Elk jaar klagen mensen over de Academy Awards, en soms zijn die klachten terecht. De winnaar van de Beste Film voor ‘Green Book’ is duidelijk krankzinnig, en met het grootste respect voor Jamie Lee Curtis en haar Oscar voor ‘Everything Everywhere All At Once’, voelt deze prestatie die de verbazingwekkende wending van Angela Bassett in ‘Black Panther: Wakanda Forever’ overtreft nog steeds verkeerd aan. Waar maar weinig mensen gek op zijn als het om de Oscars gaat, is categoriefraude.
Wat is categoriefraude precies? Kortom, elk jaar voorafgaand aan de Oscar-nominaties werpen grote studio’s hun gewicht achter specifieke artiesten om te proberen een van die felbegeerde nominaties te winnen, vooral in de categorieën hoofdrolspelers en ondersteunende acteurs – die, in tegenstelling tot de nu uitgebreide categorie Beste Film, beperkt is tot elk vijf genomineerden. Terwijl ze proberen hun kansen te vergroten om daadwerkelijk een van die Oscars te winnen via een van deze getalenteerde hoofdrolspelers of ondersteunende artiesten, plaatsen studio’s soms iemand, op basis van schermtijd en het belang van hun personages, in de objectief verkeerde categorie.
Daar zijn enkele mooie en zeer recente voorbeelden van. Bij de Academy Awards van 2025 werden ondersteunende beeldjes toegekend aan Kieran Culkin voor “A Real Pain” en Zoë Saldaña voor (de enigszins hilarisch overstuur) “Emilia Pérez,” maar geen van deze acteurs speelde bijrollen. Ze waren co-sterren of zelfs protagonisten samen met Jesse Eisenberg in de eerste film en Karla Sofía Gascón in de tweede. Wat hier gebeurde is dat de respectievelijke studio’s achter “A Real Pain” en “Emilia Pérez” – respectievelijk Searchlight Pictures en Pathé – Culkin en Saldaña een betere kans wilden geven om te winnen in de ondersteunende categorieën, en vermeden wat de studio’s beschouwden als de meer competitieve hoofdcategorieën. Deze praktijk is duister en gebeurt al tientallen jaren.
Wat zijn enkele van de meest absurde en flagrante voorbeelden van categoriefraude bij de Oscars?
Het gekste aan categoriefraude is naar mijn mening dat je niet eens boos kunt worden op acteurs die werkelijk prachtige prestaties leveren voor deze vreemde resultaten. Persoonlijk hield ik van de rol van Kieran Culkin in “A Real Pain”, en hoewel ik “Emilia Pérez” niet echt leuk vond, is Zoe Saldaña het duidelijke hoogtepunt van de film en verdiende het om gekroond te worden. Maar nogmaals: categoriefraude is een decenniaoud probleem. Je kunt het al in ‘All About Eve’ uit de jaren vijftig vinden, een film over een oudere actrice wiens troon het gevaar loopt te worden gestolen door een jongere ingénue. Bette Davis en Anne Baxter, die respectievelijk de vervagende ster en de ingenieuze spelen, eindigden beiden in de race voor Beste Actrice bij de Oscars, ook al is de rol van Baxter beslist een ondersteunende. (Het was natuurlijk een heel leuke zet van 20th Century Fox om de actrices ook in het echte leven tegen elkaar op te zetten.)
In de jaren 90 Anthony Hopkins won zijn eerste van twee Academy Awards voor het spelen van Hannibal Lecter, de beruchte seriemoordenaar die helpt en speelt met Clarice Starling van Jodie Foster. Hopkins verschijnt minder dan een half uur in beeld, maar wint toch in de categorie hoofdrolspelers, wat ronduit absurd is! Dit heeft zich door de jaren heen voortgezet, waarbij filmstudio’s op hol sloegen terwijl ze de beste strategie kozen om een Academy Award te winnen. Neem ‘The Favourite’ uit 2018 als ander voorbeeld: Emma Stone is zonder twijfel de ster van de film, en Olivia Colmans grillige en opvliegende Queen Anne is een bijrol. Stone werd genomineerd voor Beste Vrouwelijke Bijrol en Colman belandde in de hoofdcategorie… en het werkte, want Colman won!
Categoriefraude zal waarschijnlijk blijven bestaan, maar het herkennen en rapporteren ervan lijkt van cruciaal belang
Realistisch gezien werkt het spelen van het systeem met categoriefraude voor veel filmstudio’s. Anthony Hopkins en Olivia Colman, twee werkelijk fenomenale artiesten, kregen hun Oscars in volledig de verkeerde categorieën, verdienden hun respectievelijke studio’s het gewenste Academiegoud, en niemand klaagde daar echt over (behalve ik en een handvol andere entertainmentschrijvers die domme dingen doen, zoals het meten van de schermtijd van een acteur). Ik wil er ook nogmaals op wijzen dat acteurs als Lily Gladstone, die uit een ondersteunende categorie werd gezet die ze had kunnen winnen vanwege de hoofdrol in ‘Killers of the Flower Moon’ en vervolgens verloor van Emma Stone’s leidende optreden in ‘Poor Things’ bij de Oscars van 2024, niet verantwoordelijk zijn voor Iedereen hiervan (en Stone trouwens ook niet, omdat beide vrouwen op dezelfde avond Oscars hadden moeten winnen).
Categoriefraude is op dit moment een kenmerk en geen bug van de Academy Awards. Er valt hier niets wezenlijks te doen, tenzij de Academie hard gaat optreden tegen de schermtijd van acteurs, en dit probleem is zo ongelooflijk specifiek dat het eigenlijk alleen de vier acteercategorieën treft (de Golden Globes plaatsten musicals in de categorie drama en drama’s in de categorie komedie/muzikaal). de hele tijdmaar dat is iets anders en die ceremonie is om veel andere redenen nog steeds een ramp). Het publiek kan hier echter aandacht aan besteden en verstandig omgaan met de manipulaties van de studio’s, zodat ze in ieder geval beter geïnformeerd kunnen worden. Pervers kijk ik uit naar welke categorie van zinloze fraude dan ook op ons pad komt.
