Yangon is het kloppende hart van Myanmar. De drukte van overvolle marktkramen en de aanblik van glinsterende boeddhistische monumenten zijn een visie op het land die de machthebbers de wereld willen laten zien.
De heersende militaire junta heeft de media zeldzame toegang verleend tot delen van het land op tijd voor verkiezingen – een stemming waarvan zij hoopt dat deze een terugkeer naar de normaliteit zal betekenen, waardoor het burgerbestuur hier voor het eerst sinds 2021 wordt hersteld.
Maar dit idee is breed bekritiseerd.
Tom Andrews, speciale rapporteur van de Verenigde Naties voor de mensenrechten Myanmarhij deed de verkiezingen, verdeeld in drie fasen, af als “schijnverkiezingen”. Ook andere mensenrechtenorganisaties en regeringen veroordeelden de stemming.
Sinds de junta bijna vijf jaar geleden met geweld de macht overnam, heeft hij duizenden tegenstanders gevangengezet. De meest opvallende hiervan is Aung San Suu Kyide laatste democratisch gekozen leider van Myanmar. Zijn partij, de Nationale Liga voor Democratie (NLD), is ontbonden en kan niet deelnemen aan deze verkiezingen. Als hij dat kon, zou hij hoogstwaarschijnlijk winnen.
De staatsgreep veroorzaakte ook een burgeroorlog die nog steeds voortduurt, waarbij de junta verwikkeld is in de strijd tegen een mix van etnische gewapende groepen en civiele activistische krachten. Dit betekent dat mensen in grote delen van het land niet zullen kunnen stemmen.
Er staan meerdere opties op het stembiljet, maar geen enkele vertegenwoordigt echte oppositie tegen de junta.
De Union Solidarity and Development Party, de belangrijkste door het leger gesteunde partij, wordt gezien als de winnaar in afwachting, vanwege haar nauwe aansluiting bij de junta.
Sommige leden van het partijteam in Yangon nemen ons mee op het campagnespoor, vastbesloten om ons te laten zien dat deze verkiezingen vrij en eerlijk zijn.
LEES MEER: Binnen in het geheime jungleziekenhuis van Myanmar
San San Htay, kandidaat van de Birmese Solidariteits- en Ontwikkelingspartij
‘Mensen zijn bang, daarom praten ze niet’
Terwijl we tussen de marktkramen in de stad lopen, deelt USDP-kandidaat San San Htay pamfletten uit waarin hij vertelt dat hij bemoedigende gesprekken met kiezers heeft gevoerd. “Meestal zeggen ze dat ze me zullen steunen en me zullen vertellen wat ze willen dat ik voor hen doe als ik win”, zegt hij, voordat hij zijn gedachten richt op de kritiek van de speciale VN-rapporteur.
“Dit is wat hij zegt, en dit is zijn mening”, vertelt hij me, “maar we hebben de soevereiniteit over onze natie en we hebben onze rechten. We hebben alleen de wil van ons volk nodig, we moeten alleen de wil van ons volk vervullen.”
San San Htay glimlacht als ze door een markt loopt, maar onmiddellijk nadat het campagneteam is vertrokken, is de sfeer voorzichtig. Een vrouw die we spreken, vertelt ons dat ze niets van stemmen weet. Een ander is bang.
“In mijn buurt praat niemand over verkiezingen”, zegt de tweede vrouw. “Mensen zijn bang, daarom zeggen ze niets, vanwege de overheid.”
De stembureaus zijn inmiddels geopend. Foto: Reuters/Stringer
De junta voert niet alleen een oorlog tegen de vrijheid van meningsuiting. Op het slagveld woedt nog steeds een van de langste burgeroorlogen ter wereld, waardoor delen van dit land in vlammen opgaan, tienduizenden doden vallen en miljoenen mensen hun rechten verliezen.
Op beelden van begin december is te zien hoe een junta-luchtaanval op een ziekenhuis in de westelijke deelstaat Rakhine plaatsvond, waarbij 33 mensen om het leven kwamen. Andere video’s tonen huizen van burgers die in de westelijke stad Mogok in Mandalay in brand staan, naar verluidt na militaire luchtaanvallen.
Commandant Tin Oo is een van de soldaten die strijdt tegen de junta in centraal Myanmar, als onderdeel van de People’s Defense Force, een door burgers geleide verzetsgroep die na de staatsgreep werd gevormd.
“Ze proberen mensen te intimideren en te terroriseren”
Hij verlaat de frontlinie om met mij te praten via een videogesprek en zegt dat de bombardementen door de junta in de aanloop naar de verkiezingen in sommige door de rebellen bezette gebieden zijn geïntensiveerd.
“De junta voert opzettelijk luchtaanvallen uit op burgers in het gebied dat wij controleren, ook al ligt het ver van de frontlinie”, zegt hij voordat hij eraan toevoegt. “Ze proberen de mensen te intimideren en te terroriseren. Een deel van de reden dat de junta ons bombardeert is om de gebieden te beschermen waar verkiezingen zullen worden gehouden.”
Dit betekent dat de junta verhindert dat revolutionaire krachten de controle overnemen over de plaats waar de verkiezingen worden gehouden.
Nu de stembureaus open zijn, is zijn oordeel over wat er in dit gefragmenteerde land gebeurt somber.
Lees meer van Sky News:
Noodtoestand omdat de storm in de Verenigde Staten vluchten onderbreekt
Gevangene op de vlucht na ontsnapping op eerste kerstdag
“Er zal niets veranderen na deze schijnverkiezingen”, vertelt hij mij. “De gevechten zullen doorgaan.”
Ondanks tegenstand en het schrikbeeld van geweld gelooft de junta dat deze verkiezingen de weg zullen vrijmaken voor vrede – waarbij het tellen van de stemmen eind januari wordt verwacht.
Velen in Myanmar en over de hele wereld hebben echter een minder optimistische kijk op de toekomst, uit angst dat het dunne vernisje van een burgerregering alleen maar zal dienen om een onderdrukkend regime te versterken.
