NAPELS, Italië — Ten slotte ligt de rechtvaardiging binnen handbereik voor een Oscar-winnende componist die heeft geprobeerd aan te tonen dat hij net zo goed in staat is om grote Italiaanse theaters tot leven te brengen als ruwe Hollywood-films.
Vrijdagavond staat het Teatro San Carlo in Napels op het podium Ennio Morricone enige werk, “Partenope”, drie decennia na de samenstelling ervan. Het is geïnspireerd door de mythische zeemeermin die zichzelf verdronk nadat ze Odysseus niet had kunnen betoveren, haar lichaam aanspoelde en het een nederzetting werd die zich in de loop van millennia ontwikkelde tot de kuststad Napels.
Toen Morricone in 1995 ‘Partenope’ schreef, was hij al de wereldberoemde maker van het Spaghetti Western-thema ‘The Good, the Bad and the Ugly’ en beklijvende soundtracks voor epische films als ‘The Untouchables’ en ‘Once Upon a Time in America’.
Hij won in 2007 een Oscar voor zijn hele leven, maar zijn composities hebben nooit weerklank gevonden in de heilige zalen van operahuizen, die in zijn thuisland als het hoogste muziekniveau worden beschouwd. Tot zijn grote ergernis heeft Partenope tientallen jaren lang stof verzameld; Morricone stierf zonder het te hebben zien optreden.
“Uiteindelijk las hij het als een teken van het lot dat hij zijn debuut in de operawereld niet zou maken”, zei Alessandro De Rosa, een nauwe medewerker en co-auteur van Morricone’s autobiografie, in een interview. “Ik ben er zeker van dat als hij nu had geleefd, hij de uitdaging zou zijn aangegaan en onvermoeibaar met het orkest en de dirigent zou hebben gepraat, als een kleine jongen.”
Regisseur Vanessa Beecroft en dirigent Riccardo Frizza moesten een visionair werk navigeren zonder het voordeel van die aantekeningen.
“Het zou geweldig zijn geweest om met Morricone te kunnen praten over zijn muzikale keuzes… maar we moesten ze begrijpen op basis van wat hij ons naliet en proberen ze op de beste manier te interpreteren”, zei Frizza.
Hij koos er bijvoorbeeld voor om in dit orkest geen violen te gebruiken, maar de voorkeur te geven aan fluiten, harpen en hoorns, die voorkomen in de Griekse mythologie, legde Frizza uit.
“Dan zijn er de moderne instrumenten, veel percussie, met de Napolitaanse klanken verzorgd door tamboerijnen en putipu”, voegde hij eraan toe, verwijzend naar een wrijvingstrommel die in lokale volksmuziek wordt gebruikt.
Donderdagavond was het San Carlo Theater vol verwachting voor de open repetitie van de Napolitanen. De gratis kaartjes waren binnen enkele uren uitverkocht.
“Het wachten heeft zo lang geduurd, daarom zijn we hier vandaag”, zei Alfonso Ieneroso van middelbare leeftijd, terwijl hij het theater binnenkwam.
Waarvan de legendarische Partenope deel uitmaakt Napolitaanse cultuurmet traditie die suggereert dat zijn stem de blijvende geest van de stad vertegenwoordigt. De oorspronkelijke Griekse nederzetting is naar haar vernoemd. Ze wordt afgebeeld in monumenten zoals de Zeemeerminfontein, een fontein die een van de symbolen van de stad is geworden. Jonge kinderen uit de hele Golf van Napels, die in de schaduw van de Vesuvius wonen, leren de legende van Partenope van hun ouders.
En net als het werk van Morricone is Napels zelf tientallen jaren onderdrukt en verwaarloosd, maar beleeft het een wedergeboorte: de VN hebben hun verantwoordelijkheid erkend. pizzabakkers als immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid; Het stond op de lijsten van buitenlandse media met bestemmingen die je gezien moet hebben; De Napolitaanse romans van Elena Ferrante waren dat wel Veelgeprezen bestsellers dat werd een HBO-serie; en zijn voetbalteam in 2023 nam de trofee van de nationale topreeks mee naar huis voor de eerste keer sinds Maradona in de jaren 80 speelde – Dan mei opnieuw gewonnen.
Napels viert dit jaar ook zijn 2500ste verjaardag en de opera van Morricone markeert het hoogtepunt van de festiviteiten. De hoofdpersoon van zijn bewerking is een vrouw die, na de dood van haar man en de scheiding van haar beste vriendin, de troost weigert te transformeren in een verre constellatie. In plaats daarvan vraagt ze de goden haar toe te staan haar vleugels uit te slaan langs de golf waarop een onsterfelijke stad zal verrijzen.
De productie onderzoekt het verband tussen de oude legende en de identiteit van de moderne stad, terwijl twee sopranen tegelijkertijd Partenope belichamen en de dubbele aard van lichaam en mythe weerspiegelen.
Morricone componeerde de opera in één bedrijf oorspronkelijk – gratis – ter begeleiding van een libretto van de auteurs Guido Barbieri en Sandro Cappelletto voor een klein festival in Positano, net ten zuiden van Napels aan de Amalfikust. Maar zo was het niet: het festival mislukte en Partenope werd aan de kant gezet.
Er zijn verschillende pogingen geweest om hun werk nieuw leven in te blazen, waaronder één tussen 1998 en 2000 met het Teatro Massimo in Palermo. Maar dat project liep uiteindelijk vast omdat er geen directeur kon worden gevonden.
“In die jaren had Morricone de kwelling dat hij niet werd geaccepteerd als componist van wat hij ‘absolute muziek’ noemde, omdat hij werd geïdentificeerd met zijn soundtracks voor populaire films”, zei Barbieri, een van de auteurs van het libretto, in een interview. Cappelletto zei dat Morricone in een gesprek met de twee auteurs in 2017, drie jaar voor zijn dood, “vrede” leek te hebben met zijn muzikale carrière.
Partenope heeft door de eeuwen heen verschillende producties geïnspireerd, waaronder werken van de beroemde componisten George Frideric Handel en Antonio Vivaldi in de 18e eeuw, en een film uit 2024 van de Oscar-winnende regisseur Paolo Sorrentino. Morricone’s werk komt eindelijk tot leven en hij sluit zich bij hen aan.
“Het was een groot genoegen om naar de muziek van Morricone te luisteren, de ware hoofdpersoon van deze opera”, zei de 26-jarige Giovanni Capuano, een filmstudent, na de repetitie van donderdag. “Zijn geest keerde terug en betoverde ons.”
___
Zampano rapporteerde vanuit Rome.
