Jacqueline Charles van de Miami Herald bespreekt een nieuw rapport van de Verenigde Naties waarin wordt benadrukt hoe bendegeweld in Haïti zich buiten de hoofdstad verspreidt, en wat dit betekent voor een land zonder functionerende regering of verkiezingen.
SACHA PFEIFFER, VOORZITTER:
We berichtten hier op NPR hoe bendes hebben geprofiteerd van het machtsvacuüm dat is ontstaan na de moord op de Haïtiaanse president Jovenel Moise in 2021. Sindsdien zit het land zonder gekozen leider en zijn er sinds 2016 geen verkiezingen meer gehouden. Als gevolg van het bendegeweld zijn duizenden mensen omgekomen en zijn meer dan 1 miljoen mensen ontheemd geraakt. Nu zegt een nieuw rapport van de Verenigde Naties dat het geweld zich verspreidt naar plattelandsgebieden. Ik sprak met Jacqueline Charles van de Miami Herald, die verslag doet van Haïti, en vroeg haar wat haar het meest opviel aan dit VN-rapport. En een waarschuwing: dit verhaal maakt melding van seksueel misbruik.
JACQUELINE CHARLES: Weet je, wat mij opviel is hoe verschrikkelijk het geweld is wanneer het plaatsvindt, zelfs in de hoofdstad. Ze nemen er nota van. Er was een regel waarin ze spraken over een jongen die ervan werd beschuldigd een 9-jarig meisje te hebben verkracht. En ‘gerechtigheid’ werd hem tussen aanhalingstekens gegeven. Hij werd vermoord door bendeleden. Er waren andere verhalen over hoe een ander kind was omgekomen door een verdwaalde kogel. Het rapport spreekt ook over de zogenaamde zelfverdedigingsgroepen en hoe zij bescherming wisten te bieden, maar tegelijkertijd ook werden beschuldigd van enkele misstanden.
PFEIFFER: Gaat het leven in zekere zin nog door? Is er een niveau van angst waarbij mensen hun huis niet eens meer willen verlaten?
CHARLES: Op een willekeurige dag kun je in de hoofdstad belanden en kijken wat er aan de hand is en je zou kunnen zeggen: oh mijn God, waar hebben de media het over gehad? Mensen zijn weg. Ze zijn op straat. Ze gaan op en neer. Er zijn auto’s. De kinderen zijn in uniform. Ze gaan naar school. Dit is maandag. En dan wordt datzelfde gebied dinsdag volledig afgesloten.
Ik was eigenlijk in september in Haïti. We bezochten een kamp met ruim 5.000 mensen. De situatie was onmenselijk. Je loopt door deze gangen. Je praat met mensen. Je kunt de wanhoop op hun gezichten zien, en hoe arm dit land ook is, hoeveel mensen ook hebben geworsteld, het leven in de kampen is iets waar ze niet aan gewend zijn. En ze praten over het verlies van waardigheid en hoe ze daarmee worstelen.
Buiten de kampen besef je: oh mijn God, ik maak deel uit van de 10% die niet onder controle staat van de bendes. Er is echter geen garantie dat er geen geweld zal uitbreken. Gisteren nog waren bendes en politie betrokken bij gewelddadige botsingen en werd de mensen verteld binnen te blijven en te schuilen omdat er gewapende drones boven hen vlogen. De bendes reden op motorfietsen. Ze hadden ruzie met de politie. Weet je, dit is de situatie waarmee Haïtianen worden geconfronteerd in de hoofdstad en nu ook in de regio’s buiten Port-au-Prince.
PFEIFFER: Ja. En wat zijn de gevolgen voor Haïti, aangezien het zich naar andere regio’s verspreidt?
CHARLES: Als je in Cap-Haïtien hetzelfde soort geweld aantreft als in Port-au-Prince, kun je in principe zeggen dat het land in de greep is van bendes. Ik bedoel, Haïtianen kunnen het nu nauwelijks volhouden, maar het land beschikt niet over de veiligheidstroepen om deze situatie te bestrijden. We hebben gezien dat de politie bij recente politieoperaties een, zonder aanhalingstekens aangehaald, ‘oorlogswapen’ in beslag heeft genomen, namelijk een Barrett 50 (ph). Dit is een pistool dat vrijwel door de meeste gepantserde voertuigen en zelfs muren heen kan slaan. Het is nu in handen van verschillende bendeleden. Toch is dit een land waarvoor een wapenembargo geldt.
PFEIFFER: Verschillende andere landen en bedrijven hebben geprobeerd de bendecrisis in Haïti onder controle te krijgen. Er is een speciale Keniaanse politiemacht in Haïti, gesanctioneerd door de Verenigde Naties. Heeft u enig idee of deze inspanningen succesvol zijn geweest?
CHARLES: Eind september keurde de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties een resolutie goed, geschreven door de regering-Trump, voor een bende-onderdrukkingsmacht, die de huidige multinationale veiligheidsondersteuningsmissie onder leiding van Kenia zou vervangen. Het is de bedoeling dat er extra financiering en apparatuur komt. Wij hebben het nog niet gezien. En dus probeert iedereen te zien: wanneer komt het? Bij de recente politieoperaties die je hebt gezien, is er een bedrijf opgericht door Erik Prince, die eerder Blackwater oprichtte. Ze hielpen de Haïtiaanse regering met bewapende drones, maar we zagen bijkomende schade. We hebben gezien hoe kinderen omkwamen omdat drones hun doelen misten.
Tegelijkertijd zien we een toenemende inspanning van de Haïtiaanse Nationale Politie en buitenlandse politieagenten in het land om gewapende bendes op te sporen. Maar als ik met Haïtianen praat, waarschuwen ze mij dat het niet mogelijk zal zijn om uit deze crisis te komen door te moorden en gevangen te zetten. Ik bedoel, de bendecrisis is een symptoom van veel grotere problemen. Maar als je luistert naar de retoriek over de veiligheidsinspanningen, hoor je dat je ze opsluit en allemaal doodt.
PFEIFFER: Heeft u enig idee wanneer en of de verkiezingen realistisch gezien zouden kunnen plaatsvinden?
CHARLES: Er is dus druk van de regering-Trump op Haïti om een verkiezingskalender samen te stellen – toch? – verkiezingen houden. Maar wat voor verkiezingen, verkiezingen voor wie en hoe zullen deze verkiezingen zijn? Mensen vergeten dat we deze crisis niet zijn binnengegaan vanwege de moord op president Jovenel Moise in 2021, maar dat deze de zaken alleen maar erger heeft gemaakt. Maar Haïti raakte in deze crisis terecht omdat het begon als een verkiezingscrisis. Hij kwam aan de macht met veel vragen over zijn verkiezingen, zijn legitimiteit en of hij al dan niet een mandaat had. Hij werd verkozen met slechts 500.000 kiezers die naar de stembus gingen. Dit is dus een heel cruciaal moment. We weten dat er in november geen verkiezingen zullen plaatsvinden. Begin volgend jaar zullen we het weten, maar hoe kun je verkiezingen houden als je niet over een veiligheidsapparaat beschikt?
PFEIFFER: Hoe eindigt dit vanuit uw perspectief voor Haïti?
CHARLES: Weet je, Haïti is een land waar het onmogelijke mogelijk wordt, en ik denk niet dat iemand ooit kan voorspellen wat er in Haïti zal gebeuren. Ik denk dat iedereen die verslag doet van of in Haïti woont dit drama meemaakt, waar ze altijd tegen vechten, het volgende hoofdstuk van chaos is, want net als je denkt dat de dingen slecht zijn, kunnen ze altijd erger worden, zelfs als je denkt dat je in de ergste dingen zit.
PFEIFFER: Dat is Jacqueline Charles. Ze is verslaggever voor de Miami Herald. Bedankt voor het behandelen van dit onderwerp.
CARLO: Dank je.
Copyright © 2025 NPR. Alle rechten voorbehouden. Bezoek onze website gebruiksvoorwaarden EN machtigingen pagina’s een www.npr.org voor meer informatie.
De nauwkeurigheid en beschikbaarheid van NPR-transcripties kunnen variëren. Transcriptietekst kan worden beoordeeld om fouten te corrigeren of updates aan audio te koppelen. Audio op npr.org kan na de oorspronkelijke uitzending of publicatie worden bewerkt. Het gezaghebbende bewijs van de NPR-programmering is de audio-opname.
