WASHINGTON- De herverdelingszaak in Texas die nu bij het Hooggerechtshof ligt, roept een vraag op die vaak verdeeldheid zaait onder de rechters: zijn de kiesdistricten gekozen op basis van politiek of ras?
Het antwoord, dat waarschijnlijk binnen enkele dagen zal komen, zou na de tussentijdse verkiezingen van volgend jaar vijf zetels in het Congres kunnen verschuiven en de politieke controle over het Huis van Afgevaardigden kunnen verschuiven.
Rechter Samuel A. Alito, die toezicht houdt op de beroepen in Texas, een tijdelijke schorsing instellen over een rechterlijke uitspraak die de nieuwe electorale kaart van Texas bestempelde als een ‘raciale gerrymander’.
Advocaten van de staat vroegen maandag om een beslissing en merkten op dat kandidaten een deadline van 8 december hebben om zich kandidaat te stellen voor verkiezingen.
Ze zeiden dat de rechters de zogenaamde Purcells principe het aanbrengen van grote wijzigingen in de verkiezingskaart ‘halverwege de periode van kandidaat-inzending’, en dit alleen al vereist het blokkeren ervan.
De Republikeinen in Texas hebben reden om erop te vertrouwen dat de conservatieve meerderheid van de rechtbank de kant van hen zal kiezen.
“We gaan ervan uit dat de wetgevende macht te goeder trouw heeft gehandeld”, schreef Alito vorig jaar met een meerderheid van 6 tegen 3. een geval uit South Carolina.
De Republikeinse wetgevers van die staat hadden tienduizenden zwarte kiezers naar of uit nieuw gekozen congresdistricten verplaatst en zeiden dat ze dit niet deden vanwege hun ras, maar omdat ze waarschijnlijk als Democraten zouden stemmen.
In 2019 steunden conservatieven de partijdige gerrymandering met 5-4 stemmen, waarbij ze oordeelden dat het trekken van kiesdistricten een ‘politieke kwestie’ is die wordt overgelaten aan staten en hun wetgevende macht, en niet aan rechters.
Alle rechters – conservatief en liberaal – zeggen dat het verdelen van districten op basis van het ras van de kiezers in strijd is met de Grondwet en het verbod op rassendiscriminatie daarin. Maar conservatieven zeggen dat het moeilijk is om ras en politiek te scheiden.
Ze leken ook klaar om de reikwijdte van de stemrechtenwet te beperken zaak aanhangig vanuit Louisiana.
Decennia lang verplichtte de burgerrechtenwetgeving staten soms om een of meer districten aan te wijzen die zwarte of Latino-kiezers een eerlijke kans zouden geven om ‘vertegenwoordigers van hun keuze te kiezen’.
De regering-Trump schaarde zich in oktober achter de Republikeinen in Louisiana en zei dat de wet op het stemrecht “gebruikt werd als een vorm van op ras gebaseerde electorale positieve actie” die afgeschaft zou moeten worden.
Als dat het geval zou zijn, hebben deskundigen op het gebied van de kieswetgeving gewaarschuwd dat door de Republikeinen geleide staten in het hele Zuiden de districten zouden kunnen zuiveren van meer dan een dozijn zwarte Democraten die in het Congres dienen.
De herverdelingszaak uit het midden van het decennium in Texas leek geen aanleiding te geven tot een grote juridische strijd, omdat de partijpolitieke motieven zo duidelijk waren.
In juli vroeg president Trump de Republikeinen in Texas om de staatskaart van 38 congresdistricten opnieuw te tekenen, om vijf zetels om te draaien, de Democraten te verdrijven en ze te vervangen door Republikeinen.
Op het spel stond de controle over het sterk verdeelde Huis na de tussentijdse verkiezingen van 2026.
Gouverneur Greg Abbott was het daarmee eens en ondertekende eind augustus een wet met hertekende districten in en rond Houston, Dallas, Fort Worth en San Antonio.
Maar vorige week hebben de federale rechters in een 2-1 beslissing… blokkeerde de nieuwe kaart van kracht te worden, waardoor het ongrondwettelijk wordt verklaard.
‘De publieke perceptie van deze zaak is dat het om politiek gaat’ schreef de Amerikaanse districtsrechter Jeffrey V. Brown aan het begin van een advies van 160 pagina’s. ‘Zeker, de politiek speelde een rol’, maar ‘substantieel bewijs toont aan dat Texas de kaart van 2025 racistisch heeft gemanipuleerd.’
Hij zei dat het sterkste bewijs daar vandaan komt Moeder Dhillonde beste burgerrechtenadvocaat van de regering-Trump bij het ministerie van Justitie. Hij stuurde Abbott op 7 juli een brief waarin hij dreigde met juridische stappen als de staat vier ‘coalitiedistricten’ niet zou ontmantelen.
Deze bij velen onbekende term verwees naar districten waarin geen enkele raciale of etnische groep de meerderheid had. In een bepaald district in Houston was 45 procent van de stemgerechtigde kiezers zwart en 25 procent Latino. In een nabijgelegen district was 38 procent van de kiezers zwart en 30 procent Latino.
Hij zei dat de regering-Trump hen als “ongrondwettelijke raciale gerrymanders” beschouwt, daarbij verwijzend naar een recente uitspraak van de conservatieve 5th Circuit Court.
De gouverneur van Texas haalde vervolgens deze “constitutionele zorgen van het Amerikaanse ministerie van Justitie” aan toen hij een speciale zitting van de wetgevende macht bijeenriep om de kaart van de staat opnieuw te tekenen.
Voorstanders van het stemrecht constateerden een schending.
“Ze zeiden dat het hun doel was om coalitiedistricten af te schaffen. En om dat te doen moesten ze nieuwe districten langs raciale lijnen trekken”, zegt Chad Dunn, een advocaat uit Texas en juridisch directeur van het Voting Rights Project van UCLA.
Brown, een door Trump aangestelde uit Galveston, schreef dat Dhillon “duidelijk ongelijk” had door te geloven dat deze coalitiedistricten ongrondwettelijk waren, en zei dat de staat ongelijk had door op zijn advies te vertrouwen als basis voor het hertekenen van zijn electorale kaart.
Hij werd vergezeld door een tweede districtsrechter die de nieuwe kaart opschortte en van de staat eiste de kaart van 2021 te gebruiken die door de Republikeinen in Texas zelf was getekend.
De derde rechter in het panel was Jerry Smith, een door Reagan aangesteld lid van de 5e Circuit Court, en hij bracht een boze dissidentie van 104 pagina’s uit. Een groot deel ervan was gewijd aan de aanval op Brown en liberalen zoals de 95-jarige investeerder en filantroop George Soros en de Californische gouverneur Gavin Newsom.
“In de 37 jaar dat ik federaal rechter ben, heb ik zitting gehad in honderden panels met drie rechters. Dit is de meest flagrante oefening in gerechtelijk activisme die ik ooit heb gezien”, schreef Smith. “De belangrijkste winnaars zijn volgens rechter Brown George Soros en Gavin Newsom. De duidelijke verliezers zijn de inwoners van Texas.”
De “voor de hand liggende reden voor de herverdeling in 2025 is natuurlijk partijpolitiek gewin”, schreef Smith, eraan toevoegend dat “rechter Brown een ernstige fout maakt door te concluderen dat de wetgevende macht van Texas meer onverdraagzaam dan politiek is.”
De meeste federale zaken worden voor een districtsrechter gebracht en er kan eerst beroep worden aangetekend bij een Amerikaans hof van beroep en vervolgens bij het Hooggerechtshof.
Verkiezingsgerelateerde gevallen zijn anders. Een panel van drie rechters beoordeelt de feiten en komt tot een uitspraak, die vervolgens rechtstreeks naar het Hooggerechtshof gaat om te worden bevestigd of teruggedraaid.
Vrijdagavond, advocaten uit Texas heeft een spoedeisend beroep ingesteld en vroeg de rechters om de beslissing van Brown te schorsen.
In de eerste paragraaf van hun veertig pagina’s tellende oproep wordt erop gewezen dat Texas niet de enige is die politiek voordeel nastreeft door zijn electorale kaarten opnieuw te tekenen.
“Californië werkt eraan om meer Democratische zetels toe te voegen aan zijn congresdelegatie ter compensatie van de nieuwe districten in Texas, ondanks dat de Democraten al 43 van de 52 congreszetels in Californië in handen hebben”, zeiden ze.
Ze voerden aan dat “de verstoring op het laatste moment van de verkiezingsprocedures van de staat – en de daaruit voortvloeiende verwarring onder kandidaten en kiezers – de noodzaak aantoont om de uitspraak van de lagere rechtbank te blokkeren.
Deskundigen op het gebied van het kiesrecht trekken deze bewering in twijfel. “Dit is een probleem gecreëerd door Texas”, zegt Justin Levitt, professor aan de Loyola Law School in Los Angeles.
De staat koos op aandringen van Trump voor een snelle herverdeling halverwege het decennium.
Dunn, de stemrechtadvocaat uit Texas, reageerde maandag op het beroep van de staat en zei tegen de rechters dat ze het moesten ontkennen.
“De verkiezingen zijn over meer dan een jaar. Niemand zal in de war raken door het gebruik van de kaart die de afgelopen vier jaar de congresverkiezingen in Texas heeft bepaald”, zei hij.
“De gouverneur van Texas riep een speciale zitting bijeen om districten te ontmantelen vanwege hun raciale samenstelling,” zei hij, en de rechters hoorden duidelijk, gedetailleerd bewijs dat wetgevers precies dat deden.
In recente verkiezingsgeschillen hebben de conservatieven van het Hof echter vaak een beroep gedaan op het Purcell-principe om staten te bevrijden van nieuwe rechterlijke uitspraken die te dicht bij verkiezingen komen.
Door uitstel te verlenen zou Texas zijn nieuwe Republikeinse kaart kunnen gebruiken voor de verkiezingen van 2026.
De rechters zouden er dan voor kunnen kiezen om begin volgend jaar argumenten over de juridische kwesties te horen.
