IDFA-chef over het besluit om door de Israëlische staat gesteunde organisaties van het festival te weren

In zijn welkomstbrief aan IDFA gasten, de nieuwe artistiek directeur van het festival Isabel Arrate Fernandez schrijft: “In deze onzekere tijden hebben we de stemmen van filmmakers en kunstenaars meer dan ooit nodig.”

Alsof ze aan die oproep gehoor geven, brengen enkele van de grootste documentairemakers van onze tijd nieuw werk naar de 38^e editie van Internationaal Documentaire Festival Amsterdam: Laura Poitras, Vitaly Mansky, Victor Kossakovsky, Mstyslav Chernov, Tamara Kotevska, Susana de Sousa DiasRaoul Peck, Gianfranco Rosi, Werner Herzog, Chai Vasarhelyi, Jimmy Chin, Jay Rosenblatt, Claire Simon, Tia Lessin, Carl Deal en nog veel, veel meer.

“We ontmoeten elkaar in een tijd waarin we dagelijks worden geconfronteerd met beelden van oorlog, onrecht, geweld en genocide in Gaza”, schrijft Arrate Fernandez, “beelden die onze empathie vereisen, ons confronteren met de grenzen van wat we kunnen begrijpen en zelfs ons geloof in de mensheid op de proef stellen.”

Talrijke films in het programma gaan over de oorlog in Gaza, die onder meer tienduizenden levens heeft geëist De tweelingbroers van Gaza, keer terug naar mijgeregisseerd door Mohammed Sawwaf, e De Clown van Gazageregisseerd door Abdulrahman Sabbah.

“Ze zijn echt gemaakt door mensen die daar wonen, die van deze plek komen en al deze wreedheden ter plekke hebben meegemaakt”, vertelt Arrate Fernandez aan Deadline. “In hun verhalen en in wat de films uiteindelijk worden, gaan ze echt verder dan wat we de afgelopen jaren in het nieuws hebben gezien. Ze brengen de verhalen van mensen die daar wonen, van een moeder, van een man die door zijn werk voor zijn gezin probeert te zorgen. En op die manier denk ik dat ze er ook in slagen menselijke bruggen te slaan door zich op deze zeer menselijke verhalen te concentreren.”

Samenleven, mijn reet!geregisseerd door Amber Fares, “het bekijkt wat er de afgelopen twee jaar (in Israël en Gaza) is gebeurd vanuit een ander perspectief en introduceert komische elementen”, merkt Arrate Fernandez op. De korte documentaire Keer terug naar al-Ma’invan Forensic Architecture, onderzoekt wat er is gebeurd met een Palestijns dorp dat in 1948 door Israëlische milities werd ingenomen.

Ook negeert het IDFA de aanhoudende oorlog in Oekraïne, zoals belicht in de film van Oscarwinnaar Mstyslav Chernov 2000 meter naar AndriivkaVitaly Mansky Het is tijd om het doel te bereikenen verschillende andere films gepland: Militatroopgeregisseerd door Alina Gorlova, Simon Mozgovyi en Yelizaveta Smit, e Stille vloedgeregisseerd door Dmytro Sukholytkyy-Sobchuk.

“Militatroop EN Stille vloed breng in dit geval echt een ander perspectief, een dieper inzicht en reflectie op deze oorlog die al sinds 2022 of zelfs eerder gaande is, omdat hij in 2014 begon”, zegt Arrate Fernandez, “en ga een beetje verder dan de directe oorlogsslachtoffers en oorlogsverhalen.”

Het IDFA, onder leiding van voormalig artistiek directeur Orwa Nyrabia, sprak zich krachtig uit tegen de Russische invasie in Oekraïne en deed gezamenlijke inspanningen om de Oekraïense gemeenschap van documentairefilms te steunen via het IDFA Bertha Fund. Dit is in lijn met de gestelde missie om “een betrokken instelling te zijn met een maatschappijkritische blik”. Maar dit jaar leidde de beslissing van IDFA tot controverse door de Israëlische staat gesteunde organisaties te verbieden van het bijwonen van het festival, daarbij verwijzend naar wat hij beschouwt als schendingen van de mensenrechten door de Israëlische regering. Het IDFA verwierp accreditatieverzoeken van het Israëlische DocAviv Festival, CoPro – Israel Foundation for Content Marketing en de publieke omroep Kan, en verbood op vergelijkbare wijze staatsorganisaties uit Rusland en Iran.

“Veel mensen denken dat we regisseurs en filmprofessionals afwijzen, dat we Israëlische films of zelfs andere films categorisch boycotten. En dat is niet het geval”, benadrukt Arrate Fernandez. “We hebben besloten deze organisaties niet te accrediteren, maar we staan ​​open voor (individuele) regisseurs en filmprofessionals van over de hele wereld. We hebben gekeken naar alle films die we hebben ontvangen, die uit Israël, maar ook die uit Rusland, zelfs die uit Iran of enig ander land dat de mensenrechtenwaarden op dit moment niet echt ondersteunt. En we hebben onze beslissing gebaseerd op het zien van deze films en vervolgens onderzoeken, als we geïnteresseerd waren om ze te selecteren, wie ze financiert.”

Ze voegde eraan toe: “Terugkijkend heeft (de beslissing) voor enige verwarring gezorgd. Ik weet niet zeker of dit iets was dat we hadden kunnen vermijden.”

Op haar website schrijft het IDFA: “Deze week hebben verschillende media ten onrechte beweerd dat het IDFA geen regisseurs of films uit Israël accepteert. Dit is onjuist. Het IDFA sluit individuele, onafhankelijke regisseurs en filmprofessionals, ook Israëlische, niet uit.”

Op de website van het festival staat ook: “Onlangs ondertekenden IDFA samen met 713 organisaties en 2.163 artiesten deNederlandse en Belgische culturele boycot tegen Israël. Deze boycot past bij ons bestaan richtlijnen: instellingen uitsluiten die door de Israëlische regering worden gefinancierd. Dit ja Niet gelden voor alle Israëlische films, regisseurs en andere filmprofessionals.”

Dit is het eerste jaar van Arrate Fernandez als artistiek directeur, maar ze is al geruime tijd verbonden aan de instelling. Ze was ruim twintig jaar directeur van het IDFA Bertha Fund en gaf leiding aan IDFA’s ondersteuningsafdeling voor filmmakers.

“Ik maak al langere tijd deel uit van deze organisatie in een andere rol”, zegt hij, herinnerend aan memorabele ervaringen uit eerdere IDFA’s. “Ik zal nooit vergeten dat (regisseur) Victor Kossakovsky met de tape onder zijn arm naar het scherm kwam rennen Kalm! voor het eerst voor publiek en ik moest hem op tijd ophalen van het station om hem naar de bioscoop te brengen omdat daar al mensen zaten… Victor terug laten komen naar de première Triljoenen op het festival is erg spannend omdat hij al zoveel jaren een vaste festivalganger is.”

Triljoenen het ging in première in de Envision-wedstrijd naast Sky’s Hopinka-wedstrijd Poww mensen; Ik wil haar doodgeregisseerd door Gianluca Matarrese; Bekentenissen van een Molgeregisseerd door Mo Tan, Hamilcargeregisseerd door Miguel Eek, en andere films.

“Het aanbod is heel gevarieerd”, constateert Arrate Fernandez. “(Met) Envision denk ik dat een van de dingen die het team erg leuk vindt, het onderzoeken is hoe filmmakers met documentairetaal werken om hun verhalen over te brengen, maar er ook mee spelen en ons als kijkers uitdagen met wat ze maken.”

Fordlandia Panacee gaat ook in première in Envision, een documentaire van de Portugese kunstenaar en filmmaker Susana de Sousa Dias, directeur van IDFA Eregast dit jaar. De film onderzoekt een vreemd koloniaal plan in de jaren twintig^e eeuw, toen de autofabrikant Henry Ford probeerde een rubberplantage aan te leggen in het Amazone-regenwoud van Brazilië.

De Sousa Dias “heeft de manier waarop andere documentairemakers ook met het archief werken echt veranderd, door het te analyseren en te verkennen, het meer te onderzoeken dan het te gebruiken als een beeld om een ​​verhaal te vertellen, om het te illustreren”, aldus Arrate Fernandez. “Het is echt kijken, het archief onderzoeken op een manier die ook blootlegt wat er niet is, wat niet is gezegd of wat niet wordt gezegd door de mensen die dit archief maken.”

In het IDFA-programma zijn veel films met Oscar-aspiraties vertegenwoordigd, waaronder De man van zes miljard dollarEugene Jarecki’s film over WikiLeaks-oprichter Julian Assange; Door Raoul Peck Orwell: 2+2=5; Cover-upgeregisseerd door Laura Poitras en Mark Obenhaus; Julia Loktev met Mijn ongewenste vrienden: deel I – Het laatste vliegtuig naar Moskou; Door rotsen heen snijdengeregisseerd door Sara Khaki en Mohammadreza Eyni; Zadengeregisseerd door Bretagne Shyne; Silyans verhaalgeregisseerd door Tamara Kotevska, Liefde + oorloggeregisseerd door Chai Vasarhelyi en Jimmy Chin, naast de bovengenoemde 2000 meter naar Andriivka; Samenleven, mijn reet!en andere Oscarkandidaten.

Het IDFA is goed getimed om filmmakers te helpen bij de Oscar-jacht; het arriveert slechts enkele weken voordat het stemmen begint over de Oscar-shortlists voor documentaires en korte films.

“Met deze rol die het IDFA in deze race heeft gekregen, brengt het verschillende werelden samen in de bijeenkomst, omdat met de internationalisering van de documentaire tak van de Academie een groot deel van deze leden niet in de Verenigde Staten is gevestigd en velen van hen naar IDFA komen”, zegt Arrate Fernandez. “We hebben dus deze kruispunten waar de Amerikaanse en de niet-Amerikaanse kant elkaar kunnen ontmoeten en samenwerken. Ik denk dat dat ook heel erg waardevol is voor de hele sector.”

Met ruim 250 films, waaronder werken in virtual reality, brengt IDFA duizenden filmprofessionals van over de hele wereld samen. Terwijl het programma wordt opgesteld, is het niet te voorspellen wat zich ter plaatse zal ontwikkelen – in vergaderingen, in debatten of, zoals Arrate Fernandez zegt, “aan de zijkant… achter de schermen”. Daar ontstaan ​​interessante mogelijkheden “qua productiecontacten, wie met wie praat. Hieruit kunnen nieuwe dingen en nieuwe samenwerkingen ontstaan.”