Het is een waarheid die universeel wordt erkend dat, hoewel 2025 ons meer dan ons deel van de verschrikkingen heeft gebracht, het voor Janeites – toegewijden van Jane Austen – een jaar lang de gelegenheid heeft geboden om de 250ste verjaardag van de grote auteur te vieren.
Bij een dergelijk evenement, op een ijskoude nacht in New York City, kwamen ongeveer 150 zelfbenoemde Austen-nerds bijeen in de zeldzame boekenkamer van het iconische Boekhandel Strand nippen aan Pemberley-thee en smullen van scones bedekt met aardbeienjam, terwijl ze weetjes uitwisselen over hun literaire idool. Enkele aanwezigen, waaronder Strandpersoneelverkleed als regalia uit het Regency-tijdperk: vrouwen in jurken met een imperiumtaille, met evenementenregisseur Walker Iverson dromerig in een opgeblazen, op Mr. Darcy geïnspireerd shirt dat hij op Amazon had gevonden en verkocht als onderdeel van een piratenkostuum. Romanschrijvers Jennifer Egan, Adel Waldmann EN Brandon Taylor betrad vervolgens het podium om gezamenlijk na te denken over de blijvende erfenis van Austen en te beslissen welke van haar romans – “Sense and Sensibility”, “Pride and Prejudice”, “Mansfield Park”, “Emma”, “Northanger Abbey” of “Persuasion”.“- het zou absoluut ieders favoriet moeten zijn. Verrassend genoeg heeft geen van de drie aanspraak gemaakt op Austens bekendste roman, ‘Pride and Prejudice’, terwijl de donkere paardkandidaat ‘Mansfield Park’ — Austens derde roman, veel minder schitterend en zelfs duister, leek de overhand te krijgen. Na het gesprek namen de toeschouwers deel aan een levendig trivia-spel over Jane Austen, waarbij duidelijk werd dat iedereen in de zaal zijn huiswerk had gedaan. Voorbeeldvraag: Met wie heeft Isabella Thorpe in “Northanger Abbey” een affaire? A) Frederik Tilney; B) Charles Bingley; of C) Silas Marner? (Lees tot het einde voor het antwoord.)
Auteurs Adelle Waldman, Brandon Taylor en Jennifer Egan op de Strand Bookstore Tea Party in New York City om de 250ste verjaardag van Jane Austen te vieren.
(Oude boeken)
Egan, Waldman en Taylor kregen samen met Sandra Cisneros, Nicola Yoon en Lauren Groff de opdracht van uitgever Vintage om nieuwe inleidingen te schrijven voor de zes titels die zijn bijgewerkt en herdrukt. De uitverkochte bijeenkomst in The Strand was een van de zes theekransjes die de uitgever door het hele land organiseerde ter herdenking van Austens halve eeuwfeest. Een andere goed bezochte bijeenkomst werd eerder deze maand gehouden in de Ripped Bodice-boekwinkel in Culver City, waar suikerkoekjes, speciaal gebakken door de plaatselijke bakker Nicolette Buenrostro van Dottie’s House of Sweets, verschillende Austen-boekomslagen afbeeldden. En de thee vloeide.
Portret van Jane Austen. Gravure, 1870.
(Getty Images/Universele afbeeldingen)
De Strand-assemblage, een intieme bijeenkomst tussen planken met in leer gebonden eerste edities in een ruimte waar vaak bruiloften plaatsvinden, trok mensen van alle leeftijden aan, vooral van de vrouwelijke soort. Onder de jongsten in het publiek bevond zich Mathilda, een leerling uit de vijfde klas, die onlangs ‘Emma’ las en sindsdien een fervent fan van de auteur is geworden. Op TikTok is #JaneAusten meer dan 200 miljoen keer bekeken, waarvan een groot deel Gen Z en jonger, maar toen haar werd gevraagd of Mathilda Austen daar ontdekte, leek ze enigszins beledigd door de associatie en antwoordde ze met een vernietigend ‘nee’. ‘Ik zit niet op sociale media’, kondigde hij beleefd aan. Nadat ze ‘Little Women’ van Louisa May Alcott had gelezen, legde ze uit, wilde ze meer ‘ouderwetse’ verhalen die zich op meisjes en vrouwen concentreerden. Volgens haar ontbreekt het in de hedendaagse literatuur aan dit soort verhalen, waarvan de karakters de voorkeur geven aan jongens en mannen. Terwijl ze onderzoek deed naar een ander boek van een 19e-eeuwse auteur, trok een exemplaar van “Emma”, tentoongesteld in een plaatselijke boekwinkel, haar aandacht en pakte ze het op. Er wordt een nieuwe Janeite geboren.
(S&S Boeken/Marysue Rucci)
Jane Austen, die door velen wordt beschouwd als de schepper van de moderne roman, werd op 16 december 1775 in Steventon, Engeland, geboren als zevende van acht kinderen. Zijn vader was rector van twee parochies en leidde een jongensschool om het schamele inkomen van het gezin aan te vullen. Volgens hem eindigde de formele opleiding van Austen op 11-jarige leeftijd, maar was haar familiecultuur ‘duidelijk literair’. Rebecca Romneyauteur van “Jane Austen’s Shelf: een zoektocht van een zeldzame boekenverzamelaar naar de vrouwelijke schrijvers die een legende hebben gevormd. Romney schrijft dat de Austens “een vriendelijke familie waren – hogere klasse maar zonder titel.” De familie las en herlas vaak samen boeken, waaronder ‘Evelina’ van Frances Burney, wiens werk een enorme invloed zou hebben op Austens schrijven, net als onbezongen literaire voorgangers als Ann Radcliffe, Charlotte Lennox, Maria Edgeworth en anderen wier werk grotendeels uit de moderne schappen is verdwenen en historisch door critici is afgewezen.
Austen kon het zich niet veroorloven zelf veel boeken te kopen, maar ze had toegang tot plaatselijke ‘circulerende bibliotheken’ en behoorde tot een plaatselijke boekenclub waarvan de leden de kosten van een boek verdeelden en het onder elkaar deelden. De familie Austen genoot ook van theater en toneel en schreef zelfs thuis veel toneelstukken samen. Volgens Romney schreef het grootste deel van de familie, of het nu poëzie, preken, toneelstukken of fictie waren.
Austen begon als kind te schrijven, en haar “juvenilia”, zo meldt Romney, “toont plezier in parodie”, een kenmerk dat haar latere werk zou inspireren. Tijdens haar leven – Austen stierf op 41-jarige leeftijd – publiceerde ze vier van haar romans, allemaal anoniem, omdat de sociale conventies van die tijd vrouwen van een bepaalde klasse ontmoedigden om geld te verdienen door middel van handel of op welke manier dan ook bekendheid te zoeken. Hij had echter een groot vertrouwen in zijn eigen literaire stem. Romney zegt dat toen iemand haar bijvoorbeeld adviseerde een historische roman te schrijven, zij antwoordde: ‘Nee, ik moet mijn stijl behouden en mijn eigen weg gaan.’ Na haar dood zorgde haar broer Henry ervoor dat haar twee overgebleven romans, ‘Northanger Abbey’ en ‘Persuasion’, onder haar naam zouden worden gepubliceerd, en een begeleidende biografische notitie noemde haar expliciet de auteur van alle zes fictiewerken die eerder waren gecrediteerd: ‘By a Lady.’
Auteur Rebecca Romney
(Donnamaria R. Jones)
Meer dan 200 jaar later resoneren de romans van Austen niet alleen nog steeds, maar vormen ze ook een industrie op zich, die honderden aanpassingen in alle genres inspireert, waaronder 2025 PBS-serie “Miss Austen,” gericht op Jane’s zus en vertrouwelinge Cassandra, en een nieuwe filmversie van “Sense and Sensibility”, met Daisy Edgar-Jones als Elinor en Esme Creed-Miles als Marianne, gepland voor release in september 2026. Er zijn ook door Austen geïnspireerde online rollenspellen geweest, zoals het inmiddels ter ziele gegane “Ever, Jane”, evenals een 2D-platformspel waarin Austen een pen gebruikt om schurken te bevechten, gebaseerd op personages uit haar verschillende romans. En voor horrorminnende Austen-fans is het er altijd “Trots en vooroordeel en zombies”, een mash-uproman uit 2009 van Seth Grahame-Smith met een fictieve zombieplaag die zich afspeelt in het Regency-tijdperk.
Wat verklaart de voortdurende relevantie van Jane Austen? Sommigen schrijven dit toe aan de rol van Austen bij de introductie van romantische komedie en het perfectioneren van het ‘huwelijksplot’ in haar verkeringsromans. Ze is een briljante woordenmaker, die een transformerend effect heeft gehad in de literatuur door de focus naar binnen te verleggen door indirecte spraak te gebruiken om de innerlijke gedachten van een personage te combineren met de stem van de verteller. De psychologische complexiteit die hij bereikte, maakte de weg vrij voor toekomstige schrijvers als Virginia Woolf, George Eliot en James Joyce.
Ondanks dat ze uit de 18e eeuw komen, zijn de heldinnen van Austen uniek in de manier waarop ze worstelen met wie ze zijn en met een groeiend besef van hoe ze zich voelen, in tegenstelling tot wat anderen hen vertellen te voelen, wat enorm resoneert met hedendaagse lezers. Romney legt het als volgt uit: ‘Austens romans moedigen lezen en herlezen aan, evenals contemplatie. Het geeft gewone vrouwen het gevoel dat wij de hoofdpersonen in ons eigen verhaal zijn. Het formaliseert het en geeft ons een reden om het te geloven.’
Nu het einde van 2025 nadert, is er minstens één voorspelling die met vertrouwen kan worden gedaan: onze liefdesrelatie met Jane Austen vertoont geen tekenen van afname.
(Antwoord: Frederick Tilney)
Haber is schrijver, redacteur en redactioneel strateeg. Ze was directeur van Oprah’s Book Club en boekredacteur voor Oh, het tijdschrift Oprah.
