Heb je de Beatles ontmoet? De kans is groot dat je dat wel hebt gedaan, of je nu met ze bent opgegroeid, ze hebt opgezocht of nooit formeel aan ze hebt voorgesteld. Je kent de naam misschien wel, zelfs zonder de cijfers te hebben gehoord, zoals je Shakespeare kent zonder een toneelstuk te hebben gelezen of gezien, of zelfs maar te weten dat hij ze heeft geschreven.
De Fab Four: fenomenaal in hun tijd, fenomenaal daarna. Hoewel ze hun splitsing in 1970 officieel maakten nadat ze uit elkaar gingen, zijn ze nooit verder gegaan. Zolang John Lennon leefde, was er altijd de mogelijkheid dat de band zich zou herenigen – in een klassieke aflevering van ‘Saturday Night Live’ bood Lorne Michaels hen $ 3.000 aan om zich te herenigen tijdens de show – en zijn dood, en het wereldwijde bewustzijn van het verlies, luidden een tijdperk in van hernieuwd bewustzijn van de Beatles, van het vinden van nieuwe dingen die met oude muziek te maken hadden, van het beschermen van de erfenis en het promoten van het merk.
Gezien het feit dat de platencatalogus van de band onlangs is geremixt, geremasterd en opnieuw uitgebracht, in speciale edities met extra nummers, was het niet meer dan logisch dat Apple naar de film zou gaan. Die van Peter Jackson “Kom terug”, zijn zes uur durende AI-verbeterde beelden gemaakt tijdens het maken van het album ‘Let It Be’, gingen in première op Thanksgiving 2021, gevolgd in mei 2024 door de remastering van Michael Lindsay-Hoggs originele ‘Let It Be’. (Afgelopen Thanksgiving kregen we de productie van Martin Scorsese “Beatles ’64”, voortgebouwd op de film van de gebroeders Maysles over het eerste bezoek van de band aan Amerika; moptops zijn een nieuwe kersttraditie geworden.)
Nu, 30 jaar na de première hier, ook rond Thanksgiving, is de digitale spatel toegepast op ‘Anthology’, de meerdelige memoiresvideo van de band. (Het werd drie avonden uitgezonden op ABC; deze editie, die de langere videoversie weerspiegelt, bestaat uit acht afleveringen, met een nieuwe negende extra.) Het gaat woensdag in première op Disney+, ook voor drie nachten, en ziet er geweldig uit; mijn enige klacht is dat de muziek, elk klein fragment ervan, te luid is ingemixt in vergelijking met de rest van de film. Om het spannend te maken, denk ik, of omdat kinderen dat tegenwoordig verwachten; maar ik heb gelijk als ik zeg dat het verkeerd is.
Samen met de film bevatte het originele “Anthology” -plan een koffietafelboek; drie sets van twee cd’s met demo’s, alternatieven en onvoltooide opnames; en twee “nieuwe” nummers, “Vrij als een vogel” en “Real Love”, waarin de overgebleven Fabs zichzelf toevoegen aan een demo opgenomen door John op piano. (In 2023 werd een derde nummer, ‘Now and Then’, voltooid door Paul McCartney en Ringo Starr; het bereikte de top van de hitlijsten in de VS en Groot-Brittannië en een Grammy gewonnen voor rockoptredens.) Dit jaar wordt er nog een audioset toegevoegd, “Anthology 4.”
George Martin, links, Paul McCartney, Ringo Starr en George Harrison luisterden in 1995 naar enkele multitrack-banden van de opnames van de Beatles in de Abbey Road Studios.
(Apple Corps Ltd./Disney)
In het tijdperk van YouTube zijn Beatles-clips slechts één klik verwijderd. (Ik wil 12 minuten zien Paul probeert “Blackbird” aan de Abbey Road? Het wacht op je.) Maar toen “Anthology” voor het eerst werd uitgezonden, was het een onbegraven schat, die een schat aan foto’s en beeldmateriaal samenbracht dat al lang niet meer in omloop was; het was vreselijk emotioneel, voor sommigen nostalgisch, maar aanwezig en levend. Het fungeert zowel als een inleiding voor nieuwkomers als als een hoorn des overvloeds voor fans. Ik ben meer een liefhebber dan een maniak, maar ik vind ze eindeloos luisterbaar, herbekijkbaar (ze klinken bijvoorbeeld gewoon geweldig) en interessant. Charmant en geestig, elk op hun eigen manier, het waren vier sterke individuen en één entiteit. Er zit een element van het lot in de band, van dingen die precies zo moeten gebeuren, een alchemistische reactie waarvoor diezelfde mensen nodig waren om te werken. Andere groepen hadden misschien leden verloren of erbij gekregen, maar zodra Ringo in de stoel van de drummer zat, zouden er geen andere Beatles meer zijn behalve die Beatles, zelfs als John zich via tape van achter het graf had aangesloten.
Het verhaal wordt verteld, in nieuwe en archiefinterviews, door de vier Beatles, die het niet altijd met elkaar eens zijn; regisseur Brian Epstein; George Martin, hun producer en medewerker; en Neil Aspinall, hun assistent-de-camp, met enkele opmerkingen van publicist Derek Taylor. Het is een eigen productie en we zouden hier niet zijn om het te zien als de drie overlevenden en John’s weduwe, Yoko Ono, niet bij het project hadden getekend. Het is geen geval van de Beatles Tell All, en er was ook nooit enige reden om dit te vermoeden, hoewel, zegt Paul, “ik meer te weten kwam over de andere jongens in de Anthology dan ik ooit wist.” De vuilste was wordt niet gelucht, en zelfs na negen uur gaat het zo snel voorbij dat de zwaarste momenten verzacht lijken. Maar het is geen hagiografie; heeft de klank van een eerlijke afrekening. Nadat ze na een periode van bitterheid ontspanning hebben bereikt, zijn ze liefdadig voor elkaar en voor zichzelf.
Elke aflevering begint met een fragment van, van alles, “Help!” alsof het een waarschuwing is voor komende onweerswolken, en niet ‘Alles wat je nodig hebt is liefde’ of ‘Met een beetje hulp van mijn vrienden.’ Maar in wezen is het een liefdesverhaal: jongens ontmoeten jongens, jongens verliezen jongens, jongens vinden jongens, om de oude Hollywood-formule te parafraseren. “We waren verenigd”, zegt George Harrison. Het waren ‘vier jongens die echt van elkaar hielden’, zegt Ringo. “Op bepaalde momenten werden we allemaal gek, maar de andere drie konden ons terugbrengen.”
De toegevoegde negende aflevering is in wezen een making-of, zowel wat betreft de documentaire als de nieuwe nummers. (Het is een beetje vreemd om 25 jaar terug te kijken vanuit het perspectief van 30 jaar geleden; er is geen materiaal dat nieuwer is dan 1995.) Hoewel aanvullend beeldmateriaal werd gepromoot als ‘nooit gezien’, stond een groot deel ervan op een bonusschijf die bij de dvd-uitgave zat. Maar hier is het materiaal georganiseerd en uitgebreid tot een echte film. We zien Paul, George en Ringo in de studio met Martin, terwijl ze de nummers van “Tomorrow Never Knows” isoleren; de drie speelden “Thinking of Linking”, een nummer dat Paul in 1958 schreef, en Duane Eddy’s “Raunchy”, het instrumentale gitaarinstrument dat George’s auditie voor de band was. Ze hangen rond – George met een ukelele in zijn hand, pasta etend – en praten over vroeger. Ze nemen opnieuw op. George is verdrietig dat John er niet is om hem te delen (“Ik denk dat hij het erg leuk zou hebben gevonden om weer bij ons te zijn”), maar hij is nog steeds aanwezig. Het is een echte wachtrij.
“The Beatles zullen maar doorgaan, in die platen, films en video’s, en in de herinneringen en levens van mensen… Ik denk dat de Beatles zonder ons bestaan”, zegt George, die nu bijna een kwart eeuw weg is. Hij noemt een nummer van John, met een titel van Ringo. “Speel het bestaan tot het einde van het begin. Je weet nooit morgen.”
