Voor veel mensen brengt de naam Tim Curry zijn iconische vertolking van Dr. Frank N. Furter naar voren De Rocky Horror-fotografieshowzijn sluwe butler Spoor, of misschien de hooghartige portier Alleen thuis 2. Maar voor mensen die 35 jaar geleden volwassen werden, werd Curry het onderwerp van nachtmerries als Pennywise, de dansende clown, in de ABC-miniserie uit 1990. Hetgebaseerd op de Doorstop-roman van Stephen King. Er is altijd iets verontrustends aan clowns geweest, maar Curry heeft onze angsten gekristalliseerd met een optreden dat een generatie bioscoopbezoekers traumatiseerde en de gouden standaard zette voor alle kwade clowns die nog zouden komen, inclusief Bill Skarsgårds latere moderne versie van Pennywise. Het film.
De miniserie is in veel opzichten succesvol – er zijn verschillende huiveringwekkende sequenties – maar lijdt ook onder zijn televisie-oorsprong, die om de vijftien minuten reclameblokken verplichtte. Noodgedwongen hebben scenarioschrijver Lawrence D. Cohen en co-schrijver/regisseur Tommy Lee Wallace een groot deel van het verhaal gestroomlijnd en de parallelle tijdlijnen van het boek, waarin een groep vrienden de confrontatie aangaan met een eeuwenoude kwaadaardige entiteit in de riolen van Derry, Maine, eerst als kinderen en dan weer als volwassenen, in twee helften in de loop van twee nachten. Het acteerwerk van zowel de kinder- als de volwassen acteurs is ongelijkmatig, evenals sommige visuele effecten. Maar Tim Curry’s vertolking van Pennywise blijft opvallen.
Dankzij zijn schandalige debuut in Rotsachtige horrorevenals zijn gestileerde werk in SpoorCurry had een reputatie als komisch acteur, zelfs nadat hij de duivelse Lord of Darkness speelde in de cultklassieker van Ridley Scott uit 1985. Legende. Maar misschien was het de combinatie van dreiging en onderliggende humor van de acteur, een deel van zijn personages dat teruggaat tot Frank N. Furter, die Tommy Lee Wallace ervan overtuigde dat Curry de juiste keuze was voor Pennywise, zelfs toen acteurs als Harvey Fierstein, Roddy McDowall, Malcolm McDowell en zelfs shockrocker Alice Cooper in aanmerking werden genomen.
Volgens de Cleveland-kliniekcoulrofobie – de angst voor clowns – komt vaak voort uit de manier waarop clownmake-up de gelaatstrekken van de acteur vervormt, zijn ware gezicht en emoties verbergt en gevoelens van ongemak en wantrouwen creëert. Het is dus geen verrassing dat clowns sinds het begin van de cinema een verontrustend onderdeel zijn geweest van filmentertainment, van Lon Chaney’s beschadigde ex-wetenschapper in Degene die geslagen wordt (1924) tot Jack Nicholsons Joker Batman (1989).
Voor sommige kijkers is hun jeugd misschien verpest, maar deze kinderen hebben een nog ergere tijd gehad.
abc
Maar toch Curry’s optreden als Pennywise – en het feit dat een groot aantal mensen, inclusief kinderen, toekeken Het toen het in première ging, bracht het het enge potentieel van de popcultuurclown naar een nieuw niveau. “De uitbeelding van clowns ging van ‘Ja, we zullen waarschijnlijk clowns hebben voor het verjaardagsfeestje van kleine Johnny’ naar… waarschijnlijk niet”, zegt Tony Dakota, die in de miniserie verscheen als de gedoemde Georgie Denbrough, in de documentaire Pennywise: het verhaal ervan. Curry vult in dezelfde documentaire aan: “Veel mensen vertelden mij dat Het hun kindertijd vergiftigd.”
Wat Curry’s Pennywise zo schokkend maakte, was zijn gemak. In de Het In de film is het optreden van Bill Skarsgård weliswaar fantastisch, maar visueel donkerder, sjofeler en vreemder (weet je nog dat dwalende oog?) met een hoge, fluisterende stem die griezeligheid uitstraalt. Curry’s clown is vrolijk gekleed en ziet er menselijker uit, en zijn stem is die van een komiek uit de Borscht Belt van de Bronx. “Tim Curry slaagde erin de humor vast te leggen die een clown kan brengen”, zegt Chris Eastman, die Belch Huggins speelde, in De geschiedenis ervan. “En toen kon ik dat veranderen en deze prachtige, kwaadaardige slechterik zijn die je zo zou opeten.”
Curry’s Pennywise had een donkere en angstaanjagende speelsheid.
abc
Wanneer Het Het is pas tien jaar geleden dat John Wayne Gacy, die als clown op kinderfeestjes optrad, werd veroordeeld voor het vermoorden van minstens 33 mensen, waardoor de reputatie van een beroep dat ooit meer bekend stond als onschuldige circusartiesten of presentatoren van kindershows als Bozo the Clown, verder werd aangetast. Toen Pennywise via Curry’s naar netwerk-tv kwam meestal geïmproviseerd karakterisering waren de psyches van zowel jong als oud klaar om, zoals de acteur het uitdrukte, ‘vergiftigd’ te worden door de oude kwaadaardige entiteit met een geschilderd gezicht en een handvol ballonnen.
De invloed van Curry’s kwaadaardige clown leeft 35 jaar later voort, niet alleen in de versie op groot scherm Hetmaar in de hele reeks moorddadige, spottende harlekijnen die sindsdien zijn gevolgd, waaronder Captain Spaulding in Rob Zombie’s Het huis van 1000 lijken (2001), de Clöyne in het regiedebuut van Jon Watts, Clown (2014) en natuurlijk Art the Clown in de recente versie Angstaanjagend trilogie. Curry zelf heeft op poëtische wijze de verontrustende aard van zijn wellustige, steigerende nar vastgelegd – en misschien wel alle kwaadaardige clowns die hem volgden – in een interview uit 1990 met het tijdschrift Fangoriazeggende: “Ik denk aan hem als een glimlach die slecht is geworden.”
