Een blik op de mogelijke gevolgen van Israëls deportatie van Palestijnse gevangenen: NPR

TEL AVIV, Israël – In ruil voor de vrijlating door Hamas van zijn laatste lichting Israëlische gijzelaars, heeft Israël in oktober bijna 2.000 Palestijnen uit de gevangenis vrijgelaten.

De meeste door Israël vrijgelaten Palestijnen werden in Gaza gearresteerd op verdenking van deelname aan de vijandelijkheden tijdens de oorlog, zonder aanklacht vastgehouden en naar het grondgebied teruggestuurd. Maar 250 van hen zaten lange straffen uit voor dodelijke aanvallen op Israëliërs.

Voor 154 van deze gevangenen was de vrijheid gekoppeld aan één belangrijke voorwaarde: ze werden in ballingschap gestuurd en keerden nooit meer terug naar hun huizen in de Palestijnse gebieden. Ze werden naar Caïro gestuurd, hun eindbestemming was nog onbekend.

Israëlische veiligheidsexperts zeggen dat het deportatiebeleid erop gericht is te voorkomen dat vrijgelaten gevangenen terugkeren naar militante activiteiten en een toekomstige bedreiging vormen voor de Israëliërs. Maar gevallen uit het verleden wijzen erop dat het beleid van de deportatie van Palestijnse gevangenen naar het buitenland op de lange termijn onbedoelde gevolgen kan hebben voor de Israëlische veiligheid.

De Hamas-leiders die verantwoordelijk zijn voor de aanval van 7 oktober zijn als gevangenen vrijgelaten

Het toenmalige hoofd van de politieke vleugel van de Palestijnse Hamas-beweging in de Gazastrook, Yahya Sinwar, spreekt tijdens een protest ter gelegenheid van Al-Quds (Jeruzalem) Dag in Gaza-stad op 14 april 2023. Israëlische troepen doodden Sinwar in oktober 2024.

Majdi Fathi/Nurphoto via Getty Images

onderschrift verbergen

ondertiteling activeren/deactiveren

Majdi Fathi/Nurphoto via Getty Images

Volgens de Israëlische binnenlandse inlichtingendienst Shin Bet kregen twee gevangenen die door Israël waren vrijgelaten tijdens een gevangenen-gijzelaarsruil met Hamas in 2011, na hun vrijlating uiteindelijk een leidende rol bij de militante groep op zich.

Zaher Jabarin, gedeporteerd naar Turkije, is begonnen toezicht te houden op de financiële operaties van Hamas, aldus de Shin Bet in een relatie. Een andere, Yahya Sinwarwerd de Hamas-leider in Gaza die de aanval op Israël op 7 oktober 2023 orkestreerde – toen volgens cijfers van de Israëlische regering 1.144 Israëli’s werden gedood, wat leidde tot de oorlog in Gaza.

Een ander opmerkelijk geval is dat van Saleh al-Arouri, een van de oprichters van de militaire vleugel van Hamas. Hij werd vrijgelaten uit de Israëlische gevangenis en in 2010 gedeporteerd. Nadat hij zich eerst in Syrië had gevestigd en zich daarna tussen Turkije, Libanon en Qatar had begeven, wordt hij alom gezien als verantwoordelijk voor het opbouwen van militante Hamas-netwerken op de Westelijke Jordaanoever en het helpen plannen van de aanval van 7 oktober.

Een van de breinen achter de gijzelingsstrategie van Hamas is nu vrij

Onder de in oktober vrijgelaten en gedeporteerde gevangenen bevinden zich degenen die verantwoordelijk zijn voor enkele van de meest beruchte aanvallen op Israëliërs in de afgelopen decennia.

Eén daarvan is Mahmoud Issa, die tientallen jaren geleden een Hamas-eenheid oprichtte die verantwoordelijk was voor het ontvoeren van Israëlische soldaten om ze te gebruiken als onderhandelingstroef om Israël onder druk te zetten om Palestijnse gevangenen vrij te laten. Hij werd in 1993 gearresteerd en veroordeeld tot levenslang in de gevangenis, schuldig bevonden aan de ontvoering en moord op een Israëlische politieagent.

Een andere is Imad Qawasmeh, een Hamas-agent die in het recente akkoord naar het buitenland is gestuurd, die meer dan twintig jaar gevangenisstraf heeft gekregen in verband met twee zelfmoordaanslagen waarbij in 2004 zestien Israëli’s omkwamen in de zuidelijke stad Beersheba.

Het Israëlische debat over de deportatie van Palestijnse gevangenen

Sommige Israëlische veiligheidsanalisten zeggen dat het deporteren van risicovolle gevangenen naar het buitenland beter is dan hen te laten terugkeren naar hun families en gemeenschappen in de Palestijnse gebieden. Ze beweren dat de afstand het vermogen van vrijgelaten gevangenen vermindert om operationele rollen in militante groepen zoals Hamas te hervatten.

Deportatie kan ook de invloed die zij hebben op de Palestijnse gemeenschappen op de Westelijke Jordaanoever, Oost-Jeruzalem en Gaza verminderen, waar zij anders tot verder geweld tegen Israël zouden kunnen leiden, zegt Michael Milshtein, een Israëlische expert op het gebied van Palestijnse zaken aan de Universiteit van Tel Aviv en een voormalig officier van de Israëlische militaire inlichtingendienst.

“Het kan beter zijn dan ze hier te hebben, vooral als het gaat om degenen die veel ervaring hebben, bewonderd worden en een aanzienlijke bijdrage zullen leveren aan de terrorisme-infrastructuur”, zegt Kobi Michaeli, een Israëlische veiligheidsexpert bij het Institute for National Security Studies en de denktank van het Misgav Institute.

Het effect van deportatie, vanuit Palestijns perspectief

Palestijnse familieleden kijken naar een telefoon om te controleren hoe een gevangene die werd gedeporteerd en zich op 13 oktober niet bij hen kon voegen in het Ramallah Cultureel Paleis in Ramallah, op de Westelijke Jordaanoever. Israël heeft bijna 2.000 Palestijnse gevangenen en gedetineerden vrijgelaten in ruil voor de terugkeer van Israëlische gijzelaars als onderdeel van een staakt-het-vuren-akkoord met Hamas.

Faiz Abu Rmeleh/Getty Images

onderschrift verbergen

ondertiteling activeren/deactiveren

Faiz Abu Rmeleh/Getty Images

Palestijnse mensenrechtenverdedigers bekritiseren de deportaties, waar de gevangenen onder omstandigheden van opsluiting mee instemden, als gedwongen ontheemding. Israëlische analisten verdedigen deze praktijk en zeggen dat gevangenen de keuze kregen om in de gevangenis te blijven of vrijgelaten en gedeporteerd te worden.

Volgens Qadura Fares, een ervaren pleitbezorger voor Palestijnse gevangenen en voormalig hoofd gevangenenzaken van de Palestijnse Autoriteit, is het de meeste directe familieleden van Palestijnse gevangenen door de Israëlische autoriteiten verboden om naar het buitenland te reizen om hun gedeporteerde familieleden te begroeten sinds de laatste vrijlating van de gevangenen. Fares zegt dat gezinnen te horen kregen dat de beperking vanwege veiligheidsredenen was.

Fares zelf werd in 1981 in Israël gevangengezet, ervan beschuldigd deel uit te maken van een militante ploeg die wapens aanschafte en aanvallen uitvoerde, en werd in 1994 vrijgelaten op de Westelijke Jordaanoever als onderdeel van een Israëlisch-Palestijnse overeenkomst.

“Elke gevangene droomt ervan vrij te zijn in zijn eigen omgeving, in zijn eigen stad of dorp, tussen zijn familie en vrienden, waar mensen hem kennen en waar hij een persoonlijke en sociale status heeft”, vertelde Fares aan NPR. “Israël denkt dat het deze mensen uit hun thuisland kan verwijderen om te voorkomen dat ze hun samenlevingen beïnvloeden, maar dat is een vergissing. Als een gevangene wordt vrijgelaten in een normale, vertrouwde omgeving, past hij zich aan en leidt hij een normaal leven.”

Maar de Israëlische binnenlandse inlichtingendienst Shin Bet suggereert iets anders. Een rapport van de onderzoeksafdeling van het Israëlische parlement, het Knesset Research and Information Center, citeert gegevens van Shin Bet ongeveer 75% van de Palestijnse gevangenen die zijn vrijgelaten op grond van de overeenkomst tussen gevangenen en gijzelaars uit 2011 zijn teruggekeerd naar militante activiteiten. In de cijfers is geen rekening gehouden met gevangenen die niet meer in leven zijn.

Toen hem werd gevraagd of deportatie als een vorm van straf zou kunnen dienen, verwierp Michaeli het idee: “Ik denk dat het geen straf is als deze mensen in Doha of Istanbul leven onder de gastvrijheid van de (Qatari) en de Turken.”

De Shin Bet heeft het verzoek van de NPR om commentaar te geven op het deportatiebeleid van Israël afgewezen.

De impact van de recente Israëlische aanval op Hamas-leiders in Qatar

Als vrijgelaten gevangenen in steden als Doha, de hoofdstad van Qatar, of Istanbul en Ankara in Turkije terecht zouden komen, zouden ze zich in ‘veilige zones’ kunnen bevinden waar vrijgelaten gevangenen vrijer zouden kunnen opereren en een toekomstige rol zouden kunnen spelen in groepen als Hamas, legde Michaeli uit.

“Ze hebben een zekere immuniteit, omdat Israël hen niet zal aanvallen, althans niet onder de huidige omstandigheden”, zei Michaeli.

Er wordt algemeen aangenomen dat Israël dat wel is achter een moord van een Hamas-figuur in een Golfstaat in het verleden, maar dat is alles staking in september tegen Hamas-leiders in Qatar maakte de Verenigde Staten boos en “was een les voor Israël: je kunt niet echt iemand van Hamas vermoorden waar je maar wilt, want er hangt een prijs aan dit soort acties”, zei Milshtein.

Israël zou deze personen op een later tijdstip in het buitenland kunnen achtervolgen, maar de grootschalige vrijlating van spraakmakende gevangenen zal een zware last leggen op de Israëlische inlichtingendiensten, waardoor voortdurend toezicht nodig is om toekomstige aanvallen te voorkomen, schrijft de Israëlische analist. Yoni Ben Menachem van het Jerusalem Center for Public Affairs, een conservatieve Israëlische denktank.

Ondertussen vertelde de Palestijnse ambassade in Caïro aan NPR dat de 154 gevangenen die vorige maand werden gedeporteerd aanvankelijk waren gehuisvest in het Renaissance Cairo Mirage City Hotel, een luxe Marriott-hotel. Maar na de Dagelijkse post gemeld Eenmaal gevonden, genaamd het ‘Hamas Hotel’, werden ze overgebracht naar een ander hotel aan de Golf van Suez in de stad Ain Sokhna, ongeveer anderhalf uur van Caïro, aldus de ambassade.

Israël en Egypte hebben geen commentaar gegeven op hun eindbestemming.

Nuha Musleh in Ramallah, Westelijke Jordaanoever, Ahmad Abuhamda in Caïro en Daniel Estrin in Tel Aviv, Israël, hebben bijgedragen aan dit verhaal.