Twee sciencefictionromans die halverwege de 20e eeuw werden gepubliceerd, hebben een stempel gedrukt op de culturele psyche van Groot-Brittannië en Amerika, die vandaag de dag nog steeds zichtbaar is. In de jaren vijftig, John Wyndham De Midwich-koekoeken en die van Jack Finney De lijkenrovers werden drie jaar en een continent na elkaar gepubliceerd, en hoewel beide werken tot de oorspronkelijke verbeelding spreken van twee niet-verwante schrijvers, brachten de elkaar kruisende angsten die ten grondslag lagen aan hun speculatieve fictie hen met elkaar in gesprek. Zelfs vandaag de dag is de afdruk van hun verontrustende en fundamentele ‘hive mind’-sciencefiction duidelijk.
De Midwich-koekoeken is vooral bekend vanwege zijn eerste verfilming, de B-film Wolf Rilla Dorp van de verdoemdenvandaag 65 jaar geleden in de bioscoop uitgebracht. Het speelt zich af in een pittoresk Engels dorp, een van de weinige plaatsen ter wereld waar op een ochtend alle bewoners het bewustzijn verliezen. Hoewel ze vroeg wakker worden, ontdekken ze dat elke vrouw die zwanger kan worden, zwanger is geworden, en uiteindelijk bevallen ze allemaal op dezelfde dag. Deze kinderen zijn angstaanjagend uniform: hun haar is platinablond, hun ogen zijn intens en koesteren een telepathische band. Ze worden ook territoriaal, verenigen zich in het licht van waargenomen bedreigingen en gebruiken hun telepathische vermogens om sterfgevallen en zelfmoorden te veroorzaken.
Dorp van de verdoemden is niet de enige directe aanpassing van De Midwich-koekoeken; John Carpenter, een liefhebber van het klassieke genre, produceerde in 1995 een middelmatige remakeen er was een miniserie uit 2022 met Keeley Hawes in de hoofdrol, die de oorspronkelijke titel van het boek behield. (Er is ook een vervolg uit 1964 en verschillende radioaanpassingen.) Maar Dorp van de verdoemden’De erfenis van deze film verbleekt in vergelijking met de filmversies van De lijkenrovers: Jack Finney’s verhaal over een kleine Amerikaanse gemeenschap die besmet is met ruimtesporen die perfecte menselijke replicanten ontwikkelen ter vervanging van de originelen, verscheen in 1956, 1979, 1993 en 2007, en de eerste drie zijn fantastische films vol met de stijl en angsten van hun tijd.
De overeenkomsten tussen Dorp van de verdoemden EN Invasie van de Body Snatchers (de laatste, een B-film van Don Siegel, vier jaar vóór Rilla’s film gemaakt) liggen voor de hand: beide gaan over gewone burgers die onder de invloed vallen van een vreemde, ongrijpbare buitenaardse macht, beide plaatsen gewone mensen tegenover een verontrustende, defensieve en gewelddadige bijenkorfgeest, en beide brengen de naoorlogse angst over om de kracht van de traditionele binnenlandse gemeenschap af te staan aan onleesbare ideologische krachten. Als B-films hebben beide films een goedkoop tempo en een schijnbaar onoplosbaar gevoel van angst, maar de manieren waarop Dorp van de verdoemden het onderscheidt zich van zijn meer iconische ‘hive mind’-neef en maakt het rijp om opnieuw te bezoeken.
De angst die stroomt Dorp van de verdoemden gaat over het verlies van controle: omdat kinderen het product zijn van xenogenese, voelen hun moeders – inclusief Anthea (Barbara Shelley), de vrouw van Gordon Zellaby (George Sanders), een professor die toezicht houdt op de ontwikkeling van de kinderen – zich vervreemd van hun nakomelingen, en voelt de groeiende groep telepathische, vroegrijpe kinderen zich als een bedreiging voor de tradities en orde van de stad, zelfs voordat hun gloeiende ogen mensen psychisch dwingen om los te breken. De jonge David Zellaby wordt gespeeld door een intense Martin Stephens, maar zijn stem werd vermoedelijk nagesynchroniseerd door actrice Olive Gregg, wat het verontrustende vocale effect van het kind zou kunnen verklaren dat hem en zijn kudde verder scheidt van de normale kinderen van het dorp.
Je wilt ze niet in de klas van je kind hebben.
Metro-Goldwyn-Mayer
De vreemde buitenaardse invloed die de stad beïnvloedt, is niet zo verborgen als hij in werkelijkheid is Invasie van de Body Snatchers; Liever, Dorp van de verdoemden het is net zo geïnteresseerd in vragen over co-existentie en assimilatie als in de voortdurende, spannende ontdekking van zijn sciencefictionuitgangspunt. De professor en zijn zwager, Alan Bernard (Michael Gwynn), houden inlichtingenbijeenkomsten om soortgelijke broedsels over de hele wereld op te sporen, en de cel van buitenaardse kinderen in de Sovjet-Unie, die zijn opgeleid en uiteindelijk zijn uitgewist, zou het meest illustratieve tegenvoorbeeld zijn geweest voor het hedendaagse publiek van de film.
De kinderen worden geïsoleerd in een apart gebouw en krijgen les van Gordon, maar nadat een menigte zich tegen hen heeft gevormd (resulterend in de derde moord op de kinderen door telepathisch ‘ongeluk’), vragen ze om naar een veilige plek te worden gebracht, een kolonie voor een nieuw ras van onbekende oorsprong. Gordon kiest uiteindelijk voor de Sovjet-oplossing, waarbij hij een bom de kinderverblijven binnensmokkelt en zich een bakstenen muur voorstelt om zijn plannen voor hun onderzoekende geesten te verbergen.
Dorp van de verdoemden is interessanter omdat het is opgebouwd rond een ongemakkelijk samenleven tussen twee soorten mensen met zeer verschillende hulpbronnen, waarbij de een paranoïde is van de capaciteiten van de ander. Het is een rijke bron van spanning die kiest voor ideeën en thema’s in plaats van een spannende zoektocht, zoals het derde bedrijf van velen Lichaamsvreters film. Dit is wat een moderne televisieversie van het ‘hive mind’-concept zo’n aantrekkelijke benadering maakt, een standpunt dat duidelijk wordt gedeeld door Vince Gilligan, de maker van Voor velenwaarin Rhea Seahorn de hoofdrol speelt als een van de laatste mensen op aarde die niet opnieuw in het collectieve bewustzijn wordt aangesloten door een signaal uit de ruimte.
Gilligan zei dit onlangs Letterboxd, “Je zult zeker echo’s van Village Of The Damned horen in onze show,” en de spanningen van individualiteit en isolatie groeien al in de loop van het eerste seizoen, dat zich afspeelt in (waar anders?) Albuquerque, New Mexico. Vijfenzestig jaar scheiden de B-film van het streamingsucces, maar de existentiële waarheid blijft bestaan: de angst dat onze menselijke identiteit, bedreigd door invasie en corruptie, ons levend zou kunnen opeten.
