Wat maakt een hoofdpersoon cool? Als het om heroïsche verhalen gaat, is er vaak sprake van een binair verhaal; óf onze hoofdpersoon is gereserveerd en afstandelijk, óf hij is bot en duidelijk. Deze dichotomie wordt waarschijnlijk het best geïllustreerd als het verschil tussen DC’s Batman en Superman. Ondanks al het bewijs dat het tegendeel beweert, komen onze gedeelde standaardopvattingen over de twee helden hierop neer: Batman piekert, een man van weinig woorden, terwijl Superman vaak lacht en over het algemeen spraakzamer is. Het punt is dat gekostumeerde superhelden per definitie een enigszins absurd performatief element met zich meebrengen, maar ook een soort dualiteit van licht en donker. Zoals Margaret Atwood in haar boek opmerkte In andere werelden: “Van een stripfiguur die een verdeeld leven leidt en verwikkeld is in een strijd tussen goed en kwaad, mag worden verwacht dat hij Jungiaanse kenmerken vertoont.”
Batman is meestal het favoriete personage met zijn eigen type analyse (de held, de rebel, de wees), maar hoe zit het met de zonnigere kinderen? Hebben Mr. Fantastic en Superman ook niet iets te zeggen over de menselijke conditie?
Dit jaar met twee belangrijke films: Superman EN Fantastische Vier: Eerste stappen – de wereld van filmische superhelden beantwoordde deze vraag met een volmondig ja. Donkere en gruizige superhelden zijn uit de mode, en optimistische superhelden zijn in. Maar deze films leverden geen optimistische resultaten op door de personages simpelweg te laten glimlachen; in plaats daarvan speelt hier nog een geheim wapen: een soort opstandige domheid.
Echte punkrock
Inmiddels is het gesprek tussen Clark Kent (David Corenswet) en Lois Lane (Rachel Brosnahan) in de film van James Gunn Superman is een soort strijdkreet om vriendelijkheid geworden. Als Lois Lane zegt dat Clark ‘geen punkrock’ is, betwist ze haar definitie van ‘punkrock’ als een soort substituut voor wat wij als cool beschouwen, zonder te proberen cool te zijn. “Ik twijfel aan alles en iedereen”, zegt Lois. “Je vertrouwt iedereen en denkt dat iedereen die je ontmoet mooi is.” Het antwoord van Clark is helder, eerlijk en lief: “Misschien is dit echte punkrock.”
Voor alle duidelijkheid: Lois heeft gelijk. Het is moeilijk om de eindjes aan elkaar te knopen idee van Superman met het kernethos van punkrock, omdat Superman gedurende een groot deel van zijn geschiedenis niet anti-establishment was, maar eerder deel van de fabriek. Dit druist duidelijk in tegen de definitie van punk. Punkers moeten bereid zijn het systeem omver te werpen, of er op zijn minst tegen te vechten. In het collectieve geheugen kun je niet meer ingeburgerd raken dan Superman, ook al begon hij technisch gezien als een soort punkrockkerel die het recht in eigen handen nam. Maar het was in de jaren veertig, tijdens de Tweede Wereldoorlog, dat Supermans vorige personage, een burgerwacht die huisjesmelkers in elkaar sloeg, veranderde in de Big Blue Boy Scout waar we vandaag de dag aan denken. “Het proces om een symbool te worden (in de jaren veertig) maakte de ruwe kantjes van Superman glad en transformeerde hem in iets veiligers”, schrijft Glen Weldon in zijn boek. boek Superman: de ongeautoriseerde biografie. “Ooit opgejaagd als mysterieuze burgerwacht, werkt hij nu samen met de politie.”
Kortom, als het op wet en orde aankomt, is Superman sinds de jaren dertig geen punkrock meer. Dat maakt de crimineel Clark in de nieuwe film tot een samensmelting van verschillende interpretaties van het personage: hij neemt het recht in eigen handen, maar hij heeft de idiote persoonlijkheid van zijn bekendere naoorlogse stripboekwortels behouden. In 2025 Supermanhet personage staat technisch gezien op grote gespannen voet met het establishment. Van de reguliere zakenman Lex Luthor tot de huidige wetten van de Verenigde Staten en de pers: de fundamentele culturele instellingen in het Superman-universum mogen hem niet. Maar maakt dat het punkrock?
Vriendelijkheid is het nieuwe anti-establishment.
Misschien. Gunn, of hij dat nu wilde of niet, liet talloze kijkers dit denken Superman het was een analogie voor verschillende actuele geopolitieke kwesties. Gunn ontkende het, vertellen Verscheidenheid: “Absoluut 100% van die film is geschreven en gemaakt voordat er iets gebeurde tussen Israël en Palestina, en iedereen weigert nog steeds te geloven dat het daar niet om gaat. Dat is het niet. Dat is het gewoon niet.”
Maar het meest interessante betreft 2025 Superman het is niet zo dat Supe punkrock is omdat hij tegen die man vecht of omdat hij een arrestatiebevel tegen hem heeft van het ministerie van Justitie. Vriendelijkheid is het nieuwe anti-establishment.
De boodschap die Gunn stuurde terwijl Superman glimlachte, luisterend naar “Punkrocker” van Iggy Pop en de Teddybears aan het einde van de film, is dat Clark’s anti-establishment standpunt als Superman er één is van vriendelijkheid en optimisme. Dit einde weerspiegelt perfect de meest punkfilm van de jaren 90, SLC-punk. Aan het einde zegt Matthew Lillard als baby Stevo, in een pak met een pas geschoren hoofd (geen hanenkam meer), “Je kunt veel meer schade aanrichten in het systeem dan daarbuiten … Dat was de laatste ironie, denk ik.” Een dergelijke ironie zou bij Supe en Gunn niet verloren zijn gegaan.
De milde wetteloosheid van Superman in naam van vriendelijkheid raakt een soortgelijke snaar. Het hoeft geen politieke keuze te zijn, maar eerder een soort esthetische keuze. Zowel in de tekst als in de subtekst van Supermaneerlijk en vriendelijk zijn wordt verondersteld geen deel uit te maken van het establishment. Goed zijn is niet langer de norm. En zo wordt de vriendelijkheid van Superman in een wereld vol wreedheid een daad van rebellie.
Domme vaders voor de overwinning
Terwijl Superman vertelde het verhaal van een eenzame held die besluit dat hij inderdaad een superaardige kerel zal blijven, Marvel’s Fantastische Vier: Eerste stappen besloot een van de meest cruciale superteams in de geschiedenis opnieuw op te starten, en deed dit vanuit een aantoonbaar riskant uitgangspunt. Vanaf de eerste scène zijn Reed Richards (Pedro Pascal) en Sue Storm (Vanessa Kirby) aanstaande ouders. Als Richards levert Pascal misschien wel zijn beste prestatie als beschermende ouder, in een lange serie waarin hij vaderfiguren speelt. In De Mandaloriaan EN De laatste van onsPascal was een overlevende vader, standaard goed, omdat hij zijn leiding levend houdt. In Eerste stappenhij is letterlijk een domme vader, en dat persoonlijkheidskenmerk – en niet zijn rekbare superkrachten – bepaalt meer dan wat dan ook het karakter en het ethos van de film.
Heeft het grote publiek een jongen toegejuicht die een wiegje bouwde en drie jongens die probeerden een autostoeltje op de juiste manier te plaatsen? Ondanks enige kritiek van critici en de algemene malaise aan de kassa over elke film die dat niet was De Minecraft-filmde waarheid is dat, vóór de release van Avatar: Vuur en As, Fantastische Vier: Eerste stappen het was de 10e meest succesvolle film wereldwijd en de zesde op nationaal niveauin wezen het tegen elkaar opnemen Zondaars. (Superman het was derde op nationaal niveau en achtste wereldwijd.) Dus ja, mensen hielden van deze film (inclusief deze vader die autostoeltjes installeerde).
De charme van De Fantastische Vier is vergelijkbaar met Superman in één opzicht: de personages zijn niet boeiend omdat ze afstandelijk of somber zijn, maar omdat ze idioten zijn. Johnny (Joseph Quinn) wordt super dom over de nieuwe ruimtepakken, Ben (Ebon Moss-Bachrach) probeert te doen alsof hij niet verliefd is op Rachel (Natasha Lyonne), en Sue is een idioot omdat ze haar stomme familie tolereert.
Het ware genie van De Fantastische Vier is dat ze ‘echte, kwetsbare en vaak onhandige en dwaze mensen’ zijn.
Matt Shakman’s Eerste stappen heeft een vleugje valse nostalgie en speelt zich af in een alternatieve jaren 60 met vliegende auto’s, klikkende toetsenborden en een stomme robot die eruit ziet alsof hij een reel-to-reel tape als gezicht heeft. Deze dingen zijn geen ongelukken. De esthetiek is vintage, alsof Shakman een oude jaren 60 heeft gevonden De Fantastische Vier strip, mede gemaakt door Stan Lee en Jack Kirby, en afgestoft. De echtheid van Reed Richards is ook een oud idee, dat Shakmans film specifiek nieuw maakt Niet Ik probeer Reed er cool uit te laten zien. Terwijl hij en Sue de kleine Franklin meenemen voor een wandeling door de sneeuw, merkt Sue op dat al hun uitvindingen ‘nu angstaanjagend’ lijken. Reed antwoordt kalm: ‘Het kan weer goed zijn. Alles kan.’
Zonder dit soort momenten, zonder Reeds stille verzet tegen het pessimisme, zou de film gewoon niet werken. Ja, hij kan uiteindelijk nauwelijks zijn autostoeltje vastmaken, en ja, de man is gezakt voor zijn rijexamen, maar wie zou niet willen dat deze lieve idioot de wereld redt?
Zoals Jonathan Lethem schreef, in zijn nieuwe inleiding tot a Collectie 2025 door De Fantastische Vier stripboekenhet ‘ware genie’ van De Fantastische Vier was dat ze “echte, kwetsbare en vaak onhandige en dwaze mensen” waren. Dat maakte de film geweldig. Niet alleen de esthetiek, niet alleen de verbluffende beelden. Het was dit, het idee dat Reed en zijn familie dom en heel erg aardig waren.
Wat, hé, man?
In 2013, in de film Man van staal, Superman (Henry Cavill) vertelde Lois Lane (Amy Adams) dat de ‘S’ op zijn borst niet echt ‘Super’ betekende, maar op de planeet Krypton vertaald werd naar ‘hoop’. Dit was niet de eerste keer dat de grote ‘S’ op Supermans borst werd gekoppeld aan iets anders dan een letter van het Engelse alfabet. In 1978 geregisseerd door Richard Donner Superman, we kwamen erachter dat de “S” het wapen was van Supermans familie, het Huis van El. Maar het idee dat het kostuum van Superman bedoeld was om letterlijk hoop over te brengen was diep ironisch, aangezien de film die dit idee poneerde donker, stil en waarschijnlijk niet gevuld was met veel hoop. Superman moest tenslotte de nek van een man breken in de climax van de film, in het bijzijn van een gezin.
Superman en Reed Richards weten dat ze dwaze idioten zijn. En daarom zullen deze personages blijven winnen.
Wat een verschil maakt een decennium. Beide 2025 Superman EN Fantastische Vier: Eerste stappen het voelt als een terugkeer naar een soort familiestripfilm. Ja, er zitten enge dingen in beide, maar niemand vloekt De Fantastische Vieren er worden niet eens veel geweerschoten afgevuurd. In Supermande Man of Steel vloekt ook niet en vestigt zachtjes de aandacht op dit feit. Nadat hij in de openingsmomenten van de film nieuw leven is ingeblazen door de zonnestralen, valt Superman op de grond, staat op en zegt: “Golly.” Als hij ziet dat Krypto de Superhond het Fort van de Eenzaamheid op zijn kop heeft gezet, zegt hij tegen de hond: ‘Wat maakt het uit, man?’
Waarom werkt het in 2025? Omdat Superman aan het einde van de film, in de postcreditscène, tegen zichzelf zegt: “Verdomme, ik kan soms zo’n idioot zijn.” Alleen iemand die voldoende bewust is om deze inschatting te maken, kan wegkomen met het zeggen van dingen als ‘golly’. Superman en Reed Richards weten dat ze dwaze idioten zijn. En dat is de reden waarom deze personages nu en altijd zullen blijven winnen.
