Brigitte Bardot, de Fransen Jaren 60 sekssymbool dat een van de grootste schermsirenes van de 20e eeuw werd en later een militant dierenrechten activist e uiterst rechts aanhanger, is overleden. Hij werd 91 jaar oud.
Bardot overleed zondag in haar huis in Zuid-Frankrijk, aldus Bruno Jacquelin van de Brigitte Bardot Stichting voor Dierenbescherming. In een gesprek met The Associated Press gaf hij geen doodsoorzaak op en zei dat er geen begrafenis- of herdenkingsdiensten hadden plaatsgevonden. Vorige maand werd ze opgenomen in het ziekenhuis.
Bardot werd een internationale beroemdheid als een geseksualiseerde tienerbruid in de film ‘And God Created Woman’ uit 1956. Geregisseerd door haar toenmalige echtgenoot Roger Vadim, leidde het tot een schandaal met scènes waarin de langbenige schoonheid naakt op tafels danste.
Op het hoogtepunt van een filmcarrière die meer dan twintig films en drie huwelijken omvatte, werd Bardot het symbool van een natie die explodeerde uit burgerlijke respectabiliteit. Haar warrige blonde haar, wellustige figuur en pruilende oneerbiedigheid maakten haar tot een van de beroemdste sterren van Frankrijk, ook al worstelde ze met depressies.
Haar aantrekkingskracht was zo wijdverbreid dat haar gelaatstrekken in 1969 werden gekozen als model voor “Marianne”, het nationale embleem van Frankrijk en het officiële Gallische zegel. Bardots gezicht is verschenen op beelden, postzegels en munten.
“We rouwen om een legende”, zei de Franse president Emmanuel Macron in een bericht op X.
Even sensationeel was Bardots tweede carrière als dierenrechtenactivist. Hij reisde naar het Noordpoolgebied om verslag uit te brengen over de massamoord op zeehondenpups. Ze veroordeelde ook het gebruik van dieren in laboratoriumexperimenten en verzette zich tegen islamitische slachtrituelen.
“De mens is een onverzadigbaar roofdier”, vertelde Bardot op haar 73e verjaardag in 2007 aan The Associated Press. “Mijn vergane glorie kan me niets schelen. Dat betekent niets als ik geconfronteerd wordt met een dier dat lijdt, omdat het geen macht heeft, geen woorden om zichzelf te verdedigen.”
Haar activisme leverde haar het respect van haar landgenoten op en in 1985 ontving ze het Legioen van Eer, de hoogste onderscheiding van het land.
Draai uiterst rechts
Later raakte hij echter uit de gratie omdat zijn tirades over dierenbescherming een uitgesproken extremistische toon aannamen. Hij heeft de toestroom van immigranten naar Frankrijk, vooral moslims, vaak aan de kaak gesteld.
Ze is door de Franse rechtbanken vijf keer veroordeeld en beboet wegens het aanzetten tot rassenhaat, bij incidenten die geïnspireerd waren door haar verzet tegen de islamitische praktijk van het slachten van schapen tijdens jaarlijkse religieuze feestdagen.
Bardots huwelijk in 1992 met vierde echtgenoot Bernard d’Ormale, ooit adviseur van de extreemrechtse leider van het Front National, Jean-Marie Le Pen, droeg bij aan haar politieke verandering. Hij omschreef Le Pen, een uitgesproken nationalist met meerdere racistische overtuigingen, als een ‘aardige, intelligente man’.
In 2012 steunde hij de presidentskandidatuur van Marine Le Pen, die nu de omgedoopte National Rally-partij van haar vader leidt. Le Pen bracht zondag hulde aan een ‘uitzonderlijke vrouw’ die ‘ongelooflijk Frans’ was.
In 2018, op het hoogtepunt van de #MeToo-beweging, zei Bardot in een interview dat de meeste acteurs die protesteerden tegen seksuele intimidatie in de filmindustrie “hypocrieten” waren, omdat velen producenten “provoceerden” om onderdelen te krijgen.
Ze zei dat ze nooit het slachtoffer was geweest van seksuele intimidatie en vond het ‘charmant om te horen dat ik mooi was of dat ik een mooie kont had’.
Bevoorrecht maar “moeilijk” onderwijs.
Brigitte Anne-Marie Bardot werd op 28 september 1934 geboren als zoon van een rijke industrieel. Ze was een verlegen kind, studeerde ballet en werd ontdekt door een familievriend die haar op 14-jarige leeftijd op de cover van het tijdschrift Elle plaatste.
Bardot omschreef haar jeugd ooit als ‘moeilijk’ en zei dat haar vader een strenge discipliner was die haar soms strafte met een paardenzweep.
Vadim, een Franse filmproducent met wie ze in 1952 trouwde, zag haar potentieel en schreef ‘And God Created Woman’ om haar provocerende sensualiteit, een explosieve cocktail van kinderlijke onschuld en rauwe seksualiteit, te laten zien.
De film, waarin Bardot wordt geportretteerd als een tiener die trouwt om uit een weeshuis te ontsnappen en vervolgens met haar zwager naar bed gaat, had een beslissende invloed op New Wave-regisseurs Jean-Luc Godard en François Truffaut, en belichaamde het hedonisme en de seksuele vrijheid van de jaren zestig.
De film was een kassucces en maakte van Bardot een superster. Haar meisjesachtige pruillip, kleine taille en royale borsten werden vaak meer gewaardeerd dan haar talent.
“Het is beschamend om zo slecht te hebben gehandeld”, zei Bardot over haar vroege films. “Ik heb in het begin veel geleden. Ik werd echt behandeld als iemand die minder dan niets was.”
Bardots brutale romance buiten het scherm met co-ster Jean-Louis Trintignant vervaagde de grenzen tussen haar publieke en privéleven en maakte van haar een felbegeerde paparazziprijs.
Bardot heeft zich nooit aangepast aan de schijnwerpers. Ze schreef de constante media-aandacht toe aan de zelfmoordpoging die plaatsvond tien maanden na de geboorte van haar enige kind, Nicolas. Fotografen waren twee weken voor de bevalling haar huis binnengegaan om een foto van haar zwangerschap te maken.
De vader van Nicolas was Jacques Charrier, een Franse acteur met wie ze in 1959 trouwde, maar die zich nooit op zijn gemak voelde in de rol van Monsieur Bardot. Bardot stond haar zoon al snel af aan zijn vader en zei later dat ze chronisch depressief was en niet voorbereid was op de plichten van het moederschap.
“Ik was toen op zoek naar wortels”, zei hij in een interview. “Ik had niets te bieden.”
In haar autobiografie ‘Initiales BB’ uit 1996 vergeleek ze haar zwangerschap met ‘een tumor die in mij groeit’ en beschreef Charrier als ‘wispelturig en gewelddadig’.
Bardot trouwde in 1966 met haar derde echtgenoot, de West-Duitse miljonair-playboy Gunther Sachs, en drie jaar later scheidden ze.
Tot zijn films behoorden “A Parisian” (1957); “In Case of Misfortune”, waarin hij in 1958 speelde met filmlegende Jean Gabin; “De waarheid” (1960); “Privéleven” (1962); “Een charmante idioot” (1964); “Sjalako” (1968); “Vrouwen” (1969); “De beer en de pop” (1970); “Rumlaan” (1971); en “Don Giovanni” (1973).
Met uitzondering van het veelgeprezen ‘Contempt’ uit 1963, geregisseerd door Godard, werden Bardots films zelden gecompliceerd door een plot. Het waren vaak voertuigen om Bardot te laten zien in onthullende kleding of naakt in de zon te stoeien.
“Het was nooit een grote passie van mij”, zei hij over cinema. “En soms kan het dodelijk zijn. Marilyn (Monroe) stierf eraan.”
Bardot trok zich in 1973 op 39-jarige leeftijd terug in haar Riviera-landhuis in St. Tropez na “The Woman Grabber”. Toen fans zondag bloemen naar haar huis brachten, vroeg het lokale bestuur van St. Tropez om “respect voor de privacy van haar familie en de sereniteit van de plaatsen waar ze woonde”.
Midlife heruitvinding
Tien jaar later verscheen ze met een nieuwe persoonlijkheid: een dierenrechtenlobbyiste, met een gerimpeld gezicht en een diepe stem door jarenlang zwaar roken. Hij verliet zijn jetsetleven en verkocht filmmemorabilia en sieraden om een stichting op te richten die zich uitsluitend richtte op het voorkomen van dierenmishandeling.
Depressie achtervolgde haar soms en ze zei dat ze op haar 49e verjaardag opnieuw een zelfmoordpoging had gedaan.
Zijn activisme kende geen grenzen. Hij drong er bij Zuid-Korea op aan de verkoop van hondenvlees te verbieden en schreef ooit aan de Amerikaanse president Bill Clinton met de vraag waarom de Amerikaanse marine twee dolfijnen heroverde die ze in het wild hadden vrijgelaten.
Hij viel eeuwenoude Franse en Italiaanse sporttradities aan, waaronder de Palio, een paardenrace die voor iedereen toegankelijk is, en voerde campagne namens wolven, konijnen, katjes en tortelduiven.
“Het is waar dat ik me soms laat meeslepen, maar als ik zie hoe langzaam de zaken vooruitgaan … neemt mijn angst de overhand,” vertelde Bardot aan de AP toen hem werd gevraagd naar haar overtuigingen over rassenhaat en haar verzet tegen rituele slachtingen door moslims.
In 1997 verwijderden verschillende steden door Bardot geïnspireerde beelden van Marianne nadat de actrice anti-immigrantengevoelens had geuit. Datzelfde jaar ontving hij doodsbedreigingen omdat hij opriep tot een verbod op de verkoop van paardenvlees.
Milieuactivist Paul Watson, die in 1977 samen met Bardot tijdens een zeehondenjachtprotest in Canada werd geslagen en vijftig jaar lang met haar campagne voerde, erkende dat “velen het niet eens waren met Brigitte’s beleid of met sommige van haar opvattingen”.
“Zijn trouw was niet aan de mensenwereld”, zei hij. “Vandaag hebben de dieren van deze wereld een geweldige vriend verloren.”
Bardot zei ooit dat ze zich identificeerde met de dieren die ze probeerde te redden.
“Ik begrijp de dieren waarop wordt gejaagd en de manier waarop ik werd behandeld”, zei Bardot. “Wat mij overkwam was onmenselijk. Ik werd voortdurend omringd door de wereldpers.”
Elaine Ganley vertelde vóór haar pensionering dit verhaal. Angela Charlton heeft bijgedragen aan dit rapport.
—Thomas Adamson en Elaine Ganley, Associated Press
