Toen de in Boedapest gevestigde fotografe Éva Szombat in 2017 de mode uit haar kindertijd weer naar boven zag komen, doceerde ze fotografie aan de Moholy-Nagy Universiteit voor Kunst en Design. Op de campus zag ze jonge studenten gekleed als haar ouders in de jaren ’80 en ’90. Hij ontdekte dat mensen die in die tijd nooit bestonden, gepassioneerd waren door zijn objecten en kleding, ze waren “nostalgisch naar een tijd die ze nog nooit hadden meegemaakt”. Het was een echo uit het verleden en nu heeft Éva het nostalgische delirium van het heden genezen.
De kern van het project is herhaling, of zoals Éva het noemt: “het idee dat alles om ons heen al een keer ervaren is, dat wat anderen waarderen al ons gebruiksobject is geweest, en dat wat ooit veel betekende, door de instelling van nostalgie wordt verslonden en als kopie wordt gereproduceerd.” Het is een idee dat werd gepopulariseerd door Jean Baudrillard en later door Mark Fisher, die het heden als ‘eeuwig’ omschrijven en nooit echt vooruitgaan vanwege de culturele aantrekkingskracht van nostalgie. Het is een soort puree uit de magnetron. “Echo in delirium behandelt voornamelijk de object- en ontwerpcultuur van de jaren tachtig en negentig, toen de Oost-Europese regio overging van het socialisme (in de westerse cultuur noemen ze het vaak communisme) naar het kapitalisme”, zegt Éva.
Het boek is gevuld met prachtig glanzende collecties van culturele ephemera, gevangen in liminale ruimtes die de tijd overstijgen. Een wassen mannequin van een flexibele Arnold Schwarzenegger, kitscherige Mr Bean-muurschilderingen geschilderd op houten deuren, onhandige stukken van vroege computers en vervaagde schilderijen van tropische stranden die over verfrommelde posters van Leonardo DiCaprio hingen – al deze inzichtelijke foto’s (gemaakt met een kleine analoge camera) presenteren de wurggreep van het verleden op het heden, objecten en esthetiek die stil hebben gestaan en ver voorbij hun culturele vervaldatum zijn gebleven. Toen Éva het rode-ogeneffect bij haar onderwerpen opmerkte, wilde ze het niet retoucheren, omdat dit visuele defect haar deed denken aan “verwoeste beelden uit het verleden”.
