Waarom Indiase politieke start-ups zelden slagen

Ruim tien jaar lang was Prashant Kishor India’s tovenaar achter de schermen, de politieke strateeg op wie iedereen vertrouwde, van premier Narendra Modi tot machtige regionale leiders als Nitish Kumar en Mamata Banerjee.

Maar toen de 48-jarige eindelijk de arena betrad, werd de betovering verbroken.

Kishor lanceerde Jan Suraaj (People’s Good Governance) met de branie van een datagedreven politieke start-up en met de belofte de cyclus van stagnatie in Bihar, de armste deelstaat van India, te doorbreken.

Hij bracht twee jaar door met het doorkruisen van de staat, het opbouwen van een slimme organisatie en het opstellen van kandidaten op bijna alle 243 zetels. De mediahype was enorm, maar Jan Suraaj slaagde er niet in om ook maar één zetel te veroveren en kreeg slechts een klein beetje stemmen. Modi’s door de BJP geleide alliantie kwam aan de macht.

Ondanks alle aandacht die Kishor genoot – vaak meer dan die van de gevestigde leiders – slaagde de partij er niet in om zichtbaarheid in stemmen om te zetten. Op de koortsachtige en diep verdeelde politieke markt in India vertegenwoordigt zijn debuut, zo zeggen velen, een waarschuwing: het penetreren van het systeem is veel moeilijker dan het diagnosticeren van de tekortkomingen van buitenaf.

De moderne geschiedenis van de Indiase politiek bevestigt dit.

Sinds de opkomst van de regionale Telugu Desam Partij (TDP) in 1983 hebben zeer weinig nieuwe partijen de drempel van relevantie overschreden. Degenen die dat wel deden – van het Trinamool-congres in West-Bengalen tot de Biju Janata Dal van Odisha – waren afgescheiden fracties van de reguliere partijen, verankerd in de bestaande sociale basis.

Anderen, zoals Assam’s Asom Gana Parishad (AGP) in 1985 of Delhi’s Aam Aadmi Party (AAP) decennia later, maakten gebruik van massamobilisatie en politieke crises. Jan Suraaj van Kishor had geen van beide. Het kwam niet voort uit een straatbeweging, noch ontstond het uit een moment van woede tegen de gevestigde orde. Ondanks de vele problemen leek Bihar in 2025 grotendeels tevreden te zijn met de status quo.

“Er was geen anti-presidentiële golf: de kiezers bleven grotendeels gehecht aan gevestigde politieke en sociale loyaliteiten. Zonder een zichtbare crisis of wijdverbreide ontevredenheid is de partij van Kishor nooit als een geloofwaardig alternatief verschenen, ondanks hard werken en mobilisatie”, zegt Rahul Verma, een politicoloog.

Het debuut van Jan Suraaj in Bihar stond ook in schril contrast met de meeste nieuwe Indiase feesten.

Terwijl partijen als AGP, TDP en AAP voortkwamen uit ‘sociaal-politieke bewegingen die al een diepe emotionele en grassroots weerklank hadden’, en AAP voortkwam uit een massale anti-corruptiebeweging, werd Jan Suraaj gezien als ‘meer een intellectueel en strategisch project’ – een strategiegedreven initiatief om wat Kishor een ‘politiek vacuüm’ noemde op te vullen, zegt Saurabh Raj van de in Delhi gevestigde Indian School of Democracy.

“De daaropvolgende padayatra (een lange volkswandeling door de staat om mensen te ontmoeten) probeerde dat intellectuele idee om te zetten in een populaire campagne. Maar het ontbrak nog steeds aan de organische, op beweging gebaseerde energie die nieuwe partijen doorgaans tot relevantie stuwt. In die zin lijkt Jan Suraaj meer een ‘ontworpen politieke start-up’ dan een partij die voortkomt uit agitatie of onrust,’ voegt Raj toe.

Kishor wedde dat dit zorgvuldig doordachte politieke project een loyaal kiesdistrict zou kunnen vervangen.

Hij sprak over bestuur, arbeid, gedwongen migratie voor werk en onderwijs – een dwingende agenda in een staat die lange tijd gevangen zat in de politiek van kaste en vriendjespolitiek. Kishor bereikte de 130 miljoen, voornamelijk jonge mensen van Bihar, en bracht publiciteit, methoden, charisma en zelfs memes.

Maar velen geloven dat zijn partij de brandbare emotionele energie ontbeerde die opstandige politieke groeperingen drijft. De weigering van Kishor om zelf een zetel te betwisten kan de twijfel doen toenemen over de vraag of hij een experiment uitvoerde of een alternatief aanbood.

Het vonnis in Bihar legde een structurele waarheid van de Indiase politiek bloot: aandacht is geen organisatie, en een mediahype zonder grondtroepen kan averechts werken.

Zoals Raj opmerkt, is Jan Suraaj “er niet in geslaagd een serieuze kanshebber voor welke zetel dan ook te worden”, en zelfs zijn bescheiden stemaandeel “toont de kloof tussen zichtbaarheid en kracht”. De partij heeft erkenning, maar geen natuurlijke sociale basis: geen kaste, religie, geslacht of stedelijk kiesdistrict zoals haar rivalen, zegt hij.

Verma zegt het botter: Start-ups falen vaker dan dat ze slagen, zowel in het zakenleven als in de politiek.

“We hebben de neiging om alleen de successen te onthouden, maar de meeste nieuwe partijen falen”, voegt hij eraan toe.

Het opbouwen van een partij vereist zichtbaarheid, organisatie, mobilisatie en de juiste kandidaten – elk vormt een aparte uitdaging, vooral zonder een geschiedenis van kiezersvertrouwen, zegt Verma. Jan Suraaj heeft kandidaten voor alle 243 zetels op de lijst gezet, waarvan de meesten debutanten zijn.

Wat vertelt het falen van Jan Suraaj, de spraakmakende vertegenwoordiger van Kishor, ons over de Indiase kiezers? Kishor trok veel publiek waar hij ook campagne voerde, was welbespraakt en domineerde de berichtgeving in de media, maar zijn partij verloor van een coalitie onder leiding van de 74-jarige veteraan Nitish Kumar, van wie hij had verwacht dat hij nooit meer aan de macht zou komen.

“Indiase kiezers zijn tegenwoordig politiek bewuster en gevoeliger voor kwesties dan ooit tevoren, maar ze blijven ook diep pragmatisch. Ze waarderen vaak de frisheid van een nieuwe agenda, maar hebben de neiging om ‘veilig te stemmen’, tenzij ze overtuigd zijn van de levensvatbaarheid van een partij”, zegt Raj.

Hij is van mening dat de focus van Jan Suraaj op bestuur, werkgelegenheid en migratie consistent en aantrekkelijk is geweest, maar zonder een charismatisch electoraal gezicht hebben kiezers moeite gehad om haar als een winnend alternatief te zien.

Daarentegen hing het aanvankelijke succes van de AAP in Delhi af van de persoonlijke strijd van anticorruptieactivist Arvind Kejriwal tegen Sheila Dikshit, de toenmalige eerste minister van Delhi, een symbolische daad die vrijwilligers in kiezers veranderde.

“Kishors beslissing om uit de buurt van betwisting te blijven beperkte die emotionele band en geloofwaardigheid. Voor nieuwe partijen is een overtuigende agenda belangrijk, maar een herkenbare, risiconemende leider die die agenda belichaamt, is vaak het keerpunt”, zegt Raj.

Dit hoeft echter niet het einde te zijn voor Kishors partij. In het verleden heeft hij beloofd in Bihar te blijven en zijn aanwezigheid en populaire agenda te versterken als het land de verkiezingen zou verliezen.

Raj gelooft dat als Jan Suraaj een stabiele aanwezigheid op het terrein kan behouden, lokaal leiderschap kan cultiveren en de ‘post-electorale rustperiode’ kan vermijden waarin veel nieuwe partijen gevangen zitten, hij geleidelijk de aandacht in invloed kan omzetten.

“Het politieke landschap van Bihar is veranderlijk, traditionele kastenloyaliteit evolueert en er is een groeiende vraag naar geloofwaardige alternatieven. Als Kishor ervoor kiest om politiek leiding te geven in plaats van strategisch, en de betrokkenheid van de basis na de verkiezingscyclus voort te zetten, zou Jan Suraaj tegen 2030 een belangrijke electorale kracht kunnen worden”, zegt hij.

Zoals een lokale kiezer tegen een verslaggever in een dorp in Bihar zei: “Mensen zullen bij de volgende verkiezingen misschien reageren op (Kishor). Deze keer krijgt hij alleen maar natte voeten – hij is geen superheld die onmiddellijk kan vluchten.”