Ik ben nooit iemand geweest die grote dank uitspreekt. Het is niet dat ik niet geniet van vakanties met een uitgebreide familie – over het algemeen wel – maar voor mij is Thanksgiving anders. Voor mij is Thanksgiving voor mij en mijn vader…
Mijn ouders scheidden toen ik twee was en ik ben opgegroeid met het verdelen van vakanties tussen hen. Kerstmis was altijd in New York, met mijn moeder en grootouders en een stel neven en nichten – allemaal in panty’s en glimmende schoenen, giechelend tijdens een formeel diner totdat de volwassenen ons eindelijk loslieten in de boom. Het was leuk en stijlvol en ik vond het geweldig.
Thanksgiving was in veel opzichten het tegenovergestelde: alleen ik en mijn vader, die alles samenbrachten in zijn enige appartement aan de rand van Washington, DC. Het was klein en zonder franje – en ik vond het ook leuk.
Samen zochten we in de supermarkt naar de kleinste beschikbare kalkoen (die nog steeds te groot zou zijn, maar oh, oké). We bespreken kort hoe we de vulling helemaal opnieuw kunnen maken (“Dat zouden we echt moeten doen, toch?”), En dan kopen we een grote doos met de voorverpakte mix (“Het is eigenlijk heel lekker!”). We hebben een partij spruitjes gestoomd, die we allebei prefereerden boven sperziebonen. En elk jaar vonden we een manier om de aardappelpuree te verpesten. Het ergste, zo waren we het erover eens, was toen we de boter vervingen door extra vierge olijfolie.
We kookten op onze sokken met de radio aan en toen het eten klaar was gingen we aan papa’s tweepersoons eettafel zitten. We hebben nooit een formele genade uitgesproken, maar mijn vader geloofde in het bedanken voor alles wat we hadden, vooral voor elkaar. Dan keken we over de tafel heen – hij glimlachte teder en ik grijnsde – en hij zei dankjewel voor ons allebei. Voor het eten dat we hadden, voor alle geweldige dingen die in ons leven gebeuren (“Kelsey krijgt haar liedje in de musical.” “Kelsey gaat studeren.” “Kelsey’s nieuwe appartement en haar nieuwe baan, met voordelen!”), en voor deze keer zouden we samen zijn, “amen” zeggen en eten, en dan een film op tv zoeken.
Ik kwam nooit tussenbeide om enige dank toe te voegen aan het informele gebed van mijn vader. Maar ik denk dat hij wist hoe blij ik was om daar bij hem te zijn, om zijn geliefde enige dochter te zijn, de andere helft van ons kleine gezin. Ik heb nog nooit een grotere, feestelijkere vakantie gewild. Ik hield van onze kleine tradities en we deelden leuke grappen en herinneringen. Toen ik op de universiteit zat, trok mijn vader in bij zijn partner, Cindy, een Thanksgiving-professional, die het hele feestmaal zelf kon koken (hoewel we haar hielpen, dat beloof ik). Tien jaar later ontmoette ik en trouwde ik met mijn man, Harry. En ook al is onze Thanksgiving-tafel iets groter geworden, onze tradities zijn gebleven: de sokken aan onze voeten, de radio, de grote glimlach van mijn vader terwijl hij naar mij keek en zijn Thanksgiving-lijst deelde. ‘Bovenal ben ik dankbaar dat ik zo’n geweldige dochter heb,’ eindigde hij altijd, ondanks mijn rollende ogen. “Nou, ik DoenSta op.”
Naarmate de jaren verstreken en mijn leven groter werd, voelde Thanksgiving nog steeds als de feestdag van mijn vader. Ook al spraken we elkaar alleen maar aan de telefoon, hij vertelde me altijd hoe dankbaar hij was dat hij zo’n geweldige dochter had. ‘En een geweldige kleindochter,’ voegde ze eraan toe nadat mijn dochter Margot was geboren. “Ik weet niet waar ik dit aan heb verdiend.”
We waren van plan Thanksgiving 2024 samen door te brengen, in Maryland, waar hij en Cindy een paar jaar eerder waren verhuisd. Harry en ik maakten reisplannen en vertelden papa en Cindy dat we taarten zouden meenemen. Toen, een maand voor de vakantie, werd bij mijn vader vergevorderde longkanker vastgesteld. Ik was nog steeds van plan om naar Thanksgiving te gaan, natuurlijk zou ik dat doen. Maar uiteindelijk zei papa dat hij het gewoon niet aankon. Hij probeerde het van een afstandje feestelijk te maken. Als je mij de naam stuurt van een restaurant bij jou in de buurt, zou ik graag een Thanksgiving-feest voor jullie allemaal bestellen! schreef hij in een bericht: het gesprek was nu vermoeiend. Alles erop en eraan! Ik vertelde hem dat ik het op prijs stelde, maar dat hij zich geen zorgen over ons hoefde te maken. We zouden ons op ons gemak voelen, we zouden worden uitgenodigd door vrienden, en we zouden een mooie, gezellige Thanksgiving hebben. Het was geen leugen, maar het was duidelijk niet de hele waarheid. De hele waarheid was een schreeuwende, wanhopige pijn die zo enorm was dat ik dacht dat hij me in tweeën zou breken als ik mijn mond opendeed en er een stem aan gaf.
Mijn vader begon de week na Thanksgiving in een hospice. Wij bezochten. Margot praatte met hem en zong de laatste liedjes die ze op school had geleerd, en hij keek en knikte met dezelfde oprechte, aandachtige aandacht waarmee hij haar elk woord en elk gebaar had gegeven vanaf het moment dat hij haar voor het eerst in zijn armen hield. Ze omhelsde hem en omhelsde hem en nam afscheid. Het leek vreemd om dit te doen toen hij nog zichzelf was: magerder en moe, maar niet ‘actief doodgaand’ zoals de verpleegster van het hospice zei. Het was zijn vriendelijke suggestie dat, als Margot hem voor de laatste keer wilde ontmoeten, dit het beste zou zijn voordat dat stadium aanbrak. Terwijl hij nog steeds kon praten en luisteren en de gekke grapjes kon delen die ze samen hadden. Het leek zo vreselijk oneerlijk dat ze maar vijf jaar de tijd had om die grappen en liedjes met hem te delen, deze man van wie ze met zoveel constante, geduldige vriendelijkheid hield. Degene die om 7 uur ’s ochtends de telefoon opnam als ze even wilde kletsen. Degene die zich de teksten herinnerde van alle liedjes die hij had gecomponeerd. Degene naar wie ze iedere keer als ze daar was haar hand uitstrekte om hem te schudden, en degene die haar altijd, altijd tegenhield. Toen ik naar hen keek, wenste ik zo graag dat ze net zoveel tijd met hem kon doorbrengen als ik. En ik was zo dankbaar voor de tijd die ze met hem doorbracht. Dat is waar ik dankbaar voor ben. Dit, dit, dit.
Mijn vader stierf nog geen drie maanden later, begin februari. De rest van het jaar ging met horten en stoten voorbij. Tegenwoordig heb ik momenten van relatieve normaliteit, gevolgd door lange perioden van verbijsterende pijn. Ik poets mijn tanden en ga naar mijn werk en zo, maar ik zou niet zeggen dat mijn voeten weer onder mij zijn. Ik ben in ieder geval wankeler geworden sinds het seizoen in de herfst omsloeg en over al deze vreemde eerste verjaardagen heen: de dag dat hij belde om het mij te vertellen; de dag dat hij met de hospicezorg begon; de dag dat Margot hem voor de laatste keer vroeg: “Mag ik een liedje voor je zingen?”
Maar Thanksgiving is nog steeds de feestdag van mijn vader. Dus vorige maand belde ik Cindy en vroeg of we met haar konden rondhangen. ‘We hoeven de maaltijd niet te bereiden of zo,’ zei ik tegen haar. ‘We kunnen een pizza bestellen. We kunnen gewoon uitgaan en iets bedenken.’ In de mist van verdriet wist ik niet eens waar ik precies om vroeg, maar ze leek het op de een of andere manier te begrijpen, misschien omdat ze gevangen zat in dezelfde mist. Dus deze Thanksgiving stap ik in de auto en breng mijn gezin naar Maryland, zodat we er allemaal achter kunnen komen. Ik weet niet hoe de feestdagen dit jaar zullen zijn, of welk jaar dan ook. Maar ik weet dat we het op de een of andere manier allemaal voor elkaar zullen krijgen, net zoals we altijd hebben gedaan. En als we gaan zitten om onze Thanksgiving-pizza te eten, zal ik naar mijn dochter kijken en haar vertellen dat van alle dingen waar ik dankbaar voor ben, ik haar het meest dankbaar ben. En dat gold ook voor zijn grootvader.
PS Hoe schrijf je een condoleancebrief?EN rituelen om jezelf te helpen verdriet te overwinnen.
