De grootste horrortrend van 2025 is een regressieve stap terug

Is er iets enger dan een naakte oude vrouw?

Het is u wellicht de afgelopen jaren opgevallen dit idee opkomend ALS een lopende grap onder horrorfans bekritiseren ze films waarin oudere vrouwen als weerzinwekkende monsters worden afgeschilderd. Het is geen nieuw concept. Enge oude dames worden al meer dan 700 jaar in een of andere vorm geromantiseerd (toen een Hans en Grietje-achtig verhaal zijn eerste ritje gemaakt in de Baltische regio). Films hebben dit idee ook lange tijd uitgebuit, vooral in de jaren zestig en zeventig, toen een subgenre dat bekend staat als heksenploitatie (ook bekend als ‘psycho biddy’-horror) blies de carrières van verschillende klassieke Hollywood-sterren nieuw leven in. Actrices als Joan Crawford, Bette Davis en Shelley Winters kregen geen conventionele hoofdrollen meer aangeboden. In plaats daarvan begonnen horrorfilmers hen af ​​te schilderen als schurken (en soms als slachtoffers), in verhalen over giftige familierelaties en misdaden uit hartstocht. Ze speelden onstabiele vrijsters en gewelddadige oude vrouwen en speelden in een aantal goedkope thrillers zoals Wat er ook met Baby Jane is gebeurd, Stil… Stil, lieve CharlotteEN De oppas.

Gezien de overlap tussen de leeftijds- en beeldgeobsedeerde aard van de huidige popcultuur, waarbij Botox en Ozempic mainstream worden, is het geen verrassing dat heksenhorror een comeback maakt. Tot nu toe zeggen de resulterende films echter niets bijzonder inzichtelijks over de ervaring van het ouder zijn. Vaker gebruiken ze ouder wordende lichamen alleen maar om walging op te wekken. Coralie Fargeat ook De substantieeen satire op de onbereikbare schoonheidsnormen van Hollywood, moeite gehad om te leveren elk samenhangend sociaal commentaar, gehinderd door tegenstrijdige wereldopbouwende en loerende beelden van de transformatie van de heldin in een decadente oude vrouw.

In de voetsporen treden van De substantie en de slasher-film van Ti West X – waardoor Mia Goth een volledige lichaamsprothese kreeg om de ouder wordende, oversekste schurk Pearl te spelen – bracht 2025 ons twee spraakmakende riffs over hagsploitation. Deze films zijn geïnspireerd op vintage psychopaatklassiekers en tonen contrasterende pogingen om het genre vooruit te helpen, ook al gaat het gebukt onder een verleden van uitbuiting.

Bij de gebroeders Philippou Breng haar terugSally Hawkins speelt een rouwende moeder die drie geadopteerde kinderen kwelt terwijl ze probeert haar overleden dochter weer tot leven te wekken, waarbij ze teruggrijpt op de psychologische wortels van het genre. En in Zach Creggers’ WapensAmy Madigan speelt een beslist middeleeuwse stijl van heks: een irritante, bizar uitziende oude vrouw die mind control gebruikt om op kinderen te jagen. Beide regisseurs balanceren een publieksvriendelijke shockwaarde met scherpe karakterisering, maar hun films verschillen in hun verwilderde zelfbewustzijn. Terwijl de gebroeders Philippou een bewuste poging doen om het genre te moderniseren, heeft Creggers kwade tovenaar meer regressieve ondertonen – en leunt hij op het idee dat een verouderd uiterlijk inherent slecht is.

De Cringey Crones van Zach Cregger

Indie-lieveling Zach Cregger heeft duidelijk een voorliefde voor dit soort heksenrollen, nadat hij er in zijn vorige film ook een had gespeeld. Barbaar (2022) e Wapens (2025) beginnen beide als duister-komische thrillers voordat ze een abrupte toonverandering maken en halverwege een gekke slechterik introduceren. In Barbaardat personage was The Mother (gespeeld door Matthew Patrick Davis met protheses van top tot teen), een naakte Gollum-achtige vrouw met vezelig haar, rotte tanden en hangende borsten, die de volwassen hoofdrolspelers van de film ontvoert en dwangvoeding geeft.

Uitbreiding Barbaarcynische humor en gedurfde plotwendingen, Wapens is een duister verhaal over een klas kinderen die spoorloos verdwijnen, wat aanleiding geeft tot een pijnlijke reactie tegen hun lerares Justine (Julia Garner). Cregger presenteert haar als het slachtoffer van een metaforische heksenjacht, waardoor de paranoïde spanning toeneemt voordat Gladys wordt onthuld als een letterlijke heks van de oude school – een andere slechterik, zoals The Mother, die een grotesk fysiek contrast biedt met een jonge vrouwelijke hoofdrolspeler.

Gladys, gespeeld door de 75-jarige Amy Madigan, is opdringerig en manipulatief en installeert zichzelf in het huis van een vreemde door zich voor te doen als een ver familielid. Hij valt op tussen een groep buitenwijken en is een dreigende karikatuur, die zijn zieke lichaam vermomt met uitgesmeerde lippenstift en een smerige pruik: een blik direct geïnspireerd door de klassieke aangrenzende hagploitatie, Wat er ook met Baby Jane is gebeurd.

Daaronder benadrukt haar ‘natuurlijke’ make-up leeftijd en ziekte: een gerimpelde huid, geen wenkbrauwen, hangende oorlellen en een kale muts met vezelige lokken die wijzen op uitgebreid haarverlies. Of ze nu gekleed is of niet, haar slechtheid komt tot uiting in haar onvermogen om zich te conformeren aan de conventionele vrouwelijke schoonheid. Als bovennatuurlijk roofdier dat overleeft door de levenskracht uit jonge slachtoffers te halen, is ze een prestigieuze versie van de heksen van Hocus Pocus.

Het hele uiterlijk van Gladys is bedoeld om ons bang te maken, maar wat we in werkelijkheid zien is een relatief plausibele afbeelding van een oudere vrouw in slechte gezondheid. Een gerimpelde huid en dunner wordend haar zijn eigenlijk geen teken van monsterlijke onmenselijkheid, en het is veelzeggend dat Ti West en Zach Cregger zich op hun gemak voelden bij het gebruik van dit lichaamstype voor een walgelijke angst.

Na het benadrukken van het onrecht van degenen die Justine tot zondebok maken, eindigt de film met een amusant tegengestelde conclusie. Het is niet zo dat heksenjachten per definitie slecht zijn; het is alleen dat de gemeenschap van Justine de heks ten onrechte heeft geïdentificeerd. Als ze zich in plaats daarvan op de vreemd uitziende oude meid hadden gericht, was het misschien wel gelukt.

Breng haar terugDe klassieke Hagsploitation-aanpak

Het gaat ook over een gewelddadige, kwaadaardige vrouw die kinderen in een huiselijke omgeving opsluit, Breng haar terug biedt een andere kijk op hagsploitatie. De gebroeders Philippou expliciet beschrijf de film als psycho-biddy-horror, waarbij Sally Hawkins wordt vergeleken met Bette Davis. Toch is de slechtheid van haar karakter niet geworteld in haar leeftijd of geslacht: het draait allemaal om haar gedrag en hoe ze moederlijke macht uitoefent. (Ook is de drempel voor de oude status sinds de jaren zestig verschoven. Hawkins is slechts vijf of zes jaar jonger dan Bette Davis in Wat er ook met Baby Jane is gebeurdmaar in 2025 zouden we haar zeker niet als een oude dame classificeren.)

In navolging van de thema’s van gaslighting De oppas (1965) – een Britse hagsploitation-film over een moorddadig conflict tussen een oudere oppas (ook Bette Davis) en een 10-jarige jongen – Breng haar terug combineert psychodrama met bovennatuurlijke horror. Het bevat behoorlijk verontrustende bloedvergieten, maar de engste momenten hebben meer te maken met de machtsdynamiek tussen het personage van Sally Hawkins, Laura, en haar twee geadopteerde tienerkinderen.

Wanneer de weesbroers en zussen Andy en Piper voor het eerst op haar afgelegen landgoed aankomen, is Laura blij Piper te verwelkomen, die toevallig blind is, net als Laura’s overleden dochter Cathy. Ondertussen wordt Andy koeler onthaald. De komende dagen raakt Laura bevriend met Piper terwijl ze Andy in het geheim kwelt: ze dwingt hem het lijk van zijn vader te kussen tijdens een begrafenis met open kist, maakt hem dronken zodat hij kwetsbare geheimen onthult, en laat hem denken dat ze in bed plast. Op de achtergrond van dit gewelddadige machtsspel ligt een derde zoon die bekend staat als Oliver, een stomme en eenzame jongen die Laura heeft ontvoerd om te gebruiken in een occult ritueel. Laura gebruikt Oliver als gastheer voor een demonische entiteit, die zogenaamd de geest van haar dochter tot leven zal wekken en deze in Piper’s lichaam zal implanteren.

Gek geworden door verdriet, vertegenwoordigt Laura een vorm van kwaad die heel anders is dan die van Wapens‘ Gladys, een onmenselijk roofdier dat plezier beleeft aan haar slechte daden. Ook Laura lijkt, bij gebrek aan een beter woord, normaal. De film presenteert Sally Hawkins als een ietwat excentrieke moeder van middelbare leeftijd en doet geen poging om verbanden te leggen tussen haar uiterlijk en haar daden. In plaats daarvan komt Laura’s kwaad voort uit haar moederlijke macht: het manipuleren en uiteindelijk transformeren van kinderen.

Wachten op de Neo-Hagsploitation-beweging

Deze twee films bieden uiteenlopende benaderingen van hagsploitation en suggereren dat het genre met verschillende overlappende problemen wordt geconfronteerd. Natuurlijk schuilt er inherente banaliteit en vrouwenhaat in het omschrijven van de lichamen van oudere vrouwen als angstaanjagend en/of grappig. Dan is er de kwestie van casten. Leidt de heropleving van de hagsploitation tot meer rollen voor oudere actrices zoals in de jaren zestig?

Breng haar terug is gebaseerd op klassieke hagsploitation-clichés, maar heeft een vrouw van in de veertig als hoofdrolspeler. In de tussentijd Wapens het geeft een leuke slechterikrol aan een 75-jarige actrice, maar speelt in op seksistische en ageistische thema’s. En beide volgen een reeks films waarin protheses werden gebruikt om hun oude schurken er zo oud (en daarom eng) mogelijk uit te laten zien.

Tot nu toe hebben we geen neo-hagsploitation-film gezien waarin a) een echt oude vrouw schittert, b) haar een vlezige rol geeft, en c) vermijdt om vol walging naar haar uiterlijk te gapen. Sterker nog, we zien zelden dat oudere vrouwen een horrorfilm leiden. Op dit moment is de beste strategie om je aan te sluiten bij een populaire franchise als je jong bent (Jamie Lee Curtis in Halloween) en zal decennia later terugkeren voor historische sequels. Het is óf dat, óf urenlang in de make-upstoel zitten voor de transformatie van een oude vrouw – en geen van beide opties voelt als een opmerkelijke stap vooruit ten opzichte van het tijdperk dat zestig jaar geleden de oorspronkelijke golf van hagsploitatiefilms veroorzaakte.