, dat diepgaand was. Deze beelden bieden een momentopname van die tijd, maar de diversiteit maakt het ook behoorlijk tijdloos. Er zitten draden in het werk die je vandaag de dag nog steeds zou kunnen oppakken. Een van de grote krachten van Arbus is voor mij dat, hoewel de werken geworteld zijn in hun tijd en zwart-witafdrukken zijn, ze niet aanvoelen als mensen uit een andere wereld. We hebben nog steeds een hedendaagse connectie.”

Arbus maakte weinig onderscheid of waardeoordeel tussen haar proefpersonen en behandelde iedereen gelijk, ondanks hun beroemdheid of bekendheid. The Puerto Rican Housewife, New York, 1963, toont een vrouw in dikke zwarte eyeliner, een laag uitgesneden zwarte avondjurk en sprankelende sieraden die op de rand van het bed zit en zelfverzekerd net boven de camera kijkt. “Er is iets heel glamoureus en sterachtigs aan haar pose”, zegt Green. “De foto die we hebben is door Arbus zelf afgedrukt en bevat enkele aantekeningen en markeringen. Het is een heel bijzondere afdruk van een werk waar ik nu al dol op ben.”

Deze fascinatie loopt door in veel van de beelden, waaronder die van Arbus onderwerpen die het leuk lijken te vinden om zich te verkleden, in plaats van toe te geven aan het informele comfort van thuis. Mevrouw T. Charlton Henry in kamerjas, Philadelphia, Pennsylvania, 1965 toont een oudere vrouw badend in het zonlicht door het raam, gehuld in zijde en parels en gekruld, ondoorgrondelijk lang haar. Brenda Diana Duff Frazier, 1938 Rookie van het jaar, thuis, Boston, Massachusetts. In 1966 ligt een voormalige schoonheidskoningin elegant achterover in bed, terwijl zachte veren om haar schouders cirkelen terwijl ze een sigaret vasthoudt.

Ondanks de soms overdreven kostuums zit er iets diep authentieks in de beelden dat niet altijd in de openbare ruimte kan worden vastgelegd. Voor Green benadrukt deze tentoonstelling het besef van Arbus dat “als je wilt dat iemand zich zo zelfverzekerd mogelijk voelt, in termen van zichzelf, hun prestaties, hun glamour en hun excentriciteiten, ze op hun plaats moeten zijn.”

Diane Arbus: Het Heilige der Heiligen loopt tot 20 december 2025 bij David Zwirner, Londen.