Bladeren en lichamen vallen in “Geen andere keuze”, Park Chan-wook meesterlijk duivelse satire doorkruist door een ijzige herfstwind.
“Kom op, val”, spoort You Man-su (Lee Byung-hun) aan terwijl hij een paling grilt voor het familiediner in de openingsmomenten van Park’s film. Hij wil graag dat het seizoen begint, maar is niet voorbereid op de hoeveelheid cyclische ineenstorting – familiaal, economisch, zelfs existentieel – die Park in petto heeft.
Man-su zegt precies wat geen enkele hoofdrolspeler in een film ooit zou moeten zeggen: “Ik heb alles.” Hij woont met zijn vrouw Miri (Son Ye-jin) en twee kinderen (Kim Woo Seung, Choi So Yul) in een prachtig modernistisch huis in het bos, met twee golden retrievers. Maar zodra hij dit zegt, verandert het lot van Man-su. Na 25 jaar in een papierfabriek wordt Man-su, net als vele anderen, zonder ophef of verontschuldiging ontslagen. De wanhoop begint de overhand te krijgen. Hij wordt gedwongen het huis waar hij zoveel van houdt te verkopen, inclusief de aangebouwde kas waar hij bonsaiplanten en -bomen verzorgt. Ze moeten zelfs, horror der verschrikkingen, Netflix annuleren.
Een andere film had Man-su in een faillissement en midlife-strijd kunnen storten, na zijn zoektocht naar een nieuw vakgebied en een nieuwe start van zijn leven. Dit is niet die film. Man-su besluit, gezien zijn vooruitzichten, dat hij zijn kansen op een nieuwe baan moet vergroten. Nadat hij een nep-vacature heeft geplaatst en alle binnenkomende cv’s heeft vergeleken, besluit hij dat hij de vijfde beste optie is voor elke nieuwe managementbaan bij de papierfabriek. Hij besluit degenen met betere geloofsbrieven te vermoorden.
Het concept, een filmisch idee van klasse A, is niet nieuw. ‘No Other Choice’, de Zuid-Koreaanse Oscar-genomineerde, is gebaseerd op de misdaadroman ‘The Axe’ uit 1997 van Donald Westlake, waar Costa-Gavras in 2005 ook een film van maakte. Maar Park, de regisseur van duivelse films als ‘Oldboy’, ‘The Handmaiden’ en ‘Decision to Leave’, is perfect geschikt voor het materiaal. Dit is een regisseur die met niets anders dan dreigende brutaliteit kan toveren een gang en een hamer.
En in ‘No Other Choice’ blijft hij op het toppunt van zijn kunnen, terwijl hij op sluwe en elegante wijze een verhaal vertelt over een moorddadige razernij die steeds grotere weerklank krijgt. ‘Hitchcockian’ is een term die Park begrijpelijkerwijs vaak tegenkomt. Hij is, net als Hitch, een ogenschijnlijk beleefde en erudiete man met een latent duistere verbeeldingskracht. Maar al meer dan twintig jaar stippelt Park zijn eigen bloedige, compromisloze en nauwgezette pad uit in films die zelden voorspelbaar, zeer vermakelijk en sluw onthullend zijn.
Een groot deel van het plezier van ‘No Other Choice’, dat Park samen met Lee Kyoung-mi, Don McKellar en Jahye Lee schreef, zit niet alleen in het zien hoe Man-su’s plan verloopt, maar ook hoe Park het vormgeeft. Hij is waarschijnlijk de meest eminente regisseur in het invoegen van wilde en schandalige gebeurtenissen in kunstig formele en bij uitstek elegante beelden. Terwijl Man-su van het ene doelwit naar het andere slingert, is elke potentiële moord een venster op een ander gezin dat met werkloosheid te maken heeft. De manier waarop Man-su hen bespioneert (of erger) voegt heerlijke satire toe. Hij waardeert vooral het gebruik van reflecties en bomen door Park.
De manier waarop ‘No Other Choice’ het kapitalisme in het vizier plaatst, met een prachtig huis in het midden, zal ongetwijfeld doen denken aan een andere Koreaanse satire: “Parasiet” van Bong Joon Ho. Park wilde zijn film al bijna twintig jaar maken. Hoe dan ook zouden de twee films een werkelijk destabiliserende dubbelfilm vormen.
Als ‘Parasite’ een ensemble-inspanning was, is ‘No Other Choice’ van Lee. Zijn Man-su is in zijn hart geen moordenaar, en zijn pogingen om er een te worden zijn even komisch als Dostojevskiaans. De toon is zo kluchtig dat de gruwelijkheid van sommige handelingen van Man-su ondeugend overkomt. Hoeveel films hebben we gezien over een ouder die heldhaftig tot het uiterste wordt gedreven om zijn gezin te verdedigen? De situatie van Man-su is angstaanjagend begrijpelijk. “Ons gezin is in oorlog”, zegt hij. Om hen tevreden te houden, vooral Miri, denkt Man-su dat alles wat nodig is nodig is.
Maar wat ‘No Other Choice’ briljant maakt, is de manier waarop het laat zien dat de situatie wordt gezien als een alomtegenwoordige fout van het moderne leven. Ik zal de ongelooflijke laatste minuten van Parks film niet bederven, maar ze breiden het idee van noodzakelijk stoppen – van een baan, van een leven – uit naar automatisering, kunstmatige intelligentie en nog veel meer. De bladeren die vallen bij “No Other Choice” komen in het voorjaar niet meer terug.
‘No Other Choice’, een Neon-release wordt door de Motion Picture Association beoordeeld met een R vanwege geweld, taalgebruik en bepaalde seksuele inhoud. In het Koreaans met Engelse ondertitels. Duur: 139 minuten. Vier sterren van de vier.
