De presidentsverkiezingen in Chili zullen in december uitmonden in een tweede ronde tussen een communistische partij en een extreemrechtse kandidaat, nadat de eerste ronde van zondag geen algemene winnaar heeft opgeleverd.
De verkiezingscampagne werd gedomineerd door misdaad en immigratie, aangezien de immigratie naar het land de afgelopen jaren is toegenomen en kandidaten hebben beloofd buitenlandse bendes zoals de Venezolaanse Tren de Aragua te zullen bestrijden.
Jeannette Jara van de regerende coalitie Communistische Partij won ternauwernood de eerste ronde, op de voet gevolgd door de extreemrechtse kandidaat José Antonio Kast.
De uitslag zal naar verwachting een impuls geven aan Kast, aangezien Jara de enige linkse kandidaat was die tegen verschillende rechtse kandidaten opkwam, die de rechtse stemmen verdeelden.
In de tweede ronde op 14 december zullen de kiezers zich moeten scharen rond één van deze twee kandidaten.
Kast zal naar verwachting stemmen krijgen van andere kandidaten die er niet in slaagden de laatste twee te halen, waaronder de centrumrechtse senator Evelyn Matthei en de radicale libertaire wetgever Johannes Kaiser.
Als dat zou gebeuren, zou Chili het laatste Latijns-Amerikaanse land zijn dat naar rechts opschuift.
Kast is een conservatieve advocaat en voormalig congreslid die de tweede verkiezing van 2021 verloor van president Gabriel Boric. Het is de derde keer dat hij zich kandidaat stelt voor het presidentschap.
De vader van negen kinderen heeft aangedrongen op een hard optreden tegen immigratie, inclusief een ‘grensmuur’ in Trump-stijl, is tegen abortus, zelfs in gevallen van verkrachting, heeft kritiek geuit op het milieu- en inheemse activisme en wil de staat inkrimpen.
Zijn broer was minister tijdens de dictatuur van Augusto Pinochet en zijn vader was lid van de nazipartij.
Tijdens zijn toespraak op de verkiezingsavond zei hij dat Chili “de continuïteit van een zeer slechte regering moet vermijden. Misschien wel de slechtste regering in de democratische geschiedenis van Chili.”
Jara is lid van de Communistische Partij, maar in de praktijk beschouwen velen deze als een centrumlinkse partij. Hij was minister in de regering van president Boric en zijn programma omvatte onder meer de belofte om de lithiumproductie te verhogen, het minimumloon te verhogen, nieuwe gevangenissen te bouwen en het leger in te zetten om de grenzen van Chili te beschermen.
Toen de resultaten binnenkwamen, zei hij: “De democratie in ons land moet worden verzorgd en verbeterd. En het kost ons veel om deze te herstellen, maar vandaag de dag loopt ze gevaar.”
Beide kandidaten spraken hun inzet uit voor de bestrijding van misdaad en immigratie, nu de georganiseerde misdaad en ontvoeringen in het land toenemen.
De buitenlandse bevolking van Chili is sinds 2017 gegroeid. De Nationale Migratiedienst zei dat het in december 2023 meer dan 1,9 miljoen mensen had bereikt. Officiële schattingen suggereren dat minstens 330.000 migranten zonder papieren illegaal in het land wonen, waarvan velen afkomstig zijn uit Venezuela.
Kast schreef de toename van de criminaliteit toe aan immigratie, hoewel verschillende onderzoeken suggereren dat in het buitenland geboren mensen gemiddeld minder misdaden plegen dan Chilenen.
Chili, gezien als welvarender en veiliger dan andere Latijns-Amerikaanse landen, is een wenselijke bestemming voor migranten naar de regio en voor degenen die terugkeren uit de Verenigde Staten na het harde optreden van president Trump op het gebied van de immigratie.
Kast heeft beloofd sloten te bouwen langs de noordelijke grens van Chili met Peru en Bolivia, evenals massale deportaties van migranten zonder papieren en mensen die het land illegaal zijn binnengekomen.
Hij beloofde ook nieuwe, maximaal beveiligde gevangenissen, zoals die gebouwd in El Salvador.
Jara heeft beloofd nieuwe gevangenissen te bouwen en buitenlanders die veroordeeld zijn voor drugshandel te deporteren.
Deze verkiezing was de eerste keer dat alle kiesgerechtigden automatisch werden geregistreerd om te stemmen en stemmen was verplicht in Chili.
