Wanneer Roland Mouretstraalt op mijn scherm terwijl hij videobelt vanuit zijn kunststudio in Farringdon, centraal Londen. Een beetje laat, verontschuldigt hij zich uitgebreid. Hij is een warme, pluizige verschijning, draagt een jasje met verfspatten en heeft een nette baard. Nou, het is niet wat ik had verwacht.
Toen ik Mouret onderzocht, deden de resultaten denken aan iemand die een carrière lang vrouwen in vakkundig op maat gemaakte kleding had geperst en gestopt, en dingen als Galaxy en Titanium vleiend en vertekenend had genoemd. Designkleding bedoeld om langzaam en verleidelijk geopend te worden.
Zijn belangstelling voor textiel werd, nogal verrassend, aangewakkerd door te zien hoe zijn slagersvader na een dag werken zijn bebloede schort opvouwde. Meestal ga ik een sollicitatiegesprek in met een plan, een lijst met vragen en een gewenst resultaat, maar dit was een beetje een sprong in het diepe. We waren hier niet om te praten over de carrière van Mouret in de mode, we wilden praten over zijn kunstwerken, die een onbekende entiteit zijn. Ik ben de eerste persoon, afgezien van vrienden, met wie hij over dit nieuwe werk spreekt.
Roland Mouret in de badkamer van zijn kunstatelier in Noord-Londen; het volgende hoofdstuk van zijn lange creatieve carrière is dat van een schilder
Mouret kwam te laat omdat hij zich, figuurlijk gesproken, had verdiept in de schilderkunst. Hoe ongelooflijk, dacht ik, om iets te vinden waarin je zo helemaal opgaat dat je vergeet waar je bent, wie je bent, de tijd, de dag en waar je hoort te zijn. De toon van ons gesprek is meteen open en heeft een rauwheid die bekend is bij degenen die iets hebben meegemaakt. Nu het bedrijf van Mouret onder curatele stond en zijn huwelijk de afgelopen twee jaar in crisis was, begon hij te schilderen. Waarom is hij begonnen, vraag ik? “Op een dag was ik erg depressief thuis. Ik werd wakker met angst. Ik heb de neiging om dingen op straat op te rapen, dingen die mensen weggooien. Die dag nam ik een soort tekentafel en begon die wit te schilderen. Ik was net verhuisd naar mijn nieuwe huis en begon wit op wit te schilderen. Voor mij symboliseerde het wedergeboorte en het gaf me een moment van, ik zal niet zeggen openbaring, maar misschien zoiets, en vanaf die dag wist ik dat ik moest schilderen.”
Het werk dat hij maakte is koortsachtig geschilderd, de kleuren vloeien zachtjes in elkaar over, strelen elkaar, waarbij waterdruppels beweging en emotie toevoegen. De mannen presenteerden expressieve codes en vertelden verhalen over het homoleven, die verschillende delen van Mouret zelf en de wereld van zijn verbeelding vertegenwoordigden.
De schilderijen van Mouret onderzoeken codes en vertellen verhalen over het homoleven
In één werk maken twee mannen ruzie op een strand en het is onbekend waar het ene lichaam eindigt en het andere begint. In een andere zie je de afdrukken van lichamen die zijn achtergelaten in haastig uitgetrokken sokken en de accessoires van het moderne dagelijkse leven – je voelt de hitte van het moment van het oppervlak afstralen. “Het is in zekere zin eng, omdat ik nooit weet wat het einde gaat bepalen”, vertelt hij me. “Ik wil mezelf erbij betrekken, ik vertrek vanuit mezelf. Het werk is een beetje figuratief, van personages die intiem met elkaar omgaan, van privémomenten.” Voor hem is het een emotionele reis die hij onderneemt met zijn seksualiteit en zijn interne benadering. Hij voegt eraan toe: “In de schilderijen benader ik alle vormen van mannelijkheid, zelfs vrouwelijkheid.” Het proces verliep snel en complex en in de loop van de tijd is er sprake van vertraging. Hij vergelijkt het resultaat met het slaan van een brug naar zichzelf en maakt de schilderijen om te onderzoeken wat hem raakt. Hij brengt drie intense uren per dag door in zijn studio en creëert wat er op dat moment in hem opkomt.
Margaret Naumburg, bekend als de moeder van de kunstzinnige therapie, zei ooit: “Ik kon dingen zeggen met kleuren en vormen die ik op geen enkele andere manier kon zeggen – dingen waarvoor ik geen woorden had.” In haar werk was ze een pionier in het vrijgeven van spontane beelden waarvan ze zei dat ze dienden als een manier om verbinding te maken met de onbewuste geest. Het valt mij op dat dit misschien is wat Mouret doet: verbinding maken met een dieper deel van hemzelf – een deel dat geen woorden kent en niet kan worden verklaard. Maar iets dat lijkt te zijn veranderd, is dat het niet om externe validatie gaat. Na zijn leven in de mode te hebben doorgebracht, waar bevestiging wordt gezocht en belangrijke doelen moeten worden bereikt, signaleert dit werk voor hem een nieuw universum van mogelijkheden, iets dat geheel van hem is. Voor het eerst maakt het hem niet uit wat wij denken.
Nadat hij een verlaten kunstenaarsbord op straat had gevonden, begon hij wit op wit te schilderen; “Voor mij symboliseerde het wedergeboorte… Vanaf die dag begreep ik dat ik moest schilderen”, zegt hij
Toch had deze overgang naar de schilderkunst een aanzienlijke impact op zijn leven. Hoewel hij er in eerste instantie misschien niet bewust naar op zoek was, vertelt hij me dat hij sinds hij een jaar geleden begon met schilderen geen seks meer heeft gehad. Voordat hij aan deze reis begon, was hij op zoek naar iets in iemand anders, en vriendschap met hen sluiten gebeurde vaak in de hoop verbinding te maken met zichzelf. Dit proces van artistieke creatie stelde hem in staat om op een andere manier, op een nieuwe manier, aandacht aan zijn innerlijke zelf te schenken. Hij legt uit: “Op die momenten van eenzaamheid of op zoek naar iets zijn we allemaal egoïstisch, we hebben allemaal een egoïstische manier van liefhebben. Als ik schilder, bereik ik in wezen een verbinding in het schilderij: ik raak iemand aan die ik niet ken, maar het is iets dat ik in mijn hoofd wist. Dat is wat er is veranderd. En ik ben verrast omdat het zonder enige verwachting was.”
Hij vertelt over zijn werk dat zich losmaakt en in de loop van de tijd verandert. Dit is niet de kunst van perfectionisme. Het bord wordt nat als het de verfstreken overlapt, terwijl het naar eigen inzicht krult en omhoog gaat. Hij vertelt over het bloed – hij is immers de zoon van een slager – dat door de aderen van zijn onderdanen stroomt. Dit is belangrijk, omdat hij het vlees met zorg en interesse schildert. In sommige werken is de huid verbrand na een dag door de zon te hebben gestreeld, terwijl in andere de huid bleek en doorschijnend is. Het resultaat heeft iets diepzinnigs: de figuren kloppen en pulseren alsof ze leven. Mouret bracht zijn carrière door met ontwerpen voor vrouwen en werkte eraan om weer te geven hoe zij in zijn ontwerpen gezien wilden worden. Nu schildert hij vooral mannen, maar voor hem is gender niet langer belangrijk in dit werk, omdat hij het niet binair ziet. In het ene beeld ligt een transman naakt naast een ander lichaam.
Hij schildert het vlees met zorg en interesse; bij sommige werken verbrandt de huid na een dag door de zon te hebben gestreeld, terwijl bij andere de huid bleek en doorschijnend is
Schilderen in en op wit roept een symboliek van wedergeboorte op en er is een terugkerend thema van spierwit, spierwit in zijn recente werken. Herenondergoed valt met een schok op tussen de zachtere, meer waterige blauw-, grijs- en groentinten. Het lijkt mij dat er iets over te zeggen is, maar ik zou het niet willen raden. Ik aarzel om het allemaal samen te binden met een mooie strik, omdat het mij lijkt dat het dieper is dan dat en nog steeds bezig is zich te vormen. Kunstwerken gaan vaak over hoe de ervaring van de kunstenaar aansluit bij de kijker. Het in dit opzicht nog onbekende werk van Mouret is een onbekende. Hoe zullen mensen er betekenis aan geven? Dit is geen zorg die hij deelt. Hij laat dit voor hem werken, en niet voor iemand anders. Maar hij vertelt me dat wit heel belangrijk voor hem is en dat zijn verwijzingen geworteld zijn in knipoogjes naar mannelijkheid, in broeken, sokken en hoeden. Het gaat meer om de referenties: het put invloeden uit de jaren veertig, uit een boek met illustraties, uit zomers doorgebracht in Zuid-Frankrijk.
“Het is een gevoel van vrijheid”, zegt Mouret over zijn overgang van mode naar schilderkunst. “Ik begrijp de vrede in mijn dualiteiten. Ik begrijp wat ik weer moet doen, want dat is weer een soort kamer waar ik niet weet wat er zal gebeuren. Ik accepteer eenvoudigweg de ervaring ervan.”
Ik verlaat het gesprek met zo’n gevoel van inspiratie en enthousiasme. Exclusief werk voor jou maken is geen sinecure, en dat werk kan je op zijn beurt iets van jezelf opleveren. Het kan je iets leren over een verstoten of verwijderd deel van jou dat er altijd al is geweest. Mouret vertelt me: “Het is een gevoel van vrijheid. Ik begrijp de vrede in mijn dualiteit. Ik begrijp wat ik opnieuw moet doen, omdat het weer een soort kamer is waar ik niet weet wat er gaat gebeuren. Waar ik er geen probleem mee heb om te gaan zitten en de ervaring te hebben – ik accepteer gewoon de ervaring.” Dit is een soort heilige graal in een mode-industrie waar de angst bestaat dat je jezelf kunt verliezen door de mening van anderen, niet alleen over je werk, maar ook over jezelf. Het doet me denken aan een golf van beroemde ontwerpers die nieuwe manieren vinden om kunstwerken te maken. Laten we eindigen met praten over Luella Bartley EN Christoffel Kanedie zich de afgelopen jaren hebben toegelegd op zowel de schilderkunst als de beeldhouwkunst. Er ontstaat een gevoel van kameraadschap en opwinding als Mouret vertelt over hun werk en hoe geweldig hij het vindt. Het is alsof ze allemaal op de kunstacademie zitten, waar het werk vol hoop en betekenis is.
Fotografie door Vianney Le Caer. Afkomstig uit 10+ nummer 8 – TOEKOMST, JUBILEUM, VIERING – nu beschikbaar. Bestel uw exemplaar Hier.
