NeeVidia is, in cruciale termen, niet zoals Enron – de De energiegigant van Houston implodeerde door boekhoudfraude ter waarde van miljarden dollars in 2001. Het is ook niet te vergelijken met bedrijven als Lucent of Worldcom die failliet gingen tijdens de dotcom-zeepbel.
Maar het feit dat hij dit aan zijn investeerders moet herhalen, is niet bepaald ideaal.
Nu ter waarde van meer dan $ 4 biljoen (£ 3 biljoen)Nvidia maakt de gespecialiseerde technologie die de wereldwijde golf van kunstmatige intelligentie aandrijft: siliciumchips en softwarepakketten die systemen als ChatGPT trainen en hosten. De producten vullen datacentra van Noorwegen tot New Jersey.
Dit jaar was uitzonderlijk voor het bedrijf: het heeft voor minstens 125 miljard dollar aan deals gesloten, variërend van een investering van $ 5 miljard in Intel – om de toegang tot de pc-markt te vergemakkelijken – 100 miljard dollar geïnvesteerd in OpenAIde startup achter ChatGPT.
Maar deze deals hebben ook de stijging van de aandelenkoersen aangewakkerd en de weg vrijgemaakt voor de CEO Jensen Huang’s energieke wereldtourneeEr zijn vragen gerezen over de manier waarop Nvidia opereert, vooral omdat het steeds belangrijker is geworden voor de gezondheid van de wereldeconomie.
Het begin van deze zorgen was het circulaire karakter van veel van haar activiteiten. Deze regelingen lijken op leveranciersfinanciering: Nvidia geld lenen aan klanten zodat zij haar producten kunnen kopen.
De grootste hiervan is zijn deal OpenAIHet bedrijf verwacht dat Nvidia de komende tien jaar elk jaar 10 miljard dollar in het bedrijf zal investeren, waarvan het grootste deel zal gaan naar de aanschaf van Nvidia-chips. Een andere is de deal met CoreWeave, een bedrijf dat on-demand rekenkracht levert aan grote AI-bedrijven, waarbij het in essentie chips huurt van Nvidia.
De circulariteit van deze deals heeft geleid tot vergelijkingen met Lucent Technologies, een telecommunicatiebedrijf dat op agressieve wijze geld aan zijn klanten leende, maar begin jaren 2000 te veel uitbreidde en uiteenviel. Nvidia heeft suggesties voor eventuele overeenkomsten agressief van de hand gewezen en in een recent uitgelekt memo gezegd dat het “niet afhankelijk is van financieringsovereenkomsten van leveranciers om inkomsten te genereren.”
James Anderson, een gerenommeerd technologie-investeerder, omschrijft zichzelf als een ‘grote bewonderaar’ van Nvidia, maar zei dit jaar dat de OpenAI-deal presenteerde “meer redenen om bezorgd te zijn dan voorheen.”
Hij voegde eraan toe: “Ik moet zeggen dat de woorden ‘leveranciersfinanciering’ niet veel zin hebben voor iemand van mijn leeftijd. Het is niet helemaal hetzelfde als wat veel telecomaanbieders in 1999-2000 deden, maar het heeft bepaalde rijmpjes. Ik denk niet dat ik me er in dat opzicht helemaal op mijn gemak bij voel.”
Andere recente spraakmakende deals zijn onder meer dat technologiebedrijf Oracle 300 miljard dollar besteedt aan datacenters voor OpenAI in de VS – waarbij ontwikkelaar ChatGPT vervolgens ongeveer hetzelfde bedrag terugbetaalt om die datacenters te gebruiken. In oktober OpenAI en chipmaker AMD tekende een chipdeal ter waarde van meerdere miljarden dollars dit gaf OpenAI ook de kans om een belang te kopen in rivaliserende Nvidia.
Er is ook een deal met CoreWeave waarbij OpenAI, samen met een toezegging om 22 miljard dollar aan datacentercapaciteit te kopen van de aanbieder van clouddiensten, 350 miljoen dollar aan CoreWeave-aandelen zal ontvangen. Gevraagd naar de circulariteit in de AI-industrie zei CoreWeave-CEO Michael Intrator deze maand: “Bedrijven proberen om te gaan met een gewelddadige verschuiving in vraag en aanbod. Dat doe je door samen te werken.”
Al deze stappen maken deel uit van OpenAI’s inzet van 1,4 biljoen dollar op rekenkracht om modellen te bouwen en uit te voeren waarvan het beweert dat ze economieën zullen transformeren – en vergoed deze kosten. OpenAI stelt dat, hoewel de deals tussen Nvidia en AMD een investeringscomponent hebben, dit pas in het spel komt zodra de chips zijn gekocht en gedistribueerd, terwijl de investeringen zelf afgestemde prikkels creëren om AI-infrastructuur op schaal te bouwen.
Nvidia gebruikte ook structuren genaamd bijzondere voertuigen (SPV) bij financieringsoperaties. Het bekendste voorbeeld is de xAI-gerelateerde SPV van Elon Musk: een entiteit waarin Nvidia 2 miljard dollar heeft geïnvesteerd, geld dat zal worden gebruikt om de chips van Nvidia te kopen.
Dat heeft vergelijkingen opgeleverd met Enron, dat special purpose vehicles gebruikte om schulden en giftige activa van de balans te houden, waardoor investeerders en crediteuren ervan werden overtuigd dat het stabiel was terwijl de stijgende schulden verborgen bleven.
Nvidia ontkende ook ten stelligste dat het net als Enron was: in dezelfde uitgelekte memo waarin Lucent werd besproken, zei het bedrijf dat zijn rapportage “alomvattend en transparant” was en “in tegenstelling tot Enron” geen speciale entiteiten gebruikt om schulden te verbergen en de inkomsten op te blazen.
Journalist Ed Zitron, een bekende scepticus van de hausse op het gebied van kunstmatige intelligentie, is het ermee eens dat Nvidia het is niet zoals beide bedrijven. In tegenstelling tot Lucent lijkt het bedrijf niet veel schulden aan te gaan om zijn circulaire aanbod te financieren, zegt hij, en de meeste klanten die het ondersteunt zijn duidelijk niet zo riskant als de dotcom-zeepbelpartners van Lucent. En het is niet zoals Enron, betoogt Zitron, omdat het redelijk transparant is over zijn complexe, buiten de balans vallende activiteiten.
Dus wat zou een vergelijking kunnen rechtvaardigen? Nvidia “verbergt de schulden niet, maar leunt zwaar op de door leveranciers gefinancierde vraag, wat voor blootstelling zorgt als de AI-groei vertraagt”, zegt Charlie Dai, analist bij onderzoeksbureau Forrester. “De zorg gaat over duurzaamheid, niet over legaliteit.”
Of Nvidia de landing kan doorzetten, hangt in wezen af van de vraag of AI echt van de grond zal komen, miljarden zal genereren voor zijn zakelijke gebruikers en bedrijven als OpenAI, Anthropic en CoreWeave – Nvidia-klanten – stevig in het zwart zal zetten en in staat zal zijn zijn systemen te blijven kopen. Alleen deze mogelijkheid is twijfelachtig. Als dat niet gebeurt, zegt Dai, kan Nvidia “te maken krijgen met afschrijvingen op aandelen en onbetaalde vorderingen” – wat betekent dat het veel geld kan verliezen en dat de aandelenkoers kan instorten.
Gevraagd om commentaar, vertelde een woordvoerder van Nvidia aan de Guardian over de opmerkingen die zijn financieel directeur, Colette Kress, begin december tegen investeerders maakte. Kress zei dat ze geen AI-zeepbel zien, maar wijst in plaats daarvan op biljoenen dollars aan deals die Nvidia de komende tien jaar te wachten staat.
Kress voerde met name aan dat de recente – enorme – deals van Nvidia nog maar het begin zijn voor het bedrijf, en dat het echte geld de komende jaren zal worden verdiend, grotendeels door vrijwel alle chips in bestaande datacenters te vervangen door zijn producten.
Er is nog een andere complexiteit, namelijk dat de gezondheid van Nvidia – en dus de gezondheid van de hele wereldeconomie – ook afhangt van de vraag of kunstmatige intelligentie op tijd van start gaat voor Nvidia en haar klanten om de schulden af te lossen door enorme datacentra te bouwen en aanzienlijke kapitaaluitgaven te doen.
Daarbij komt nog een laatste categorie van zorg: recente grote deals met landen als Zuid-Korea en Saoedi-Arabië, ter waarde van enkele miljarden dollars, waarvan de voorwaarden ondoorzichtig zijn. In oktober zei Nvidia dat het 260.000 van zijn Blackwell-chips aan de Zuid-Koreaanse overheid en bedrijven zou leveren. DE waarde van deze overeenkomst is niet bekendgemaakt, maar loopt naar schatting in de miljarden.
Zo ook met Saoedi-Arabië. Zijn AI-startup, Humain, die eigendom is van de overheid, heeft toegezegd om tot 600.000 Nvidia-chips te distribueren: wanneer die distributie daadwerkelijke aankopen zal omvatten, en tegen welke prijs, is nog niet bekendgemaakt. Nvidia heeft nog een aantal andere strategische partnerschappen zoals deze – met Italië, met de Franse AI-kampioen Mistral en met Deutsche Telekom bijvoorbeeld – waarbij allemaal duizenden chips en onbekende bedragen betrokken zijn.
Regeringen zullen waarschijnlijk betalen. Er is niets circulairs aan een soeverein partnerschap met Duitsland. Maar de overeenkomsten brengen nog meer – tamelijk grote – onzekerheden met zich mee, genesteld in een dicht web van toezeggingen die enorme kapitaaluitgaven vereisen en gebaseerd zijn op ambitieuze veronderstellingen over de revolutie van de economie in de komende jaren.
“Ze concentreren het risico bij een paar grote klanten”, zegt Dai. “Als er vertragingen in de uitvoering optreden, kan dit gevolgen hebben voor de omzetverantwoording en cashflow van Nvidia.”
