Phet beschermen van onze digitale soevereiniteit is van cruciaal belang. De uitdaging is waarom Europese besluitvormers dat wel zijn bijeenkomst in Berlijn Dinsdag in opdracht van de Duitse bondskanselier Friedrich Merz en de Franse president Emmanuel Macron. Als individuen besteden we vier tot vijf uur per dag aan toegang tot internet via onze smartphones en andere apparaten, van sociale netwerken tot online winkelen tot AI-assistenten. Het is daarom essentieel om controle te hebben over hoe de digitale ruimte is georganiseerd, gestructureerd en gereguleerd.
Europa is al aan het werk. Tussen 2022 en 2024 werden de digitale wetten van de EU aangenomen door een overweldigende meerderheid van de EP-leden en unaniem door alle lidstaten. De wet op de digitale diensten, de wet op de digitale markten, de datawet en de wet op de kunstmatige intelligentie vormen de gemeenschappelijke basis die onze kinderen, burgers, bedrijven en democratieën beschermt tegen allerlei vormen van misbruik in de informatieruimte. Deze vier hoofdwetten weerspiegelen onze fundamentele waarden en beginselen van de rechtsstaat. Ze vormen het meest geavanceerde digitale juridische raamwerk ter wereld. Europa hij mag er trots op zijn.
De enorme digitale markt van de EU staat open voor iedereen. Maar wie ervan wil profiteren, moet onze voorwaarden respecteren. We moeten niet bang zijn om iemand te mishagen: als je de regels niet respecteert, heb je geen toegang tot de markt. Zo werken onze belangrijkste handelspartners. Zien de Verenigde Staten of China er ooit van af hun wetten af te dwingen, alleen maar om ons een plezier te doen? We moeten onze wetten onmiddellijk handhaven. Dit moet de eerste uitdrukking zijn van de Europese digitale soevereiniteit.
De Verenigde Staten, China, Rusland en Europa – de nieuwe door de staat gecontroleerde digitale imperiums – bevorderen elk hun eigen visie op de informatieruimte, gevormd door hun waarden, prioriteiten en hun relatie met de markt en de staat. Het Amerikaanse model is gebouwd op het primaat van particuliere actoren en minimaal toezicht – een ultraliberaal systeem waarin een paar grote bedrijven (Google, Apple, Meta, Amazon en Microsoft) de cyberspace domineren en proberen hun eigen normen, wereldbeeld en de afhankelijkheid die daarmee gepaard gaat op te leggen.
China heeft het tegenovergestelde pad gekozen. Het is gebaseerd op controle en afsluiting, massatoezicht en de verdediging van lokale normen. Het is gebaseerd op een autonome digitale infrastructuur – cloud, 5G, AI – ondersteund door nationale kampioenen als Huawei, ByteDance en Alibaba. De staat bestuurt alles: hij controleert de inhoud en gebruikt gegevens als politieke, geopolitieke en commerciële hefboomwerking.
Rusland gaat nog verder. Het beschouwt de informatieruimte en cyberspace als verlengstukken van zijn grondgebied. Moskou claimt informatiesoevereiniteit, roept op tot een ‘multipolair’ internetbeheersmodel en legt strikte controle op de inhoud op in naam van de veiligheid en de nationale cohesie. De Russische informatieoorlogscampagnes zijn, zoals we weten, zijn favoriete instrumenten om de publieke opinie vorm te geven, democratieën te destabiliseren en zijn geopolitieke doelstellingen te bevorderen.
Geconfronteerd met een ongebreideld liberalisme aan de ene kant en een autoritair dirigisme aan de andere kant, heeft de EU haar eigen weg gevolgd. Het land heeft ervoor gekozen te vertrouwen op de kracht van zijn interne markt, die 450 miljoen burgers omvat. Deze keuze vergt politieke moed: de moed om die macht feilloos in te zetten bij elke onderhandeling. Het Europese juridische arsenaal voor de informatieruimte is ontworpen om de cohesie te waarborgen, gebruikers te beschermen, transparantie te garanderen en de fundamenten van onze democratieën veilig te stellen. Sommigen zullen dus verbaasd zijn dat sommigen nu zo hard werken om het te ondermijnen; methodisch de vier pijlers van onze digitale ruimte doorsnijden?
Wij kunnen ons niet laten intimideren. We moeten ons verzetten tegen elke poging om deze wetten, door middel van ‘omnibuswetten’ of anderszins, een paar maanden nadat ze van kracht zijn geworden, te ontrafelen, onder het mom van vereenvoudiging of het verhelpen van een zogenaamde ‘anti-innovatie’-vooringenomenheid. Niemand laat zich voor de gek houden door de transatlantische oorsprong van deze pogingen. Laten we dus geen nuttige idioten zijn. De tweede uitdrukking van onze digitale soevereiniteit moet het koste wat kost beschermen van de integriteit van onze digitale juridische pijlers zijn, ook op geopolitiek niveau.
Soevereiniteit kun je niet kopen, maar opbouwen. Zonder een eigen mondiaal dominante digitale samenleving zal Europa alleen geloofwaardige en duurzame soevereiniteit kunnen doen gelden door ambitieuze regelgeving, massale investeringen, soevereine innovatie, gecoördineerde actie en de ontwikkeling van zijn talent te combineren.
Het moet investeren in onderzoek en kritieke infrastructuur: soevereine clouddiensten, netwerken en satellieten, halfgeleiders. Het moet het Europese ecosysteem langs de hele waardeketen ondersteunen: kunstmatige intelligentie en algoritmen, cyberbeveiliging, kwantumtechnologieën en datacentra. Er moeten nog veel meer digitale experts van hoog niveau worden opgeleid en aangetrokken. En het moet de opkomst aanmoedigen van sectorkampioenen die kunnen concurreren met grote technologieën, door middel van financiering voor startups, consolidatie van innovatieve kleine en middelgrote ondernemingen en de bouw van inheemse Europese platforms.
na de promotie van de nieuwsbrief
Om dit doel te bereiken is een echte interne kapitaalmarkt essentieel, die Europa een financiële macht geeft die vergelijkbaar is met die van de Verenigde Staten. Alleen dan zullen onze ontwerpen verder gaan dan prototypes of meesterwerken en mondiale standaarden worden.
Digitale autonomie vereist ook bevrijding van rechtsgebieden buiten Europa die onze gegevens reguleren – zoals de Verenigde Staten Patriottische wet EN Wolkenwet – en het lokaliseren en certificeren van onze kritieke infrastructuur, terwijl de rol van open source-oplossingen wordt uitgebreid. Dit is de derde uitdrukking van onze digitale soevereiniteit: het weerstaan van externe druk en het doen gelden van de kracht en ondoordringbaarheid van onze soevereine infrastructuur.
