HoofdafbeeldingJuhea KimFotografie door Jack Lee
Hoe ziet liefde eruit aan het einde van de wereld? Dit is de vraag die centraal staat Juhea Kimhet is het laatste boek, Een liefdesverhaal van het einde van de wereld – een verzameling van tien korte verhalen, uitgegeven door HarperCollins, die continenten en toekomsten doorkruisen om te vragen hoe de mensheid zal overleven als de planeet waarvan we afhankelijk zijn versleten is, als de aard van de natuur niet langer bestaat. In een tijd waarin de klimaatcrisis onmogelijk te negeren is, biedt Kim ons iets diepgewortelds en onderscheidends: een alternatief voor de traagheid van feiten en statistieken, en een herinnering dat kunst en de meest rudimentaire menselijke gevoelens nog steeds een transformerende kracht hebben.
“Ik ben al twintig jaar een pleitbezorger voor het milieu”, zegt de in Korea geboren, in Oregon opgegroeide schrijver, die klimaatverhalen aanpakt door de grenzen tussen fictie en non-fictie te vervagen. “Die ervaring heeft mij, bijna fysiek, doen begrijpen wat er op het spel stond.” Hoewel de collectie zijn eerste werk is in het opkomende Cli-Fi-genre, verzet Kim zich tegen de rigiditeit van de categorie. Voor haar zijn de verhalen vooral een verkenning van de liefde en haar liefde voor de natuur (haar “eerste en misschien wel grootste passie”).
Biodomes, extreem weer, vervuiling, achteruitgang van de biodiversiteit; geliefden die elkaar slechts kort ontmoeten voordat de klimaatverandering hen uit elkaar scheurt; een vrouw die op zoek is naar avontuur in Frankrijk; interspecies-zorg in een wereld die het uitsterven van dieren en industriële landbouw als normaal beschouwt. Zelfs in hun meest surrealistische vorm putten de verhalen uit Kims eigen leven: het oog van een kunsthistoricus, het morele kompas van een veganist, de urgentie van een pleitbezorger. In deze collectie wordt liefde een raamwerk om te begrijpen wat de moeite waard is om te redden: de natuurlijke wereld, ons vermogen tot menselijke verbinding en de fragiele maar veerkrachtige draden die hen binden. Wat naar voren komt is geen pessimistische visie op de apocalyps, maar een meditatie over empathie en tederheid wanneer zulke gevoelens anders verloren lijken te gaan.
Rose Dodd: A Love Story From The End Of The World is een verzameling liefdesverhalen die zich afspelen in de toekomst na de ineenstorting van het Antropoceen. Het boek is zowel intiem als apocalyptisch. Wat dacht je dat fictie over de klimaatcrisis kon uitdrukken dat non-fictie kon uitdrukken?
Juhea Kim: We hebben momenteel alle feiten die we nodig hebben over de degradatie van onze planeet en wat we kunnen doen om deze te stoppen, maar het is nog steeds niet genoeg om mensen te overtuigen om te veranderen. We zijn niet bij naam genoemde entiteiten, overheden, organisaties en bedrijven de schuld gaan geven van het veroorzaken van de huidige ramp. We denken dat we machteloos zijn omdat het systeem machtiger is dan wij als individuen, maar wij als individuen hebben juist dat systeem gecreëerd. En het feit is dat mensen deze lichamen vormen. We moeten een beroep doen op onze innerlijke menselijkheid, en wat dit beter kan bereiken dan het simpelweg opsommen van feiten en statistieken is kunst, omdat kunst, waaruit fictie bestaat, een uitdrukking is van onze menselijkheid. Als het wordt herkend, kan het misschien iets wakker maken bij degenen die zich aan de kunst wijden.
RD: Dus je probeert een emotionele reactie uit te lokken, om een beroep te doen op innerlijke empathie?
JK: Ik denk dat de beste hoop die we nu hebben, gezien de huidige ecologische toestand van de planeet, is om onze menselijkheid opnieuw wakker te schudden door middel van kunst.
RD: Jouw afbeeldingen van het einde van de wereld zijn eclectisch, dystopisch maar vreemd genoeg mogelijk. Ze zijn soms ook leuk en experimenteel. Was dit opzettelijk?
JK: Het woord plezier is belangrijk, vooral als je te maken hebt met een onderwerp dat zo hartverscheurend is als onze ondergang. Er moet een gelijk en tegengesteld effect zijn dat positief, meeslepend en leuk is om te lezen. Je wilt niet dat lezers denken dat dit marteling is, omdat de boodschap ook niet overkomt.
“De beste hoop die we nu hebben, gezien de huidige ecologische toestand van de planeet, is om onze menselijkheid opnieuw wakker te schudden door middel van kunst” – Juhea Kim
RD: Heeft het gebruik van het korte verhaalformaat dit geholpen?
JK: De eerste beslissing die een schilder moet nemen is hoe groot en welke vorm het canvas zal hebben. Korte verhalen kunnen een groot aantal zeer verschillende emoties in een zeer beknopt formaat vastleggen. Ik vond het heerlijk om iets speels en grappigs, ontroerends en romantisch en tegelijkertijd tragisch en ongelooflijk verdrietig te kunnen zeggen. Een goed verhaal is in staat al die emoties over te brengen, zelfs op dezelfde pagina. Ik wist dat elk van hen een grote emotionele impact zou kunnen hebben, maar in zeer krappe omstandigheden. Een verhaal schrijven is als het besturen van een snelle auto door zeer scherpe bochten.
RD: Samen lijken ze een bloemlezing. En hoewel hypothetisch en deels ingebeeld, vragen we ons af hoe de toekomst eruit zou kunnen zien als we doorgaan zoals we nu zijn. Als het gaat om het opbouwen van een wereld, hoeveel is dan gefictionaliseerd en hoeveel is gebaseerd op de dingen – politiek, geografisch, emotioneel – die je hebt geleerd als journalist en pleitbezorger voor klimaatrechtvaardigheid?
JK: Een deel ervan is natuurlijk fictief en speculatief, maar ik zou zeggen dat verhalen als Biodome of Bioark weerklank hebben gevonden bij mensen omdat er elementen zijn die ons zo veel aan onze huidige realiteit herinneren, maar dan net iets verder geïntensiveerd. Andere verhalen zijn zeer geworteld in de werkelijkheid en komen rechtstreeks voort uit mijn reportage op een bepaald gebied. Het leven van een vrouw in tien scènes is een voorbeeld. Toen ik dit schreef, was ik ook een artikel aan het schrijven over waterverlies in het woestijnreservaat waarin het zich afspeelt, het afdammen van rivieren, en hoe dit allemaal verband houdt met de zalmpopulaties, schoon water en het lokale levensonderhoud.
RD: En elk verhaal speelt zich op een andere plaats af.
JK: Ik wilde echt meer laten zien dan alleen een locatie, een zorg of een probleem. Ik wilde dat het vanuit verschillende plaatsen en gezichtspunten zou komen, vooral uit het Zuiden, en uit plaatsen en mensen die niet dezelfde hoeveelheid aandacht hebben gekregen. Plaatsen verder weg van mij, maar sommige ook dichtbij. Ik kom uit Oregon en één verhaal in de collectie speelt zich af in het centrum van Oregon, de hoge woestijn. Mensen vergeten dat dit uitgestrekte gebied bestaat en dat de inheemse bevolking er al duizenden jaren woont. Ik vond het leuk om plaatsen en tradities dichtbij mij te kunnen ontdekken.
RD: Wat vertegenwoordigt liefde aan het einde van de wereld? Is het ontsnapping, overleven, realisme of hoop?
JK: Ik denk dat al mijn boeken vragen: wat is liefde? Wat is de aard van liefde? Er worden verschillende soorten liefde onderzocht in de tien verhalen. Wat ik geloof of begrijp over de aard van liefde is dat het tijd en ruimte kan doorkruisen en blijvend kan zijn, en ik hoop dat deze verhalen er zelfs maar een glimp van laten zien, licht en donker, omdat het moeilijk is om al die schoonheid en waarheid ten volle te laten zien.
“Dit ontzag voor de kunst en de mensheid – voor de natuur – verdient het om beschermd te worden” – Juhea Kim
RD: Denk je dat de liefde zal blijven voortduren of steeds onstabieler zal worden naarmate we steeds dichter bij de ineenstorting van het milieu komen?
JK: Zelfs gedurende mijn hele leven is de liefde veranderd. Kijk bijvoorbeeld naar daten, ik denk dat daten iets heel onnatuurlijks is geworden. Ik heb medelijden met de jongere generaties die niet weten hoe leuk het is om mensen op een organische manier te ontmoeten, en dit beperkt zich niet alleen tot romantische relaties. Ik denk met veel plezier terug aan de tijd dat ik gewoon de telefoon pakte en mijn vrienden belde en twee gesprekken van drie uur voerde, mensen die ik net op school had gezien. Je hoefde niet eerst te sms’en om te vragen of het goed was om ze te bellen, zoals “ben je vrij?” Of: “Moeten we een zoomgesprek plannen?” Het was veel organischer en we stonden meer open en ontvankelijker om elkaars ruimtes binnen te dringen. De afgelopen decennia zijn we steeds meer gesloten geworden. Ik denk dat hoe meer technologische vooruitgang er plaatsvindt, hoe meer gesloten mensen zullen worden voor echte verbinding. Dat gezegd hebbende, heb ik hoop, omdat ik denk dat de meesten van ons willen liefhebben en geliefd worden.
RD: Mensen zijn ook bang om zich te binden, omdat er te veel keuze is. Technologie lijkt ons richting isolement te duwen.
JH: Ik denk dat het deel uitmaakt van de drang van het systeem om ons in consumenten te veranderen in plaats van in menselijke wezens. We worden voortdurend getraind om aan onze telefoons gekluisterd te blijven en worden beloond voor de interactie ermee, in plaats van met mensen van vlees en bloed. We zijn verslaafd aan onze schermen. Als je naar een museum gaat en de verschillende kunstwerken ziet die mensen in het verleden hebben gemaakt, veroorzaakt dat ontzag. En ik denk dat verwondering iets is waar we al een heel eind vanaf zijn. We zijn gevoelloos geworden voor al deze wonderen, deels omdat diep nep-AI-gegenereerde afbeeldingen en video’s zich op onze schermen verspreiden en we nauwelijks onderscheid kunnen maken tussen wat echt is en wat niet. Dan is er oorlog, geweld en economische onzekerheid. Het is geen wonder dat we cynisch zijn.
Maar kunst is iets dat dit menselijke wonder herstelt. Daarom is het zo belangrijk, toch? Op het moment dat je serieus bezig bent met een kunstwerk dat een mens heeft gepresenteerd als getuigenis van het leven, en je iets voelt, en er misschien met vrienden over praat, dan worden we anno 2025 zo menselijk mogelijk in een wereld die ons onophoudelijk zegt dat we dat niet moeten zijn. En ook de natuur, waar veel kunst inspiratie uit haalt. Dit wonder voor de kunst en voor de mensheid – voor de natuur – verdient het om beschermd te worden.
Een liefdesverhaal van het einde van de wereld door Juhea Kim is uitgegeven door HarperCollins en is nu beschikbaar.
