Een van de centrale pijlers van de president van de Verenigde Staten Die van Donald Trump De nieuwe nationale veiligheidsstrategie is een plan om een meer dan 200 jaar oude verklaring over het buitenlands beleid bij te werken, bekend als Monroe-doctrine.
“Na jaren van verwaarlozing zullen de Verenigde Staten de Monroe-doctrine opnieuw bevestigen en handhaven om de Amerikaanse superioriteit op het westelijk halfrond te herstellen en ons thuisland en onze toegang tot belangrijke geografische gebieden in de hele regio te beschermen.” het strategische document werden vorige week onthuld.
Het document schetst vervolgens een “Trump-uitvloeisel van de Monroe-doctrine” dat prioriteit geeft aan door de Amerikanen geleide gezamenlijke inspanningen om massamigratie, drugshandel en “vijandige buitenlandse invallen of eigendom van belangrijke activa” te bestrijden.
De strategie markeert de nieuwste evolutie van de Monroe-doctrine, die wordt gezien als een argument voor vrede en non-interventie of als rechtvaardiging voor het Amerikaanse imperialisme, afhankelijk van hoe de Amerikaanse presidenten het interpreteerden.
De implicaties van de doctrine zijn vooral voelbaar in Latijns-Amerika, waar Trump momenteel verschillende strategieën volgt militaire actie nabij Venezuela aan financiële hulp voor Argentinië – om Amerikaanse invloed uit te oefenen.
Hier leest u wat u moet weten over de Monroe-doctrine en hoe deze zich door de jaren heen heeft ontwikkeld.
Wat is de Monroe-doctrine?
De Amerikaanse president James Monroe hield tijdens een State of the Union-toespraak voor het Congres in 1823 wat bekend werd als de Monroe-doctrine.
De tekst, ontwikkeld door zijn minister van Buitenlandse Zaken John Quincy Adams, verklaarde dat de landen van het westelijk halfrond – geïdentificeerd als de continenten Noord- en Zuid-Amerika – “hierna niet zullen worden beschouwd als onderwerpen van toekomstige kolonisatie door welke Europese macht dan ook.”
Destijds werden de landen van Latijns-Amerika onafhankelijk van Spanje en verwelkomden ze de verklaring van Monroe als een bevestiging van hun vrijheden.
Toch maakte Monroe ook duidelijk dat hij de Verenigde Staten als de nieuwe dominante macht op het halfrond wilde zien, door later in de toespraak te stellen dat elke ‘interdispositie’ door ‘elke Europese macht’ zou worden gezien als een bedreiging voor de Amerikaanse ‘vrede en veiligheid’.
Ontvang dagelijks nationaal nieuws
Ontvang het belangrijkste nieuws, de politieke, zakelijke en actuele krantenkoppen van de dag één keer per dag rechtstreeks in uw inbox.
Dit deel van Monroe’s toespraak werd pas eind 19e eeuw geformaliseerd als de Monroe-doctrine, toen de Verenigde Staten zich hadden gevestigd als een wereldmacht die in staat was haar invloed uit te oefenen door middel van militaire macht. Het was toen dat het begon te worden beschouwd als een fundamenteel principe van het Amerikaanse buitenlandse beleid.
In 1904 publiceerde de Amerikaanse president Theodore Roosevelt wat bekend werd als het “Roosevelt-uitvloeisel” aan de Monroe-doctrine, die de Verenigde Staten voorstelde als ‘een internationale politiemacht’ die de naties van het westelijk halfrond ‘stabiel, ordelijk en welvarend’ zou houden.
Roosevelt had zijn uitvloeisel uitgegeven om te garanderen dat de Verenigde Staten, en niet Europa, zouden ingrijpen als dat nodig was en “hoe schoorvoetend ook” om de Latijns-Amerikaanse landen financieel solvabel te houden.
Toch werd het vervolgens gebruikt om meerdere Amerikaanse militaire interventies en bezettingen in Midden-Amerikaanse en Caribische landen in het begin van de 20e eeuw te rechtvaardigen, in wat historici ‘kanonneerbootdiplomatie’ en de zogenaamde Bananenoorlogen hebben genoemd.
Tegelijkertijd Canadese politici inclusief toenmalig premier Wilfrid Laurier zij waren wat suggereert dat de Monroe-doctrine Canada zou beschermen tegen een buitenlandse invasie, omdat de Verenigde Staten zouden ingrijpen in de verdediging ervan.
Hoe heeft de Doctrine zich verder ontwikkeld?
De Amerikaanse president Franklin D. Roosevelt beëindigde effectief de Latijns-Amerikaanse interventies met het Good Neighbour Policy van 1934, dat tot doel had de diplomatie en economische samenwerking in de regio te herstellen.
De Koude Oorlog betekende echter het einde van deze aanpak en de heropkomst van de Monroe-doctrine als basis voor het tegengaan van het communisme en het Sovjet-expansionisme op het westelijk halfrond.
Dit leidde op zijn beurt tot een reeks door de VS gesteunde regimeveranderingsoperaties in Midden- en Zuid-Amerika, waaronder de staatsgreep van 1954 in Guatemala, die heimelijke steun van de CIA had. De doctrine is ook gebruikt om de Amerikaanse steun aan rechtse dictaturen zoals het Pinochet-regime in Chili te rechtvaardigen.
In 1962 citeerde de Amerikaanse president John F. Kennedy rechtstreeks de Monroe-doctrine op een persconferentie om uit te leggen waarom de Verenigde Staten probeerden “de communistische dreiging voor Cuba te isoleren” – culminerend in de Cubaanse rakettencrisis dat jaar.
De Monroe-doctrine was dat wel ook ingeroepen door de toenmalige CIA-directeur Robert Gates toen bleek dat de Verenigde Staten, met geld uit geheime wapenverkopen aan Iran, guerrillastrijders trainden om de socialistische Sandinistische regering in Nicaragua omver te werpen, in wat bekend werd als de Iran-Contra-affaire.
In 2013 de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry verklaard tijdens een toespraak tegen de Organisatie van Amerikaanse Staten dat “het tijdperk van de Monroe-doctrine voorbij is”, wat werd gezien als een nieuwe stap in de richting van het verwarmen van de betrekkingen met Latijns-Amerika.
Toch waarschuwde Kerry in deze periode ook dat de Verenigde Staten aandacht moeten blijven besteden aan wat er in de ‘achtertuin’ van Amerika gebeurt.
Waarom wil Trump het terugbrengen?
De poging van Trump om ‘de Monroe-doctrine te herbevestigen en toe te passen’ is een verder bewijs van zijn ‘America First’-benadering van het buitenlands beleid, zeggen experts en leden van zijn regering.
“Eerdere regeringen hielden de overtuiging in stand dat de Monroe-doctrine verouderd was. Ze hadden ongelijk”, zei de Amerikaanse minister van Defensie Pete Hegseth. zei hij zaterdag in een toespraak.
“De Monroe-doctrine is aanwezig en sterker dan ooit onder de Trump Corollary, een op gezond verstand gebaseerd herstel van onze macht en prerogatieven op dit halfrond, in overeenstemming met de belangen van de Verenigde Staten.”
Deze strategie is vooral zichtbaar geworden bij Amerikaanse militaire aanvallen op vermoedelijke drugsboten in de Caribische Zee sinds september, waarbij tot nu toe bijna 90 mensen zijn omgekomen, en bij de Amerikaanse militaire opbouw in de buurt van Venezuela.
Max Cameron, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Universiteit van British Columbia die Latijns-Amerika bestudeert, zei hij tegen Global News die operaties hadden ‘op veel plaatsen een gevoel van afschuw gecreëerd dat dit een terugkeer was naar de kanonneerbootdiplomatie, naar de Monroe-doctrine, naar het feit dat Amerikanen het Caribisch gebied behandelden als een Amerikaans meer dat ze kunnen controleren en waar ze kunnen doen wat ze willen.’
Anderen hebben kennis genomen van de recente aankondiging van Trump een reddingspakket van 20 miljard dollar voor Argentiniëen zijn steun voor de rechts-populistische president van het land, Javier Milei, als een teken dat de Monroe-doctrine aan het werk is.
Alejandro Garcia Magos, hoogleraar politieke wetenschappen aan de Universiteit van Toronto, zei dat de alliantie van ‘ideologische zielsverwanten’ Trump en Milei een tegenwicht zou kunnen bieden aan de regionale invloed van meer linkse leiders zoals de Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva.
“Het is een kans voor Trump om een solide vriend en bondgenoot te hebben in een regio waar het de afgelopen 25 jaar moeilijk is geweest voor Amerikanen om een solide basis te hebben”, vertelde hij aan Global News.
© 2025 Global News, een divisie van Corus Entertainment Inc.
