MEXICO-STAD — Het mag dan “OK” zijn voor president Trump, maar Mexico wijst elke Amerikaanse aanval op kartels op zijn grondgebied af.
Dat was de boodschap die dinsdag werd herhaald door de Mexicaanse president Claudia Sheinbaum, die herhaaldelijk heeft gezegd dat haar land geen Amerikaanse aanvallen of troepen op Mexicaans grondgebied zal accepteren.
“Het gaat niet gebeuren”, zei Sheinbaum tegen verslaggevers op zijn dagelijkse persconferentie. “We kunnen een interventie niet toestaan.”
De Mexicaanse autoriteiten lijken ervan overtuigd te zijn dat de kwestie is opgelost, vooral nadat minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio vorige week zei dat de Amerikaans-Mexicaanse samenwerking op het gebied van drugsbestrijding op een “recordhoogte” stond, en voegde eraan toe: “We zullen geen eenzijdige actie ondernemen of Amerikaanse troepen naar Mexico sturen.”
Maar de opruiende kwestie kwam deze week opnieuw naar boven toen Trump enkele provocerende en terloopse opmerkingen maakte.
“Zou ik stakingen in Mexico lanceren om drugs te stoppen?” Trump zei dit maandag en herhaalde de vraag van een verslaggever in het Oval Office. “Het is prima voor mij.”
Trump heeft geen specifieke plannen voor een Amerikaanse aanval onthuld. Maar het was duidelijk in tegenspraak met de optimistische beweringen van zijn topdiplomaat dat Washington tevreden was met de Mexicaanse anti-drugsinspanningen.
“Laat ik het zo zeggen: ik ben niet blij met Mexico”, zei Trump. “OK?”
De opmerkingen van Trump flitsten onmiddellijk over nieuwskanalen, websites en sociale-mediaplatforms in Mexico, waardoor opnieuw het schrikbeeld ontstond van een eenzijdige en mogelijk destabiliserende Amerikaanse aanval ten zuiden van de grens.
“Walg van Mexico”, luidde de kop op de voorpagina van de krant El Diario de Yucatán, waarin het ongenoegen van Trump werd aangehaald.
Dinsdag probeerde Sheinbaum de zorgen weg te nemen en herhaalde ze haar vaak uitgesproken mantra: ‘Samenwerking en coördinatie zonder ondergeschiktheid.’
De Mexicaanse leider zei dat ze dit punt verschillende keren naar voren heeft gebracht in telefoongesprekken met Trump, met wie ze een collegiale relatie lijkt te hebben, ondanks de politieke kloof tussen de twee: Sheinbaum, een wetenschapper en levenslange linksist, en Trump, een conservatieve vastgoedbaron die politicus is geworden.
De Mexicaanse president zegt dat ze herhaaldelijk het aanbod van Trump heeft afgewezen om Amerikaanse troepen naar het zuiden te sturen om drugshandelaren te helpen bestrijden.
“Ik heb hem bij elke gelegenheid verteld dat we kunnen samenwerken, dat (de Verenigde Staten) ons kunnen helpen met de informatie die ze hebben, maar dat we op ons eigen grondgebied opereren”, zei Sheinbaum. “Dat we de tussenkomst van welke buitenlandse regering dan ook niet accepteren.”
Trump lijkt al lang gefixeerd op het idee om kartels in Mexico aan te vallen. Tijdens zijn eerste termijn stelde Trump zijn toenmalige minister van Defensie, Mark T. Esper, voor: “We kunnen gewoon een paar Patriot-raketten afvuren en de laboratoria stilletjes uitschakelen”, aldus Esper’s memoires, “A Sacred Oath.” Esper schreef dat Trump zei: “Niemand zou weten dat wij het waren.”
De controversiële kwestie van mogelijke Amerikaanse aanvallen is op een gevoelig moment weer opgedoken, nu tegenstanders Sheinbaum en zijn Morena-partij ervan beschuldigen een ‘narco-regering’ te leiden. Hij deed de beschuldigingen af als een politieke aanval van rechtse vijanden.
Maar de recente moord op een regionale burgemeester die Mexico-Stad ervan beschuldigde zacht te zijn tegenover kartels heeft geleid tot grootschalige anti-regeringsdemonstraties. Vragen de deelnemers een hardhandig optreden tegen de georganiseerde misdaad, verantwoordelijk voor de moord op de burgemeester, Carlos Manzo, van de westelijke stad Uruapan.
Uit peilingen blijkt over het algemeen dat de Mexicanen tegen elke unilaterale Amerikaanse interventie zijn, maar ze staan er wel voor open Mexicaanse samenwerking met de Verenigde Staten in de strijd tegen de georganiseerde misdaad.
Trump prees Sheinbaum als een ‘moedige vrouw’, maar zei ook dat ze ‘zo bang was voor de kartels dat ik niet eens helder kon denken’.
Uit de uitspraken van Trump op maandag blijkt dat de president blij is met de controversiële aanvallen van zijn regering op schepen die vermoedelijk drugs vervoeren in het Caribisch gebied en de Stille Oceaanstakingen die tientallen levens hebben gekost. Critici hebben de aanslagen – die tot de meest militaristische stappen in de decennialange ‘War on Drugs’ van Washington behoren – afgedaan als buitengerechtelijke executies.
De regering-Trump noemt de aanslagen een passend antwoord op wat Amerikaanse functionarissen narco-terrorisme noemen.
“We hebben de scheepvaartroutes gesloten”, zei Trump maandag. “Landroutes zijn de volgende.”
Dit lijkt te wijzen op Mexico, de belangrijkste landcorridor voor illegale drugs bestemd voor de Amerikaanse markt. Mexico is zowel een belangrijke producent van synthetische drugs zoals fentanyl en amfetaminen als een doorvoerknooppunt voor transporten van Zuid-Amerikaanse cocaïne naar het noorden.
“We kennen elke route”, zei Trump over de smokkelcorridors, waarmee hij een duidelijke bedreiging vormde voor de kartelleiders. ‘We kennen het adres van elke drugsbaron. We kennen hun voordeur. We weten alles over ieder van hen. Ze vermoorden onze mensen. Het is net een oorlog.’
Voorzitter Sheinbaum zei dinsdag tegen Trump: “De laatste keer dat de Verenigde Staten in Mexico tussenbeide kwamen, namen ze de helft van (ons) grondgebied in beslag.”
Hij verwees naar de Mexicaans-Amerikaanse oorlog van 1846-1848, die nu algemeen wordt gezien als een expansionistische zet van de Verenigde Staten in het tijdperk van Manifest Destiny.
Dit was echter niet het meest recente Amerikaanse militaire offensief op Mexicaans grondgebied. Tijdens de tumultueuze periode van de Mexicaanse Revolutie (1910-1920) vonden er twee operaties plaats ten zuiden van de grens.
In 1916-1917 leidde generaal John J. Pershing de noodlottige ‘Punitive Expedition’, bedoeld om generaal Francisco ‘Pancho’ Villa op te sporen, de Mexicaanse revolutionair wiens troepen de Amerikaanse stad Columbus, New Mexico, hadden binnengevallen. Amerikaanse troepen hebben Villa nooit gevonden, wiens legendarische status alleen maar werd versterkt toen hij de gevangenneming ontweek.
In 1914 vielen Amerikaanse mariniers en matrozen de haven van Veracruz binnen en bezetten deze, zogenaamd om Duitse wapenleveranties aan de regering van de Mexicaanse president Victoriano Huerta te blokkeren. Die bezetting duurde zes maanden.
Deze antagonistische episoden in de betrekkingen tussen de VS en Mexico verdienen misschien weinig meer dan een voetnoot in enkele fundamentele teksten uit de Amerikaanse geschiedenis. Maar alle Mexicaanse kinderen leren wat wordt onderwezen als Amerika’s snode erfenis van invasies en landroof.
Speciale correspondent Cecilia Sánchez Vidal heeft een bijdrage geleverd.
