Recensie ‘Leg je ziel in je hand en loop’: een Palestijnse dichter brengt hoop

Er zullen uitvoerige verhalen worden verteld over wat de Gazanen de afgelopen twee jaar hebben doorstaan, en films zullen deel uitmaken van deze ontzorging. Dit voorjaar geloofde de Iraanse filmmaker Sepideh Farsi dat ze een uniek en waardig portret van de ervaring van een Palestijnse vrouw zou onthullen toen het filmfestival van Cannes haar documentaire ‘Put Your Soul on Your Hand and Walk’ accepteerde, waarin haar jaar van levendige videochats met de positief ingestelde 25-jarige fotojournalist en dichter Fatma Hassona te zien waren. De dag na het nieuws in Cannes werden Hassona en zijn gezin gedood door een Israëlische raket.

Het is niet ongehoord dat een voltooide film van de ene op de andere dag iets heel anders wordt. Maar wat stilletjes wonderbaarlijk is aan ‘Put Your Soul in Your Hand and Walk’, gezien het extra tragische gewicht ervan, is wat de kracht van Hassona’s persoonlijkheid en Farsi’s filmische keuzes nog steeds weten te doen: spreken over wat onuitsprekelijk mooi is in ons menselijke vermogen tot hoop en verbinding.

In zijn openingsverhaal legt Farsi uit hoe hij op zoek was naar een manier om Gaza te begrijpen buiten de berichtgeving in de media om. Fysiek bleek dit onmogelijk, maar via een bevriende vluchteling werd ze in april 2024 in contact gebracht met Hassona. In hun eerste videogesprek, dat Farsi, toen in Caïro, opnam met een aparte smartphone, verdrijft Hassona’s stralende gezicht onmiddellijk elk idee dat alle Palestijnen in een verslagen staat moeten leven te midden van meedogenloze bombardementen. Op de vraag hoe ze zich voelt, zegt Hassona – die de dag ervoor net getuige was geweest van een enorme explosie –: “Ik ben trots.” Met natuurlijke lichtheid verzekert hij Farsi dat ze hun leven zullen blijven leiden en zullen blijven lachen, dat ze “bijzondere mensen” zijn. Hij weet dat elke dag betekent dat je er niet actief aan moet wennen. De titel van de documentaire is Hassona’s beschrijving van wat ze doet als ze het huis verlaat.

Je gelooft haar. Die glimlach met een hoog wattage wordt geregistreerd als wat het tegenovergestelde van een bom is. Maar het is ook gemakkelijk om Farsi’s diepgewortelde cynisme over de stand van zaken te zien, nadat ze in de jaren na de islamitische revolutie van haar land als tienerdissident gevangen zat en nu in ballingschap is. In zijn voice-over beschrijft Farsi dat hij Hassona ontmoette als een spiegel waarin hij besefte “hoezeer onze levens worden beïnvloed door muren en oorlogen.”

Farsi is aanwezig op veel van Hassona’s foto’s. De beelden van het dagelijks leven te midden van verwoestingen en puin – kinderen, fietsers, arbeiders, wasgoed dat op de bovenste verdiepingen van een halfverwoest gebouw aan het drogen is – verwijzen naar een onuitblusbare vlam die een doodscampagne voert.

Hoewel Farsi weet hoe hij om details over zijn leven in Gaza moet vragen, is de sfeer niet die van interviews die worden afgenomen om een ​​film te maken, maar een oprechte nieuwsgierigheid en warmte, waarbij de eb en vloed van echte interactie waar mogelijk wordt vastgelegd. Ondertussen kunnen oorlog, politiek en leiderschapsfalen worden opgevangen in korte nieuwsintermezzo’s die op de Farsi-televisie worden uitgezonden. Maar ze worden altijd afgekapt, alsof ze willen zeggen: ik hoor liever mijn vriend die het meemaakt.

Hassona’s gezicht wordt ons zo bekend dat we kunnen zien wanneer haar opgewekte karakter moeilijk te handhaven is. Maar zijn energie en hoop lijken nooit onuitputtelijke bronnen te zijn. “Ik wil ergens normaal zijn!” flapt ze eruit in een van hun laatste gesprekken, bijna alsof ze een muzikale hoofdrolspeler is die op het punt staat een liedje te zingen. Maar Hassona kreeg nooit meer dan het eerste bedrijf.

Het Farsi tekent het einde niet: slechts een slecht geformuleerde tekst na het zien van hun laatste gesprek, gevolgd door een video die Hassona had opgenomen terwijl hij door zijn verwoeste stad liep, op de een of andere manier geworteld in een tastbare en onsterfelijke alledaagsheid. Je zult een verlies voelen, maar het nabeeld van het geloof van deze bijzondere vrouw in het vinden van het licht zal branden.