Waarom erkende Israël de afgescheiden Afrikaanse staat als onafhankelijk?

Israël heeft het controversiële besluit genomen om de afgescheiden staat Somaliland als een onafhankelijke natie te erkennen, wat op veroordeling van veel andere landen stuitte.

China is de laatste die het besluit heeft veroordeeld, waarbij woordvoerder van het ministerie van Buitenlandse Zaken, Lin Jian, tegen verslaggevers zei: “Geen enkel land mag de binnenlandse separatistische krachten van andere landen aanmoedigen of steunen voor zijn eigen egoïstische belangen.”

China schetste zijn standpunt voorafgaand aan de spoedsessie van de VN-Veiligheidsraad om het besluit van Israël te bespreken.

Israël is vrijdag het eerste land ter wereld geworden dat Somaliland als een autonome republiek heeft erkend, ruim dertig jaar nadat de regio zich onafhankelijk had verklaard van Somalië.

De president van Somaliland noemde de ontwikkeling ‘een historisch moment’, maar Somalië verwierp de stap van Israël woedend als een aanval op zijn soevereiniteit.

Ook tientallen landen en organisaties, zoals Turkije, Saoedi-Arabië en de Afrikaanse Unie, veroordeelden de verrassende verklaring van Israël.

Somaliland, een afgescheiden, halfwoestijngebied aan de kust van de Golf van Aden, riep de onafhankelijkheid uit na de omverwerping van de Somalische militaire dictator Siad Barre in 1991.

De actie volgde op een afscheidingsstrijd waarbij de troepen van Siad Barre rebellenguerrillastrijders het gebied in joegen. Tienduizenden mensen werden gedood en steden werden verwoest.

Hoewel het niet internationaal wordt erkend, heeft Somaliland een functionerend politiek systeem, overheidsinstellingen, politiemacht en een eigen munteenheid.

De geschiedenis van Somalië als aparte regio gaat terug tot de negentiende-eeuwse koloniale overheersing. Het was een Brits protectoraat, bekend als Brits Somaliland, totdat het in 1960 fuseerde met Italiaans Somalië en de Somalische Republiek vormde.

Degenen die voorstander zijn van de onafhankelijkheid van Somaliland beweren dat de regio voornamelijk wordt bevolkt door leden van de Isaaq-clan, een etnisch verschil met de rest van Somalië.

Bovendien kent Somaliland, waar ongeveer zes miljoen mensen wonen, relatieve vrede en stabiliteit. Zijn aanhangers beweren dat hij niet moet worden geketend aan Somalië, dat al lang wordt geteisterd door islamitische militante aanvallen..

Somalië beschouwt Somaliland echter als een integraal onderdeel van zijn grondgebied. De regering in de Somalische hoofdstad Mogadishu heeft herhaaldelijk gezegd dat elke erkenning van de onafhankelijkheid van Somaliland de soevereiniteit van Somalië zou schenden.

De Somalische president Hassan Sheikh Mohamud noemde de verklaring van Israël ook een “existentiële bedreiging” voor de eenheid van zijn land.

In een telefoongesprek met de Somalilandse president Abdirahman Mohamed Abdullahi zei de Israëlische premier Benjamin Netanyahu vrijdag dat zijn land het “recht op zelfbeschikking” van Somaliland erkent.

Hij zei ook dat officiële erkenning “een geweldige kans zou zijn om het partnerschap tussen de landen uit te breiden”.

Analisten zeggen echter dat er strategische redenen schuilgaan achter de verklaring van Israël.

“Israël heeft om vele strategische redenen bondgenoten nodig in het Rode Zeegebied, waaronder de mogelijkheid van een toekomstige campagne tegen de Houthi’s”, zei de Israëlische denktank Instituut voor Nationale Veiligheidsstudies vorige maand in een artikel, verwijzend naar de door Iran gesteunde Jemenitische rebellen.

“Somaliland is een ideale kandidaat voor een dergelijke samenwerking, omdat het Israël potentiële toegang zou kunnen bieden tot een operationeel gebied dicht bij het conflictgebied.”

Israël heeft sinds het uitbreken van de Gaza-oorlog in oktober 2023 herhaaldelijk doelen in Jemen getroffen, als reactie op Houthi-aanvallen op Israël, waarvan de rebellen zeiden dat ze solidair waren met de Palestijnen in de Gazastrook.

Als reactie op de erkenning door Israël van Somaliland waarschuwden de Houthi’s dat elke Israëlische aanwezigheid in Somaliland als een “militair doelwit” voor hun strijdkrachten zou worden beschouwd.

Een paar maanden geleden meldden verschillende mediakanalen dat Israël contact had opgenomen met Somaliland over de mogelijke hervestiging van Palestijnen die met geweld uit Gaza waren verwijderd.

Israël gaf geen commentaar op de rapporten, maar Somaliland zei destijds dat elke stap van Israël om zijn onafhankelijkheid te erkennen niets te maken zou hebben met de Palestijnse kwestie. Zowel Somalië als de Palestijnse Autoriteit hebben gesuggereerd dat de erkenning door Israël van Somaliland gekoppeld zou kunnen worden aan een plan om Palestijnen te verdrijven.

“Somalië zal nooit accepteren dat het Palestijnse volk met geweld van zijn rechtmatige land wordt verdreven en naar een afgelegen plek wordt verplaatst”, zei de Somalische president zondag tegen het parlement.

De in de VS gevestigde Afrika-analist Cameron Hudson bood zijn perspectief aan en zei tegen de BBC dat Israël Somaliland in de eerste plaats erkent omdat het de invloed van Iran in het Rode Zeegebied probeert tegen te gaan.

“De Rode Zee is ook een kanaal waardoor wapens en strijders via de Rode Zee naar het oostelijke Middellandse Zeegebied stromen. Het is van oudsher een bron van steun en bevoorrading voor strijders in Gaza. En dus dient het hebben van een aanwezigheid, het hebben van een veiligheidsaanwezigheid, het hebben van een aanwezigheid van inlichtingen aan de monding van de Rode Zee alleen maar de nationale veiligheidsbelangen van Israël”, zei hij.

Israël is bekritiseerd door landen als Egypte, Turkiye, Saoedi-Arabië, de Afrikaanse Unie, Jemen, Soedan, Nigeria, Libië, Iran, Irak en Qatar.

In hun veroordelingen verwezen veel van deze landen naar de “territoriale integriteit” van Somalië en de schending van internationale beginselen.

De Afrikaanse Unie vreest al lang dat de erkenning van Somaliland een kettingreactie zou kunnen veroorzaken, waarbij separatisten erkenning zouden kunnen eisen van de gebieden die zij claimen.

“Regio’s zouden kunnen proberen externe allianties aan te gaan zonder de toestemming van centrale overheden, waardoor een gevaarlijk precedent wordt geschapen dat wijdverbreide instabiliteit riskeert”, vertelde Abdurahman Sayed, een in Groot-Brittannië gevestigde analist voor de Hoorn van Afrika, aan de BBC.

Landen die als bondgenoten van Somaliland worden beschouwd, of die sympathiseren met de campagne voor erkenning, zijn grotendeels stil gebleven.

De Verenigde Arabische Emiraten (VAE), die een militaire haven exploiteren in Somaliland, hebben bijvoorbeeld geen verklaring afgegeven.

Hudson vertelde de BBC dat de VAE “zeer op één lijn staan ​​met de Israëli’s wat betreft de kwestie Somaliland”.

“Ik denk dat we zelfs vandaag de dag een afstemming van de Israëlische en de Emiraten-belangen in het hele Rode Zeegebied zullen zien”, voegde hij eraan toe.

Ook de Ethiopische regering onthield zich van commentaar. Vorig jaar Somaliland heeft ermee ingestemd een deel van zijn kustlijn te verhuren aan het geheel door land omgeven Ethiopië – een stap die Somalië boos maakte.

Abdurahman zei dat Turkije tussenbeide kwam om te bemiddelen tussen Somalië en Ethiopië. Dit bracht Ethiopië ertoe een overeenkomst te ondertekenen met de regering van Somalië, waarin werd beloofd zijn territoriale integriteit te respecteren.

“Hoewel Israëls eenzijdige erkenning van Somaliland door Ethiopië mag worden verwelkomd, lijkt Addis Abeba dus een voorzichtige afwachtende houding te hebben aangenomen,” voegde de analist eraan toe.

De inwoners van Somalië hoopten dat de Verenigde Staten het land als een onafhankelijke staat zouden erkennen na signalen die waren gegeven voordat Donald Trump aan zijn tweede presidentiële termijn begon.

Maar in reactie op de verklaring van Israël stelde Trump het volgende voor New York Post dat hij het voorbeeld van Netanyahu niet snel zou volgen.

“Weet iemand wat Somaliland werkelijk is?” zei hij naar verluidt.