Er is slechts één onveranderlijke wet in het universum. Nee, dit zijn geen dingen van Isaac Newton. Het is de “wet van Bugs Bunny” en het werkt als volgt: als je Bugs Bunny irriteert, mag hij alles doen om wraak te nemen. Hij kan je opblazen met dynamiet. Het kan de tijd versnellen of vertragen. Hij kan letterlijk een god worden en je existentieel vernietigen. En dit zijn precies de dingen die hij doet als je hem verhindert een goede nachtrust te krijgen.
Met dat in gedachten nodig ik je uit om je voor te stellen wat Bugs Bunny zou doen als ik zijn hele familie had vermoord.
Dat is het uitgangspunt van ‘Sisu: Road to Revenge’, het vervolg op Jalmari Helanders spannende en tot nadenken stemmende actiethriller uit 2022. In de originele “Sisu” speelde Jorma Tommila de rol van Aatami, een stille zoeker in de laatste dagen van de Tweede Wereldoorlog. Nazi’s proberen zijn goud te stelen terwijl ze Finland ontvluchten, dus besteedt Aatami 85 minuten aan het vermoorden van nazi’s om te bewijzen dat hij zelf onsterfelijk is. Het is een van de meest vrolijk gewelddadige en bevredigend antifascistische films van de afgelopen decennia. Als je “Sisu” nog niet hebt gezien, stop dan met lezen en ga naar “Sisu”. Je kunt me bedanken als je terugkomt.
In het vervolg – oh trouwens, graag gedaan – is de Tweede Wereldoorlog voorbij en heeft Sovjet-Rusland een groot deel van Fins grondgebied veroverd. 422.000 Finnen zijn geëvacueerd, maar Aatami gaat de tegenovergestelde richting op om zijn gezin naar huis te brengen, te ontmantelen en terug te brengen naar Finland. Het ‘weg’-gedeelte in ‘Sisu: Road to Revenge’ is letterlijk. Dat geldt ook voor het gedeelte ‘wraak’. (“Sisu” is echter een concept; het betekent vastberadenheid tegen onmogelijke kansen, onwankelbare moed en een heleboel andere kwaliteiten die gepaard gaan met hard zijn.)
De Sovjets ontdekken dat Aatami is teruggekeerd naar de USSR en weten niet hoeveel geluk ze hebben. Aatami werd een oorlogsheld door een hele groep Russen te vermoorden nadat zijn familie was vermoord door (je raadt het al) Russen, dus ze willen hem ook dood. Al was het maar om gezicht te redden. Ze sturen de man die Aatami’s familie heeft vermoord, Igor Draganov (Stephen Lang), om hem koste wat kost tegen te houden. En natuurlijk zal het veel Sovjet-levens kosten.
‘Sisu: Road to Revenge’ heeft veel te danken aan de ‘Mad Max’-films. Het is weer een lange, ruige wegrace waarin de stille held er alles aan zal doen om te blijven rijden. Er zijn specifieke beelden die verwijzen naar ‘The Road Warrior’ en de vrachtwagenachtervolging uit ‘Raiders of the Lost Ark’. Dat, of er zijn maar een beperkt aantal manieren waarop je een stel boeven kunt filmen die een vrachtwagenchauffeur proberen te vermoorden, dus er zou zeker enige overlap zijn. Het is waarschijnlijk een klein stukje kolom A en een klein stukje kolom B.
Maar terwijl recente ‘Mad Max’-films erop gericht waren de inzet te verhogen en het spektakel te versterken, blijft ‘Sisu: Road to Revenge’ trouw aan de realiteit. Het is geen kleine productie, maar een bescheiden productie, en met die bescheidenheid komt innovatie. Het is moeilijk voor een 66-jarige man met niets anders dan een pick-up vol boomstammen om tegen Sovjetgevechtsvliegtuigen te vechten, maar bij God, dat is precies wat Aatami doet. Sommige van zijn strategieën zijn briljant logisch. Die laatste is een zet van Looney Tunes. Stel je voor dat de Road Runner de vrachtwagen bestuurt en Wile E. Coyote in het vliegtuig zit, dan zul je zien wat ik bedoel.
Jalmari Helander is al vijftien jaar een van de beste en meest consistente genreregisseurs, niet dat de meeste mensen in de VS het hebben gemerkt. Zijn vakantiehorrorfilm ‘Rare Exports’ is een cultklassieker, maar zijn uitzinnig grappige vervolg ‘Big Game’ – over een 13-jarige jongen die de Amerikaanse president, gespeeld door Samuel L. Jackson, beschermt tegen terroristen – wordt op tragische wijze genegeerd. Godzijdank is ‘Sisu’ groot genoeg geworden om een vervolg te rechtvaardigen, hoewel het na het vermoorden van nazi’s in de originele film ‘Road to Revenge’ voelt als een beetje een downgrade.
Stephen Lang speelt in sommige opzichten de anti-Aatami. De Sabretooth voor zijn Wolverine. De Negaduck voor zijn Darkwing Duck. De Kromags naar zijn Sliders. Lang heeft al meerdere keren de rol gespeeld van een oude en onstuitbare moordmachine, al is hij meestal de slechterik. Hij is de slechterik die “Sisu: Road to Revenge” nodig heeft om zich te onderscheiden van het origineel. Een man wiens achternaam net zo goed ‘This Time It’s Personal’ zou kunnen zijn. Toch is Langs optreden vreemd inconsistent, aangezien hij in het derde bedrijf plotseling kalm en zelfs professioneel wordt, in tegenstelling tot de man die een half uur geleden gromde: ‘Laat de hel los.’
‘Road to Revenge’ is alles wat je kunt verwachten van een ruige en stoere actiefilm. “Sisu” was dat zelfs nog meer, maar slechts in beperkte mate. Dit is duivels gemaakte, politiek simplistische maar ethisch correcte cinema, het soort stoere shooter waar Arnold Schwarzenegger en Sylvester Stallone supersterren van maakten. Hoe toepasselijk dat Helander dit doet een prequel op “Rambo”, want hij weet dit genre terug te brengen naar de roots en daarbij een furieus statement te maken.
