Een van Michaels vrienden zei onlangs tegen hem: “Ik ben niet opgebrand; ik voel me gewoon leeg.” Hij komt opdagen, haalt deadlines en weet te glimlachen tijdens vergaderingen. Maar zijn werk voelt gewichtloos en los van het doel. Ze is niet de enige. GallupUit het State of the Global Workplace-rapport 2025 blijkt dat slechts 21% van de werknemers wereldwijd betrokken is, en slechts één op de drie zegt succesvol te zijn. Dit is geen probleem: het is een waarschuwingssignaal voor leiders en culturen.
Wanneer leegte zich op het werk manifesteert, is onze reflex om te pathologiseren: “Is dit een burn-out? Heb ik een diagnose nodig?” Soms vereisen klinische aandoeningen klinische zorg. Veel van de hedendaagse strijd is echter fundamenteel filosofisch en concentreert zich op kwesties als doel, waarden, identiteit en de zin van het leven. Die hebben niet altijd een medisch label nodig; ze hebben betere vragen nodig.
Waarom we een andere lens nodig hebben
Afscheid nemen is duur. Gallup schat dat een lage betrokkenheid de wereldeconomie 8,8 biljoen dollar per jaar kost, bijna 9% van het mondiale bbp. Manager De betrokkenheid neemt ook af, waardoor er in 2024 drie punten verloren gaan, met een domino-effect op de teams. De menselijke kosten? Teams voelen zich plat, leiders lopen op de vlucht en organisaties verwarren de toewijding aan vooruitgang.
Cognitieve wetenschapper Jan Vervaeke verwijst naar ons huidige moment als een ‘zingevingscrisis’, een cultureel tekort in het zingeven van ons leven. Dit raamwerk helpt ons inzien dat de leegte die velen voelen niet altijd een stoornis is; het is vaak een teken. Therapie is essentieel als er een klinisch risico bestaat. Maar als de primaire uitdaging het doel is, en niet de pathologie, kan filosofie de juiste eerste (of parallelle) stap zijn.
Hoe filosofische counseling eruit ziet op het werk
Filosofie op het werk komt niet over als abstracte debatten over Plato in de kantine. Het presenteert zichzelf als een gestructureerde reflectie op momenten waarop leiders zich vastgelopen, in conflict of onduidelijk voelen. In tegenstelling tot traditionele coaching, waarbij vaak de nadruk wordt gelegd op doelen en prestaties, of therapie, die zich richt op het genezen van emotionele wonden, schept filosofische counseling duidelijkheid, waardoor je rustiger wordt aan het onderzoeken van de ideeën, aannames en waarden die beslissingen sturen.
In de praktijk betekent dit het creëren van een gespreksruimte waar leiders de diepere vragen kunnen onderzoeken die vaak onbeantwoord blijven tijdens kwartaalbeoordelingen of strategische planningssessies. Het gaat niet om het diagnosticeren of voorschrijven. Het gaat erom dat je een spiegel voorhoudt hoe je denkt en jezelf vervolgens zachtjes maar volhardend afvraagt of die patronen je helpen. Soms helpt het toetsen van je kernideeën aan een tegengesteld filosofisch standpunt je om van gedachten te veranderen, maar het helpt je ook om je idee met grotere precisie en focus te formuleren. Een filosofische counselingsessie is dat dus wel‘t over “advies.” Het‘Het is een onderzoek waarbij vragen centraal staan als:
- “Wat bedoel je hier met succes?” (Definieer het concept voordat u het najaagt.)
- “Welke hypothesen behandel je als feiten?” (Laat de verborgen regels zien die u volgt.)
- “Welke verplichtingen vloeien voort uit jouw waarden?” (Verbind actie aan betekenis, niet aan stemming.)
Eén VP met wie ik werkte, voelde zich ‘achterop’ in haar carrière. Hij probeerde niet van baan te veranderen; hij vroeg zich af of hij het moest doen. Van buitenaf was zijn rol een succesverhaal: het leiden van complex, multifunctioneel werk, het begeleiden van toekomstige leiders en het definiëren van een langetermijnstrategie. Maar toen zijn collega’s de sprong naar opvallendere titels leken te maken, had hij de mythe geïnternaliseerd dat een carrière er alleen toe doet als deze zich in een rechte, opwaartse lijn beweegt.
Samen hebben we de econoom verkend David GalensonHet onderscheid tussen conceptuele en experimentele vernieuwers is dat sommige leiders vroeg hun hoogtepunt bereiken met gedurfde, ontwrichtende visies, terwijl anderen meesterschap verwerven door ervaring, iteratie en diepgang. Toen ze door die lens naar haar eigen pad keek, realiseerde ze zich dat haar huidige rol haar precies gaf wat een experimentele innovator nodig heeft: breedte, autonomie en herhaalde kansen om haar vak aan te scherpen. Zijn vooruitgang stopte niet; tijdperk accumuleren.
Toen hij zijn traject eenmaal als cumulatief in plaats van als vertraagd zag, nam de druk af. Hij had geen nieuwe baan nodig; er was een nieuw verhaal nodig. En met deze renovatie keerden haar energie en zelfvertrouwen terug.
Een andere oprichter met wie ik samenwerkte, zat gevangen in ‘performativiteit’. productiviteit“, waarbij hij waarde gelijkstelde aan consistente resultaten. Nadat hij zijn diepere doel had ondervraagd, stapte hij over van het zoeken naar ijdelheidsstatistieken naar op waarde afgestemde weddenschappen. Het aannemen van personeel werd bewuster. Productbeslissingen werden brutaler. En zijn leiderschap werd veel duurzamer.
Praktische stappen voor leiders en organisaties
Het doel is niet om van leidinggevenden leunstoelfilosofen te maken. Het gaat erom ze uit te rusten met hulpmiddelen die helpen de ruis te doorbreken, aannames te verduidelijken en beslissingen te baseren op betekenis in plaats van op momentum. Filosofen zijn zich al lang bewust van hun reputatie als mensen die in gedachten verdwalen. Zoals Plato het vertelt TheaetetusThales viel ooit in een greppel terwijl hij naar de lucht keek.
Leiders hebben geen behoefte aan nog een abstract plaatje op hun toch al volle bord. Filosofisch advies brengt de filosofie weer met beide benen op de grond, verbindt deze met alledaagse problemen en biedt duidelijke praktijken die ruimte creëren voor reflectie en intuïtie zonder de productiviteit in gevaar te brengen. Wanneer leiders deze lens naar de werkvloer brengen, versterken ze niet alleen hun eigen helderheid, maar normaliseren ze gericht onderzoek in de hele cultuur.
Hier zijn enkele concrete manieren om te beginnen met het integreren van filosofie in uw leiderschapstoolkit en organisatiesystemen:
- Voer een aannamecontrole uit. Maak samen met een partner actuele dilemma’s op een rij. Vraag jezelf bij elk ervan af: wat moet waar zijn om mijn conclusie geldig te laten zijn? Hoe zou ik de feiten anders kunnen interpreteren?
- Institutionaliseer socratische standpunten. Vervang eens per maand een personeelsvergadering door een gefaciliteerde dialoog over een principiële vraag (waar optimaliseren we bijvoorbeeld voor?) en publiceer de grondgedachte achter de beslissing, niet alleen de uitkomst.
- Bied een workshop betekeniskaarten aan. Help leiders hun waarden, verplichtingen en gedrag te volgen. Als waarden niet tot betere keuzes leiden, zijn het geen waarden: het zijn slogans.
- Gebruik NAAR DE bedachtzaam. Medewerkers vertrouwen steeds vaker op chatbots. Gezondheidsdeskundigen Voorzichtigheid is geboden bij het vertrouwen op generatieve AI voor de geestelijke gezondheid, omdat er geen waarborgen en nuance in zitten. Organisaties moeten beleid opstellen en mensen opdracht geven om menselijke hulp te zoeken wanneer dat nodig is.
De terugkeer naar kantoor en het hybride werken hebben het sociale weefsel verstoord. Microrituelen zijn echter van belang: geef vijf minuten de tijd voor menselijke check-ins op Zoom, organiseer optionele ‘filosofiesalons’ of organiseer persoonlijke dagen rond verbinding. Dit zijn geen tijdverspillers; het zijn vertrouwensbouwers.
Filosofie biedt leiders en teams een gedisciplineerde benadering om na te denken over wat belangrijk is, waardoor ze helder kunnen handelen in plaats van er alleen maar mee om te gaan. Uw collega die zich ‘leeg’ voelt, heeft mogelijk geen diagnose nodig. Mogelijk moet hij zijn denken heroriënteren door effectievere vragen te stellen. En deze vragen zijn misschien wel de meest praktische hulpmiddelen die we hebben om door de complexiteit van het moderne werk te navigeren.
