Maandag heeft de VN-Veiligheidsraad een akkoord goedgekeurd Amerikaans plan voor Gaza die een internationale stabilisatiemacht machtigt om veiligheid te bieden in het verwoeste gebied en een mogelijk toekomstig pad naar een onafhankelijke Palestijnse staat voor ogen heeft.
Rusland, dat een rivaliserende resolutie had uitgevaardigd, onthield zich samen met China van stemming bij de stemming met 13-0. De Verenigde Staten en andere landen hoopten dat Moskou zijn vetorecht over het machtigste orgaan van de Verenigde Naties niet zou gebruiken om de aanneming van de resolutie te blokkeren.
De stemming was een cruciale volgende stap voor de broos staakt-het-vuren en pogingen om de toekomst van Gaza in kaart te brengen na twee jaar oorlog tussen Israël en Hamas. Arabische en andere moslimlanden die interesse hadden getoond in het leveren van troepen aan een internationale strijdmacht, hadden aangegeven dat toestemming van de Veiligheidsraad essentieel was voor hun deelname.
Het staakt-het-vuren werd op 10 oktober van kracht, maar beschuldigingen van schendingen van de voorwaarden door zowel Hamas als Israël hadden gedreigd de overeenkomst in de weken na de implementatie ervan op zijn kop te zetten.
De eerste fase van de deal riep Hamas op om alle levende en overleden gijzelaars vrij te laten in ruil voor ongeveer 2.000 Palestijnse gevangenen die door Israël werden vastgehouden. Hoewel de levende gijzelaars binnen de gestelde termijn waren teruggestuurd, waren de stoffelijke resten van enkele van de dode gijzelaars nog niet overgedragen – zowel Hamas als Amerikaanse functionarissen noemden moeilijkheden bij het terugvinden van een deel van de stoffelijke resten tijdens de verwoestingen in de Gazastrook – wat volgens de Israëlische premier Benjamin Netanyahu een overtreding vormde.
Er zijn sinds de inwerkingtreding van het akkoord ook uitbraken van geweld geweest in Gaza, waaronder luchtaanvallen door Israël, vermoedelijk als vergelding voor Hamas-aanvallen op Israëlische strijdkrachten. Internationale aanhangers hebben Israël er ook van beschuldigd niet aan deze eis te voldoen alle hulp bieden beloofde Gaza in de overeenkomst.
De Amerikaanse resolutie onderschrijft het twintigpuntenplan van president Trump, waarin wordt opgeroepen tot een nog op te richten Vredesraad als overgangsautoriteit onder leiding van president Trump. Het machtigt ook de stabilisatiemacht en geeft deze een breed mandaat, inclusief grenscontrole, veiligheid en demilitarisering van grondgebied. De bevoegdheid voor raad en kracht loopt eind 2027 af.
“Felicitaties aan de wereld met de ongelooflijke stem van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties, zojuist, waarin de VREDESRAAD wordt erkend en gesteund, die door mij zal worden voorgezeten en waarin de machtigste en meest gerespecteerde leiders ter wereld zullen zitten”, schreef Trump op sociale media na de VN-stemming. Hij bedankte de leden van de Veiligheidsraad, waaronder Rusland en China, en zei: “Raadsleden en vele andere opwindende aankondigingen zullen de komende weken worden gedaan.”
Hamas bekritiseerde de goedkeuring van het plan door de VN en zei: “Het toewijzen van taken en rollen aan de internationale troepenmacht binnen de Gazastrook, inclusief het ontwapenen van het verzet, berooft het van zijn neutraliteit en verandert het in een pro-bezettingspartij in het conflict”, aldus Reuters.
“Elke internationale strijdmacht, indien opgericht, moet uitsluitend aan de grenzen worden gestationeerd om de strijdkrachten te scheiden en toezicht te houden op het staakt-het-vuren, en moet volledig onder toezicht staan van de Verenigde Naties”, aldus Hamas, aldus Al Jazeera.
Gedurende bijna twee weken van onderhandelingen over de Amerikaanse resolutie hadden Arabische landen en Palestijnen druk uitgeoefend op de Verenigde Staten om aanvankelijk zwakke taal over de Palestijnse zelfbeschikking te versterken.
De Verenigde Staten herzagen het en zeiden dat nadat de Palestijnse Autoriteit – die nu delen van de Westelijke Jordaanoever bestuurt – hervormingen doorvoert en nadat er vooruitgang is geboekt bij de herontwikkeling van de verwoeste Gazastrook, “de voorwaarden eindelijk aanwezig kunnen zijn voor een geloofwaardige weg naar Palestijnse zelfbeschikking en een staat.”
“De Verenigde Staten zullen een dialoog tot stand brengen tussen Israël en de Palestijnen om overeenstemming te bereiken over een politieke horizon voor vreedzaam en welvarend samenleven”, voegt hij eraan toe.
Die taal was irritant De Israëlische premier Benjamin Netanyahudie zondag beloofden zich te zullen verzetten tegen elke poging om een Palestijnse staat te creëren. Hij heeft lang betoogd dat de oprichting van een Palestijnse staat Hamas zou belonen en uiteindelijk zou leiden tot een nog grotere staat geleid door Hamas aan de grenzen van Israël.
Een sleutelfactor bij de aanneming van de resolutie was de steun van Arabische en islamitische landen die aandrongen op een staakt-het-vuren en mogelijk bijdroegen aan de internationale kracht. De Amerikaanse missie bij de Verenigde Naties verspreidde vrijdag een gezamenlijke verklaring met Qatar, Egypte, de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië, Indonesië, Pakistan, Jordanië en Turkije, waarin werd opgeroepen tot “snelle goedkeuring” van het Amerikaanse voorstel.
De stemming werd gehouden in de hoop dat het fragiele staakt-het-vuren van Gaza zou worden gehandhaafd na een oorlog die was uitgelokt door de verrassende terreuraanval van Hamas in Zuid-Israël op 7 oktober 2023, waarbij ongeveer 1.200 mensen omkwamen. Het meer dan twee jaar durende offensief van Israël heeft ruim 69.000 Palestijnen gedood, volgens het door Hamas geleide ministerie van Volksgezondheid in Gaza, dat geen onderscheid maakt tussen burgers en strijders, maar zegt dat de meerderheid uit vrouwen en kinderen bestaat.
Vorige week verspreidde Rusland plotseling een rivaliserend voorstel in sterkere bewoordingen, ter ondersteuning van een Palestijnse staat naast Israël, en benadrukte dat de Westelijke Jordaanoever en Gaza verenigd moeten worden als een staat onder de Palestijnse Autoriteit.
Hij schrapte ook de verwijzingen naar de Transitieraad en vroeg VN-secretaris-generaal Antonio Guterres om mogelijkheden te bieden voor een internationale troepenmacht om de veiligheid in Gaza te garanderen en het staakt-het-vuren-plan uit te voeren, waarmee hij het belang van de rol van de Veiligheidsraad onderstreepte.
De Amerikaanse resolutie roept de stabilisatiemacht op om “het proces van demilitarisering van de Gazastrook” en “de permanente ontmanteling van de wapens van niet-statelijke gewapende groepen” te verzekeren. Een grote vraag is hoe Hamas moet worden ontwapend, dat deze stap nog niet volledig heeft geaccepteerd.
Het machtigt de strijdmacht “alle maatregelen te gebruiken die nodig zijn om haar mandaat uit te voeren” in overeenstemming met het internationaal recht, de taal van de Verenigde Naties voor het gebruik van militair geweld.
In de resolutie staat dat stabilisatietroepen zullen helpen de grensgebieden te beveiligen, naast een Palestijnse politiemacht die zij hebben opgeleid en onder toezicht staan, en zullen coördineren met andere landen om de stroom van humanitaire hulp te verzekeren. Het zegt dat de strijdmacht nauw moet overleggen en samenwerken met de buurlanden Egypte en Israël.
Terwijl de internationale strijdmacht de controle vestigt en stabiliteit brengt, stelt de resolutie dat de Israëlische strijdkrachten zich zullen terugtrekken uit Gaza “op basis van normen, mijlpalen en tijdlijnen die verband houden met demilitarisering.” Deze moeten worden overeengekomen door de Stabilisatiemacht, de Israëlische strijdkrachten, de Verenigde Staten en de staakt-het-vuren-garants.
