Er is dit jaar geen film zoals deze Opstanding. Bi Gans monumentale nieuwe sci-fi-epos is een eeuwenoude saga, verteld in zes hoofdstukken, waarin de geschiedenis van de cinema wordt beschreven en hoe deze gedurende haar hele bestaan met de mensheid heeft samengewerkt en deze heeft beïnvloed. Er is een plot – met een vergezocht sciencefiction-uitgangspunt en de jacht op de laatste man die nog droomt – maar in werkelijkheid: Opstanding het gaat over de wisselwerking tussen kunst en emotie en de breedte van de menselijke verbeelding.
Dit is geen gemakkelijke film om in te kaderen of uit te leggen. Werkelijk, elk frame lijkt te moeten worden gezien om te geloven. Als deze recensie u op de een of andere manier kan overtuigen, bekijk hem dan opstanding, toen heb ik mijn deel gedaan. Hier heeft Bi Gan iets bereikt dat de moeite waard is om te ervaren: een staaltje filmische kunst.
In de verre, verre toekomst hebben mensen onsterfelijkheid bereikt. Maar de manier waarop ze dat deden was door hun vermogen om te dromen op te offeren. De weinige overgebleven mensen met het vermogen om te dromen worden “Delusionals” genoemd en worden uit genade opgejaagd en afgeslacht door individuen die “The Others” worden genoemd. Want welke arme zielen zouden nog willen dromen?
Eén zo’n Deliriant (Jackson Yee) heeft zijn toevlucht gezocht in het verleden. Maar zo lang in de droomwereld leven heeft hem veranderd en monsterlijk gemaakt. De ‘Ander’ die belast is met de jacht op hem, heeft medelijden met hem en besluit hem een genadige dood te gunnen door een filmprojector in hem te installeren en hem de laatste momenten van zijn leven in zijn filmische dromen te laten beleven. Zo beginnen de hoofdstukken die elk dienen als een liefdesbrief aan een ander filmisch decennium. Het eerste hoofdstuk speelt zich af als een stomme film, compleet met een bleek, geelachtig kleurenpalet en korrelige titelkaarten, waarbij juffrouw Shu de Delirious ontdekt als een verdwaasd slachtoffer van een opiumhol. De tweede neemt ons mee naar een spionagethriller uit de jaren dertig waarin de Deliriant wordt beschuldigd van moord. De derde vindt de Delirious 30 jaar later, vastzittend in een spookachtige boeddhistische tempel. De vierde is een zonnige misdaadfilm uit de jaren zeventig waarin Deliriant een oplichter is die een weesmeisje onder zijn hoede neemt. De vijfde speelt zich af als een Hong Kong-drama uit de jaren 90, waarin Deliriant op oudejaarsavond 1999 verliefd wordt op de vriendin van een gangster.
Opstanding het zit boordevol verbluffende beelden die eruit zien alsof ze nooit op het scherm zijn gereproduceerd.
Film Janus
Niet sinds de Wachowski’s Wolkenatlas een film probeerde op zo ambitieuze wijze de breedte van de menselijke ervaring, zowel uit het verleden als het heden, in beeld te brengen. Maar in tegenstelling tot de sciencefictionfilm van de Wachowski’s uit 2012 (maar bewonderenswaardig!), Opstanding slaagt er op alle mogelijke manieren in om te slagen. Elk onderscheidend hoofdstuk slaagt er niet alleen in om de gevoelens van elk decennium vast te leggen op een manier die moeilijk te verwoorden is: de harde schaduwen en paranoia van de jaren dertig, de doelloze verveling van de jaren zestig, de wilde wetteloosheid van de jaren zeventig, de hopeloze, hopeloze verlating van het einde van het millennium. Dat elk afzonderlijk frame er anders uitziet dan al het andere dat op film wordt weergegeven Opstanding voelt nog monumentaler aan. Een camera reist door de geest van een man – zijn ogen en gezicht transparant – en stormt door een raam de trein in. Het verontrustende silhouet van een man gehuld in rook en schaduwen verandert achter de spiegel in een monster. De schaduw van een vrouw zweeft over een jonge man die aan het slopen is onder een vuilstortplaats.
Bi herschept de schilderijen van Andrew Wyeth in al hun donkere aquarellen, ensceneert imitaties van de humeurigste en meest iconische beelden van Wong Kar Wai, en brengt hulde aan de Chinese cinema op zijn hoogtepunt. Toch slaagt de regisseur er nog steeds in om beelden te creëren die we nog nooit op het scherm hebben gezien. Het culmineert allemaal in een film die niet alleen aanvoelt als een prachtig vormgegeven ode aan de cinema, maar ook als kunst die tot leven komt: een tijdcapsule die aan gevoel heeft gewonnen en zijn weg uit de grond naar je hersenen heeft gevonden.
Terwijl de Delirious door zijn filmische dromen strompelt, worden we geplaagd door een gevoel van onheil; dat aan dit alles vroeg of laat een einde zal komen. Elke dood die de Delirious ervaart, is een beetje leger, een beetje gewoner. De onderstroom van melancholie die Bi in zijn film weeft, wordt sterker en verandert in pijn, vooral als Opstanding bereikt zijn tragische climax. het laatste schot van Opstanding lijkt dit zeker te bezegelen: we zitten in een wassen bioscoop vol beeldjes die allemaal smelten als het scherm vlam vat. Is dit de laatste snik voor de cinema zoals wij die kennen? Een laatste artistieke zucht? Misschien, met NAAR DE EN implosie van de sector aan de horizon is alles voorbestemd om in vlammen op te gaan. Maar als dat zo is, hebben we in ieder geval dit meesterwerk om afscheid van te nemen.
