STOCKHOLM — Hongaars László Krasznahorkaidie de Nobelprijs voor de literatuur won voor zijn surrealistische, anarchistische romans die een duister wereldbeeld combineren met bijtende humor, gaf zondag een lezing in Stockholm tijdens een van zijn zeldzame publieke optredens.
De conferentie was onderdeel van de Edele week die aan de gang is in Stockholm en Oslo, waarbij de winnaars persconferenties houden en toespraken houden voordat ze de prestigieuze prijzen in ontvangst nemen.
De lezing van Krasznahorkai, die hij in het Hongaars hield, ging over onderwerpen als oude en nieuwe engelen, menselijke waardigheid, hoop of het gebrek daaraan, rebellie en zijn observaties van een dakloze – of zwerver – in de Berlijnse metro.
Volgens de Engelse vertaling leidde hij zijn lezing in door te zeggen: ‘Toen ik de Nobelprijs voor de Literatuur van 2025 ontving, wilde ik aanvankelijk mijn gedachten over het onderwerp hoop met u delen, maar aangezien mijn reserves aan hoop eindelijk op zijn, zal ik het nu over engelen hebben.’
In tegenstelling tot de ‘engelen van vroeger’, zei Krasznahorkai, ‘hebben ze geen vleugels, maar ze hebben ook geen boodschap. Ze zijn hier gewoon onder ons in hun gewone burgerkleding, onherkenbaar als ze dat willen.
“Ze staan daar en kijken naar ons, ze zoeken onze blik, en in deze zoektocht ligt een roep om in hun ogen te kijken, zodat wij zelf een boodschap aan hen kunnen overbrengen, alleen hebben we helaas geen boodschap te geven”, schrijft de auteur in droevig maar poëtisch proza.
Terwijl hij zich uitdrukt in zijn lange, kronkelende zinnen, vol apocalyps maar zonder punten, zegt hij dat het een schok is als hij ‘het vreselijke verhaal onthult van deze nieuwe engelen die voor mij staan, het verhaal dat het offers zijn, offers: en niet voor ons, maar vanwege ons, voor ieder van ons, vanwege ieder van ons, engelen zonder vleugels en engelen zonder boodschap, en ondertussen wetende dat er oorlog is, oorlog en alleen maar oorlog, oorlog in de natuur, oorlog in de samenleving, en deze oorlog gebeurt niet alleen met wapens, niet alleen met marteling, niet alleen met vernietiging: zeker, dit is het ene uiteinde van de schaal, maar deze oorlog verloopt ook in omgekeerde richting, omdat slechts één slecht woord genoeg is.
Toen Nobelprijsrechters in oktober de prijs voor Krasznahorkai bekendmaakten, beschreven ze de 71-jarige als ‘een groot episch schrijver’ wiens werk ‘wordt gekenmerkt door absurdisme en groteske overdaad.’
“Krasznahorkai’s werk kan gezien worden als onderdeel van een Midden-Europese traditie”, aldus de Nobelprijsorganisatie. “Belangrijke kenmerken zijn pessimisme en apocalyps, maar ook humor en onvoorspelbaarheid.”
Zijn romans omvatten ‘Satantango’, ‘De melancholie van het verzet’, ‘Oorlog en oorlog’, ‘De terugkeer van baron Wenckheim’ en ‘Herscht 07769’.
De winnaar van vorig jaar was een Zuid-Koreaanse auteur Han Kang. De winnaar van 2023 was de Noorse schrijver Jon Fosse, wiens werk een epos van zeven boeken omvat dat uit één enkele zin bestaat.
Ondertussen zei de directeur van het Noorse Nobelinstituut, Kristian Harpviken, zaterdag dat de Venezolaanse winnaar van de Vredesprijs en oppositieleider Maria Corina Machado hij komt deze week naar Oslo om de prijs persoonlijk in ontvangst te nemen.
De 58-jarige winnaar van haar strijd voor een democratische transitie in het Zuid-Amerikaanse land zit ondergedoken en is sinds januari niet meer in het openbaar gezien.
Harpviken vertelde de Noorse publieke omroep NRK dat van Machado werd verwacht dat hij de prijs woensdag persoonlijk in ontvangst zou nemen.
“Ik heb gisteravond met de winnaar van de Vredesprijs gesproken en zij komt naar Oslo”, zei Harpviken volgens NRK.
De uitreikingen van de Nobelprijs zullen plaatsvinden op woensdag 10 december, de verjaardag van de dood van oprichter Alfred Nobel in 1896. De uitreiking van de Vredesprijs zal plaatsvinden in Oslo en de andere ceremonies in Stockholm.
