De Verenigde Staten hebben maandag aangekondigd dat ze 2 miljard dollar zullen doneren aan humanitaire hulp van de Verenigde Naties De regering van president Donald Trump blijf snijden Buitenlandse hulp van de Verenigde Staten en waarschuwt VN-agentschappen om zich “aan te passen, te krimpen of te sterven” in een tijdperk van nieuwe financiële realiteiten.
Het geld vertegenwoordigt een klein deel van wat de Verenigde Staten in het verleden hebben bijgedragen, maar weerspiegelt wat volgens de regering een genereus bedrag is dat de status van de Verenigde Staten als ’s werelds grootste humanitaire donor zal behouden.
De toezegging creëert een overkoepelend fonds waaruit geld zal worden verdeeld onder individuele agentschappen en prioriteiten, een belangrijk onderdeel van de Amerikaanse verzoeken om drastische veranderingen over de hele wereld, die veel humanitaire hulpverleners hebben gealarmeerd en hebben geleid tot ernstige bezuinigingen op programma’s en diensten.
De 2 miljard dollar vertegenwoordigt slechts een fractie van de traditionele Amerikaanse humanitaire financiering voor door de VN gesteunde programma’s, die volgens gegevens van de VN de afgelopen jaren 17 miljard dollar per jaar heeft bereikt. Amerikaanse functionarissen zeggen dat slechts 8 tot 10 miljard dollar uit vrijwillige bijdragen bestond. De Verenigde Staten betalen ook miljarden aan jaarlijkse contributies die verband houden met hun lidmaatschap van de Verenigde Naties.
Critici beweren dat de bezuinigingen op de westerse hulp kortzichtig zijn geweest, miljoenen mensen in hongersnood, ontheemding of ziekte hebben geduwd, en de Amerikaanse zachte macht over de hele wereld hebben beschadigd.
Een jaar van hulpcrisis
Deze stap sluit een jaar van crisis af voor veel organisaties van de Verenigde Naties, zoals vluchtelingen-, migratie- en voedselhulporganisaties. De regering-Trump heeft al miljarden bezuinigd op de Amerikaanse buitenlandse hulp, waardoor ze zijn gedwongen te bezuinigen op de uitgaven, op hulpprojecten en op duizenden banen. Ook andere traditionele westerse donoren hebben de uitgaven teruggeschroefd.
De aangekondigde toezegging van de VS aan hulpprogramma’s bij de Verenigde Naties – ‘s werelds grootste verstrekker van humanitaire hulp en de grootste ontvanger van Amerikaans humanitair hulpgeld – krijgt vorm in een voorlopige overeenkomst met het United Nations Office for the Coördinatie van Humanitaire Zaken (OCHA), geleid door Tom Fletcher, een voormalige Britse diplomaat en regeringsfunctionaris.
Zelfs nu de Verenigde Staten hun hulp intrekken, zijn de behoeften over de hele wereld toegenomen: er is dit jaar hongersnood geweest in delen van het door conflicten verscheurde Soedan en Gaza, en overstromingen, droogtes en natuurrampen die veel wetenschappers wijten aan de klimaatverandering hebben veel mensen gedood of duizenden gedwongen hun huizen te ontvluchten.
De bezuinigingen zullen grote gevolgen hebben voor VN-filialen zoals de Internationale Organisatie voor Migratie, het Wereldvoedselprogramma en de vluchtelingenorganisatie UNHCR. Ze hebben dit jaar al miljarden minder van de Verenigde Staten ontvangen dan de jaarlijkse toewijzingen van de vorige regering-Biden – of zelfs tijdens de eerste ambtstermijn van Trump.
Het idee is nu dat het kantoor van Fletcher – dat vorig jaar een ‘humanitaire reset’ heeft geïnitieerd om de efficiëntie, verantwoording en effectiviteit van het uitgegeven geld te verbeteren – een sluis zal worden voor Amerikaans en ander hulpgeld dat vervolgens naar die instanties kan worden doorgestuurd, in plaats van verspreide Amerikaanse bijdragen aan een reeks individuele hulpverzoeken.
De Verenigde Staten streven naar consolidatie van de hulp
De Verenigde Staten willen een “meer geconsolideerd leiderschapsgezag” zien in de hulpsystemen van de Verenigde Naties, zei een hoge functionaris van het ministerie van Buitenlandse Zaken, die op voorwaarde van anonimiteit sprak om details te verstrekken voorafgaand aan de aankondiging bij de Amerikaanse diplomatieke missie in Genève.
Volgens het plan zullen Fletcher en zijn coördinatiebureau “de kraan controleren” op hoe het geld onder de agentschappen wordt verdeeld, zei de ambtenaar.
“Deze humanitaire reset bij de Verenigde Naties zou meer hulp moeten opleveren met minder belasting, en meer gerichte en resultaatgerichte hulp moeten bieden, in lijn met het Amerikaanse buitenlandse beleid”, aldus de Amerikaanse ambassadeur bij de Verenigde Naties Michael Waltz.
Amerikaanse functionarissen zeggen dat de 2 miljard dollar slechts een eerste uitbetaling is om de jaarlijkse oproep van OCHA om fondsen te helpen financieren, die eerder deze maand werd aangekondigd. Fletcher heeft, gezien het verstoorde hulplandschap, het verzoek dit jaar al verlaagd. Andere traditionele VN-donoren zoals Groot-Brittannië, Frankrijk, Duitsland en Japan hebben de hulptoewijzingen verlaagd en hebben dit jaar hervormingen nagestreefd.
“De overeenkomst vereist dat de Verenigde Naties de humanitaire functies consolideren om de bureaucratische kosten, onnodig dubbel werk en ideologische valkuilen te verminderen”, aldus het ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring. “Individuele VN-agentschappen zullen zich moeten aanpassen, krimpen of sterven.”
“Nergens zijn hervormingen belangrijker dan bij humanitaire organisaties, die een aantal van de meest cruciale werkzaamheden van de Verenigde Naties uitvoeren”, voegde het departement eraan toe. “Het akkoord van vandaag is een cruciale stap in deze hervormingsinspanningen, waarbij het streven van president Trump om de meest genereuze natie ter wereld te blijven in evenwicht wordt gebracht met de noodzaak om de manier waarop we de humanitaire inspanningen van de Verenigde Naties financieren, controleren en integreren te hervormen.”
Cruciaal is dat de hervormingswet zal helpen financieringspools te creëren die gericht kunnen worden op specifieke crises of landen in nood. In totaal zullen in eerste instantie zeventien landen het doelwit zijn, waaronder Bangladesh, Congo, Haïti, Syrië en Oekraïne.
Eén van de meest wanhopige landen ter wereld, Afghanistan, is daar niet bij inbegrepen, net als de Palestijnse gebieden, waarvan functionarissen zeggen dat ze gedekt zullen worden door geld uit Trumps nog steeds onvolledige vredesplan voor Gaza.
Het project, dat al maanden in de maak is, komt voort uit de al lang gekoesterde opvatting van Trump dat de wereldorganisatie grote beloften heeft, maar er niet in is geslaagd deze waar te maken en, in zijn ogen, te ver is afgedwaald van haar oorspronkelijke mandaat om levens te redden door de Amerikaanse belangen te ondermijnen, radicale ideologieën te bevorderen en verkwistende en onverantwoordelijke uitgaven aan te moedigen.
Fletcher prees de overeenkomst en zei in een verklaring: “In een tijd van enorme mondiale spanningen bewijzen de Verenigde Staten zichzelf als een humanitaire supermacht, die hoop biedt aan mensen die alles verloren hebben.”
—Jamey Keaten en Matthew Lee, Associated Press
