Welkom in de nieuwe wereldwanorde.
De wereld beweegt zich kennelijk al minstens tien jaar in de richting van een ‘nieuwe mondiale wanorde’, maar de verkiezing van Donald Trump in november 2024 heeft het het proces een boost gegeven, waardoor het bijna catastrofaal leek.
Het was al een wereld die onmiddellijk overgeleverd leek aan de politiek van sterke mannen; maar die overal gefragmenteerd was en kleinere regionale machten hun eigen dwangtactieken toepasten; waar internationale organisaties er weinig toe doen, maar de ‘tech-bros’ hun gewicht op het mondiale toneel uitoefenen en tussenbeide komen in de interne politiek wanneer het hen uitkomt; waar het internationaal recht is bespot en de Verenigde Naties zijn beledigd, maar desondanks rende iedereen nog steeds naar de VN om de legitimiteit op te eisen van wat ze willen.
Dit gebeurt allemaal al een tijdje, maar de komst van een wraakzuchtige Trump voor een tweede termijn in het Witte Huis – dit keer een man met een plan – heeft van wanorde de nieuwe norm gemaakt.
President Trump heeft zijn eigen binnenlandse agenda, die tot doel heeft de Amerikaanse politiek voor altijd te veranderen, en hij beseft misschien niet het fundamentele belang voor de rest van de wereld van de twee internationale trends die hij zo heeft omarmd.
De eerste is de legitimatie van verovering door geweld tegen soevereine naties.
Hij was en is serieus met het opnemen ervan Groenland in de Verenigde Staten, ook al behoort het tot Denemarken.
Het was en is serieus het Panamakanaal teruggeven aan de handen van de Verenigde Statenop alle mogelijke manieren.
Hij kan wel of niet serieus zijn over het opnemen ervan Canada in de Verenigde Staten.
Bovenal was hij buitengewoon serieus in het erkennen en zelfs officieel legitimeren van de meedogenloze verovering van het Oosten Oekraïne Van Rusland.
Dit alles klinkt Moskou als muziek in de oren, dat een voortdurend programma heeft om de macht van de oude Sovjet-Unie met geweld te herstellen.
Tanks staan opgesteld tijdens een militaire parade in China
Hetzelfde geldt voor Peking, dat al gebieden in de Zuid-Chinese Zee verovert en elke onafhankelijkheid van Taiwan wil onderdrukken.
Het klinkt als muziek in de oren van zelfs de harde zionisten in Israël, die dit zien als het moment om alle bezette gebieden op de Westelijke Jordaanoever en Gaza te veroveren en te annexeren; aan de Servische leiders die nog steeds Bosnië op de Westelijke Balkan willen verdelen; aan de Golfmonarchieën die genieten van de beginnende (misschien zeer binnenkort) desintegratie van staten als Jemen en Soedan.
Hij suggereert zelfs aan Indiase extremisten dat dit misschien het moment is om de kwestie Kasjmir in het voordeel van India ‘op te lossen’.
Met andere woorden: wanneer de Verenigde Staten een imperialistische missie voor zichzelf omarmen, heeft dit tot gevolg dat deze voor alle anderen wordt gelegitimeerd.
Woongebouwen beschadigd door een Russische militaire aanval in de regio Donetsk in Oekraïne. Foto: Reuters
Lees meer van Sky News:
Ik sprak met het hoofd van MI6, zegt de spionagechef van Poetin
Israël valt Libanon elke vier uur aan terwijl het staakt-het-vuren woedt
En in een wereld waar het internationale recht en de internationale instellingen zich scherp terugtrekken, zijn er genoeg imperialisten in de buurt – niet alleen in Moskou en Peking, maar in veel van de meest onrustige regio’s ter wereld.
De tweede fundamentele trend is de terugtrekking van de Verenigde Staten naar isolationisme.
In het verleden zijn de Verenigde Staten vaker en langer ‘isolationistisch’ geweest dan ooit tevoren ‘universalistisch’.
Maar Washington’s omarming van het universalisme na 1945 creëerde een dominante ‘westerse wereld’ die een sociaal en economisch anker vormde waarrond alle andere mondiale militaire en politieke competities draaiden.
Uiteraard was de ‘westerse wereld’ nooit de hele wereld, maar de internationale orde die zij promootte probeerde internationale instellingen op te bouwen, de proliferatie van kernwapens aan banden te leggen, het internationaal recht te bevorderen en dacht tot de economische crisis van 2008 dat zij over het beste algemene model voor economische ontwikkeling beschikte.
Dit alles wordt omgekeerd door het Amerikaanse isolationisme.
We weten nog niet hoe de versie van Trump zal uitpakken, maar de publicatie van de Nationale Veiligheidsstrategie begin december maakte heel duidelijk dat de kern van die “Westerse wereld” – de transatlantische relatie – in de ogen van Washington fundamenteel veranderd was.
De Verenigde Staten hebben een andere kijk dan hun Europese bondgenoten op Rusland, op wat er op het spel staat in Oekraïne, op de economische betrekkingen, en op de aard en cultuur van de liberale democratie zelf.
We weten niet of dit tijdelijk of permanent is. Maar nu het centrale element van de transatlantische betrekkingen zo opvallend terzijde wordt geschoven, zal de subtiele invloed die de ‘westerse wereld’ de afgelopen tachtig jaar op de mondiale politiek heeft gehad, grotendeels afwezig zijn.
Het jaar 2025 kan de geschiedenis ingaan als het moment waarop de verschuiving van een mondiale orde die we te gemakkelijk als vanzelfsprekend hadden beschouwd, plotseling in een afgrond veranderde. En dit hangt af van een man die meer instinctief dan vooruitziend handelt.
